افزایش نگران‌کننده مصرف خودسرانه قرص‌های ضدبارداری، به‌ویژه انواع اورژانسی، سلامت زنان را با چالش‌های جدیدی روبرو کرده است. متخصصان زنان و زایمان هشدار می‌دهند که مصرف بی‌رویه این داروها، به جای پیشگیری، در موارد زیادی منجر به آسیب‌های جدی مانند بی‌نظمی هورمونی، کاهش باروری و حتی مشکلات روانی می‌شود.
در سال‌های اخیر، آمارها نشان می‌دهد که زنان جوان، بیش از پیش بدون مشورت با پزشک و صرفاً برای جلوگیری از بارداری یا تنظیم قاعدگی به مصرف قرص‌های ضدبارداری روی آورده‌اند. این در حالی است که ساختار بدن، شرایط هورمونی و حتی سبک زندگی هر فرد با دیگری تفاوت دارد و مصرف چنین داروهایی باید حتماً تحت نظر پزشک انجام شود.
قرص اورژانسی؛ گزینه‌ای برای «فقط مواقع اضطراری»
دکتر مرضیه ابراهیمی، متخصص سلامت باروری، تأکید می‌کند که قرص‌های اورژانسی نباید بیشتر از دو یا سه بار در سال مصرف شوند. این داروها حاوی هورمون‌های قوی هستند که مصرف زیاد آن‌ها می‌تواند عوارضی مانند تهوع، سرگیجه، درد زیر شکم، بی‌نظمی قاعدگی و حتی اختلال در چرخه باروری را به همراه داشته باشد.
او هشدار می‌دهد که استفاده نابجا و تکراری این داروها، می‌تواند با نازک شدن پوشش داخلی رحم (آندومتر) منجر به کاهش احتمال بارداری یا بروز بیماری‌هایی مانند آندومتریوز شود؛ بیماری‌ای که درد مزمن و ناباروری را برای بسیاری از زنان به دنبال دارد.
قرص درمان نیست؛ فقط پیشگیری اضطراری
ابراهیمی تأکید می‌کند که برخلاف تصور برخی، قرص‌های اورژانسی درمان تنبلی تخمدان یا بی‌نظمی‌های هورمونی نیستند. این قرص‌ها دارای دوز بالای هورمون پروژستین هستند که باید فقط در شرایط خاص و اضطراری مورد استفاده قرار گیرند. به گفته او، تفاوت قرص‌ها بیشتر به نوع پروژسترون آن‌ها برمی‌گردد و انتخاب داروی مناسب تنها باید توسط پزشک انجام شود.
مصرف در سنین بالا و بیماری‌های زمینه‌ای؛ ممنوع!
دکتر فرناز مشیری، متخصص زنان و زایمان، نیز معتقد است مصرف این قرص‌ها برای زنان بالای ۳۵ سال که دچار چاقی، دیابت، یا فشار خون هستند، خطرناک است. در این افراد احتمال بروز لخته خونی، سکته مغزی یا قلبی افزایش می‌یابد. همچنین در کسانی که سابقه خانوادگی سرطان دارند، این قرص‌ها باید با احتیاط مصرف شود.
او هشدار می‌دهد: افرادی که داروهای خاص مثل داروهای ضدتشنج یا آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، ممکن است دچار تداخل دارویی با قرص‌های ضدبارداری شوند و اثر قرص‌ها کاهش یابد یا عوارض جانبی شدت پیدا کند.
عوارض رایج و گزارش‌شده توسط بیماران
بیشترین شکایات از این داروها شامل حالت تهوع، استفراغ، افزایش وزن، ریزش مو، جوش‌های پوستی، رشد موی زائد و حتی کاهش میل جنسی است. بسیاری از این عوارض در بلندمدت خود را نشان می‌دهند و درمان آن‌ها زمان‌بر خواهد بود.
نکاتی درباره مصرف صحیح
-
قرص‌های ۲۱ عددی از روز دوم یا سوم قاعدگی آغاز شده و پس از پایان بسته، یک هفته استراحت دارویی لازم است.
-
قرص‌های ۲۸ عددی باید بدون وقفه و به‌صورت منظم مصرف شوند. چند قرص آخر معمولاً غیرفعال هستند و برای حفظ عادت روزانه طراحی شده‌اند.
با وجود ظاهر ساده و دسترسی آسان به قرص‌های ضدبارداری، نباید فراموش کرد که این داروها ترکیباتی شیمیایی با اثرات بلندمدت هستند. مصرف آن‌ها بدون آگاهی و مشاوره تخصصی، نه تنها ممکن است مشکل فرد را حل نکند، بلکه در بسیاری از موارد باعث بروز مشکلات جدید و پیچیده‌تری می‌شود.
سلامت زنان نباید به آزمون و خطا سپرده شود. مشاوره پزشکی، مصرف آگاهانه و اطلاع‌رسانی عمومی، راه‌های مؤثر برای پیشگیری از یک بحران خاموش در حوزه سلامت باروری هستند.
نظر شما