فرایند نمو هر فرد در محیط کودکی او اتفاق می‌افتد و تحت تاثیر میزان نگرانی‌ها و فشارهایی است که مراقبین کودک در معرض آن‌ها هستند. جامعه اثر مستقیم بر سطح استرس و توانایی رویارویی با مشکلات دارد؛ به دنبال آن جامعه بر روابط فرزند-والد موثر است.
در این مطلب قصد داریم در رابطه با تاثیر تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی و اینکه چگونه مردم می‌توانند قابلیت‌های خود را در راستای آمادگی جهت رویارویی با بحران‌ها تقویت کنند صحبت کنیم.
تاب آوری اجتماعی چیست و چه مزایایی دارد؟
تاب آوری اجتماعی می‌تواند شرایطی را ایجاد کند که در آن افراد و خانواده‌ها جهت دستیابی به تاب آوری شخصی حمایت شوند. این الگوی سالم نه تنها منافع شخصی افراد را به همراه دارد، بلکه افزایش سلامت خود جامعه را نیز تضمین می‌کند؛ بیماری‌های کمتر، ارتباط اجتماعی بهتر، سلامت فیزیکی و عاطفی اجتماعی بیشتر از اثرات حمایت جامعه می‌باشند.
تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی، رشد، رفاه، امنیت، شکوفایی نقش مهمی بازی می‌کند.
همانطور که ما در رفتارمان از والدینمان الگو می‌گیریم، از پیام‌های رهبران نیز الگو می‌گیریم. رهبران جوامع یا می‌توانند با سخنانشان هماهنگی را ایجاد کنند که منجر به ارتقای تاب آوری شود یا در میان مردم اختلاف ایجاد کنند و به شیوع احساس خطر، حالت تدافعی و استرس بپردازند.
نقش تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی
گاهی دو واژه‌ی رفاه(well-being )و نشاط(happiness) به جای هم استفاده می‌شوند. نشاط یک وضعیت یا احساس روانی است که در آن فرد نسبت به زندگی خود رضایت دارد. مفهوم رفاه از نظر سازمان جهانی بهداشت، وضعیتی از روان است که در آن فرد قادر است توانایی‌های خود را شناسایی کند، با استرس‌های معمول زندگی رو به رو شود، با بهره وری خوبی کار کند و در جامعه‌ی خود مشارکت داشته باشد.
تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی و رفاه اجتماعی هر دو نقش دارد. تاب آوری یک فاکتور محافظتی است که اثرات منفی شرایط سخت را کاهش می‌دهد؛ برای مثال تاب آوری اجتماعی و کاهش اندوه اجتماعی با یکدیگر در ارتباط هستند. تاب آوری جلوی ناهنجاری‌های روانی را می‌گیرد، به مدیریت ناخوشی و استرس کمک می‌کند، پس از بحران‌ها اجازه‌ی بازگشت به حالت طبیعی را می‌دهد.
بیشتر بدانید: چهار مولفه اصلی تاب آوری : چگونه تاب آوری خود را بالا ببریم؟
فرهنگ هر جامعه بر دیدگاه افراد نسبت به وضعیت عاطفی و نشاطشان تاثیرگذار است. فرهنگ‌های متعدد دیدگاه متفاوتی به نشاط دارند و این بر معنا و مفهوم نشاط در ذهن شهروندان موثر است.
قدرتی که جوامع باید در راستای تامین نیازهای اساسی شهروندان به کار گیرند، وابسته به سطح رضایتمندی افراد همان جامعه است. به طور کل کشورهایی که در کنار تامین رفاه شهروندان، رشد اقتصادی نیز دارند افراد بانشاط‌تری در جامعه خواهند داشت.
راهکارهای جامعه برای ارتقای تاب آوری با رویکرد تاثیر تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی
1.جامعه ایمن ایجاد کنید. جامعه ایمن یا safety net گروهی از افراد هستند که به حمایت از کسانی که دچار بحران‌های خاص نظیر از دست دادن شغل می‌شوند می‌پردازند. شبکه‌های حمایت اجتماعی برای تقویت اثر تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی به خصوص در مورد افراد آسیب‌پذیر ضروری هستند. در این محیط‌های ایمن و حمایتگر افراد جامعه قادر خواهند بود احساسات خود نظیر اندوه اجتماعی را بپذیرند و آن‌ها را بیان کنند.
این شبکه‌ها همچنین می‌توانند با برگزاری جلسات تربیت والد یا مراقبت سلامت به پیشگیری از وقوع فجایع و افزایش تاب آوری بپردازند. خدمات اجتماعی ارائه شده توسط دولت‌ها نظیر بیمه‌ی سلامت می‌توانند به افزایش سلامت، شادی اجتماعی و سربلندی در چالش‌ها و فجایع منجر شوند.
2. فرصت‌هایی برای مشارکت اجتماعی فراهم کنید
داشتن هدف در زندگی می‌تواند به ارتقای تاب آوری و نشاط جامعه همگام فجایع کمک کند. ایجاد فرصت‌های کوهنوردی گروهی، ورزش‌های همگانی، کتابخوانی گروهی و غیره همگی می‌توانند به تربیت افرادی فعال در جامعه کمک کنند و به تقویت اثر تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی بپردازد. همچنین می‌توانید پلتفرم‌هایی برای افراد تنها جهت برقراری ارتباط اجتماعی تامین کنید.
3. آموزش نهادینه سازِ تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی را در برنامه‌ی خود قرار دهید. افزایش آگاهی مردم در خصوص سلامت روان، رفاه، تاب آوری اجتماعی و نشاط اجتماعی می‌تواند هنگام بحران‌ها برای جامعه فرصتی جهت بهره‌مندی از کمک‌های این افراد آگاه فراهم سازد. با تشویق افراد به جست و جو و بهره‌وری از توانایی‌های خود از جمله قابلیت رویارویی با مشکلات، خودکفایی را در آن‌ها تقویت کنید. به آن‌ها کمک کنید تا با تجربه‌ی خود آشنا شوند و آن را به شکل یک روایت معنا دار درآورند تا امید و خوش‌بینی در آن‌ها افزایش یابد.
توانایی یک فرد در داشتن میزان بالا یا پایین تاب آوری می‌تواند به اینکه آیا او شاد یا متاثر است، وابسته باشد. جهت پرورش تاب آوری، فرد باید بتواند به صورت موثر با فشارها و مشکلاتی که در زندگی هر کسی رخ می‌دهند مقابله کند.
جمع بندی
تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی و سلامت نقش مهمی بازی می‌کند. جهت افزایش تاب آوری در جامعه باید قدرت درونی افراد با کمک بهروه‌وری از عملکردها، باورها و اصول خاص تقویت گردد. افراد شاد نسبت به سایرین با احتمال بیشتری قادر اند وقایع زندگی را مثبت‌تر ببینند و با بحران‌ها رو به رو شوند. همچنین افراد تاب آور وقایع منفی زندگی را مثبت و کمک‌کننده می‌بینند.
نشانه‌ی اصلی نشاط، توانایی فائق آمدن بر مشکلات زندگی می‌باشد. بیشتر مردم دارای ظرفیت بهره‌مندی از تاثیر تاب آوری اجتماعی در ایجاد نشاط اجتماعی هستند اما معمولا در تجارب منفی زندگی توانایی‌ها خود را دست کم می‌گیرند. لذا پس از تجربه‌ی تعداد زیادی وقایع تلخ، سلامت روان آن‌ها کاهش می‌یابد.
منابع
- https://www.psychologytoday.com/us/blog/path-optimal-living/202011/what-defines-resilient-community-and-why-strive-it
- https://greatergood.berkeley.edu/article/item/four_ways_social_support_makes_you_more_resilient
- https://www.socialwork2015.ir/resilience-club
- https://jewlscholar.mtsu.edu/server/api/core/bitstreams/7c022a14-660b-4e32-aabe-706e8048a057/content
- https://www.sciencedirect.com/book/9780128038512/innovative-approaches-to-individual-and-community-resilience
نظر شما