به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،اما اگر این پرخاشگری را از آدم‌های مؤثر و نزدیک زندگی‌مان همچون همسر، والدین، همکار، دوست و... دیده باشیم نمی‌توانیم به‌سادگی، بی‌تفاوتی و رها کردن را انتخاب کنیم. دراین شرایط باید بهترین ارتباط مؤثر با مخاطب را بیاموزیم و بدانیم با افراد خشمگین چگونه رفتار کنیم تا نه خودمان با آسیب مواجه شویم و نه رابطه‌مان خراب شود.
راهکارهای متفاوت با پرخاشگران متفاوت
اولین کاری که باید انجام دهیم، شناخت خشم است و اینکه از کجا شروع می‌شود. خشم یکی از بنیادی‌ترین احساسات ماست که ارتباط مستقیم با بقا دارد و درست به همین دلیل توانسته در ذخایر ژنتیک ما باقی بماند، پس به هیچ عنوان چیز بدی نیست. به‌گفته ولی‌الله رمضانی، متخصص روان درمانگری پویشی: در رابطه با افرادی که خشم خود را به شکل پرخاشگری نشان می‌دهند باید به دو دسته‌بندی توجه کنیم.
اول نوع رابطه و میزان صمیمیت و دوم گروه بندی‌ای که افراد پرخاشگر در آن قرار می‌گیرند. راهکارهای ما با این افراد متفاوت خواهد بود. درخصوص مورد اول، رابطه ما با آدم‌ها در سه دسته قرار می‌گیرد: آدم‌هایی که صمیمیت ما با آنها کم است مثل رابطه ما با دیگر مسافران مترو و اصرار بر احقاق حقی که مثلا در سوارشدن بر مترو پایمال شده، ممکن است یک روز ما را خراب کند و حتی باعث دعواهای جدی شود.در این مورد بهترین واکنش این است که درگیر نشویم، بشنویم و بگذریم.
گروه دوم افرادی هستند که صمیمیت متوسطی با آنها داریم مانند همکاران نسبتا صمیمی. افراد بالادست یا زیردست و... در این شرایط از مذاکره اصولی، توافق، مصالحه و... استفاده می‌کنیم. اما گروه سوم افرادی هستند که صمیمیت عمیقی با آنها داریم و حالا از خودشان رفتار پرخاشگرانه نشان می‌دهند.در این مواقع از راهکارهای همدلانه‌تر، سؤال پرسیدن که تکنیکی بسیار مؤثر برای ریشه‌یابی عصبانیت فرد است و... استفاده می‌کنیم. در این نوع از رابطه ممکن است گاهی مواقع نیازمند مداخله مشاور یا روان درمانگر باشیم.
رمضانی در گفت‌وگو با همشهری، تأکید می‌کند: در مورد افراد پرخاشگر همچنین با سه دسته مواجه هستیم.آدم‌هایی که متوجه عصبانیت خود نیستند که نیازمند رفتار همدلانه بوده و باید آنها را از تفاوت خشم و پرخاشگری آگاه کرد. گروه دوم افرادی که به پرخاشگری خود آگاهند اما از این مسئله هم راضی نیستند.باید در مورد این افراد صبوری کرد، آنها برای حل مشکل‌شان همکاری می‌کنند و می‌توان از طریق مذاکره با آنها کنار آمد.
گروه سوم اما افرادی هستند که می‌دانند پرخاشگرند و البته از این وضعیت رضایت داشته و تصمیم هم ندارند برایش کاری انجام دهند. این افراد معمولا با پرخاشگری به اهدافشان رسیده‌اند. این دسته از افراد ممکن است خودشیفته یا دسته‌ای از افراد ضداجتماعی به نام سایکوپات‌ها باشند که لزوما کارهای مجرمانه و غیرقانونی انجام نمی‌دهند اما در روابط بین فردی، از آدم‌ها بهره‌کشی می‌کنند.
قاطعیت، بهترین راهکار در برابر افراد پرخاشگر
حالا به هر دلیل با آدم خشمگینی روبه‌رو هستیم که خشم مفیدش را سرکوب کرده و آن را به شکل پرخاشگری به نمایش درآورده است. در این شرایط باید چه کنیم؟ به‌احتمال بسیار، نشانه‌های خشم در ما هم بروز می‌کند، همان انرژی داغی که از داخل شکم شروع به بالا آمدن می‌کند، اگر کنترلش نکنیم ما هم پرخاشگری از خودمان نشان داده و دعوا و رخ خواهد داد یا با رفتن در موضع انفعال به پرخاشگری او امتیاز می‌دهیم یعنی به‌عبارتی دیگر با نوع واکنش‌مان او را تأیید می‌کنیم و در مقابل خط قرمزهایی که رد کرده، عکس‌العملی نشان نمی‌دهیم.
رمضانی، متخصص روان درمانگری پویشی تأکید می‌کند: «بهترین روش برای بروز خشم، قاطعیت است. در این شرایط باید قاطع باشیم و در تله‌هایی که افراد پرخاشگر برایمان می‌سازند نیفتیم. قاطعیت هنر به‌کارگیری همزمان صداقت، صراحت و احترام است. به‌گفته این متخصص، این شیوه سازنده‌ترین روش در همه سطوح روابط بین فردی است.در این شیوه صریح و شفاف و نه با گوشه و کنایه صحبت می‌کنیم. فرد را با ضمیر اول شخص، محترمانه و با همدلی خطاب می‌کنیم. بسته به نوع رابطه مثلا با فرزند و همسر، از کلام همدلانه بیشتری بهره‌مند می‌شویم.
رمضانی بر این موضوع نیز تأکید می‌کند که در کنار قاطعیت، باید به موضوع «مرزبندی» هم توجه کنیم. او توضیح می‌دهد:«ما در هر رابطه هدفی داریم و خط قرمزهایی. باید این سؤال را بپرسیم که هدفمان از این رابطه چیست و خطوط قرمزمان کجاست؟ هرجا آدم‌ها خواستند به این خطوط قرمز تعدی کنند باید سریع و قاطع، موضع بگیریم. چارچوب رابطه را جلوی چشم طرف مقابل قرار دهیم و سپس وظایف و حقوق خودمان را مطرح کنیم.»
چند تکنیک در برقراری رابطه با پرخاشگرها
1- بنزین روی خشم آدم‌ها نریزیم. این موضوع در روابط صمیمانه‌تر، نقش مؤثری بازی می‌کند چرا که در این نوع روابط معمولا هر دو سوی رابطه در پرخاشگری سهمی دارند؛ یک سمت رابطه توپ خشم را پرتاب می‌کند و سمت دیگر با پرخاش یا انفعال آن را می‌گیرد و با این کار در شعله آتش طرف مقابل می‌دمد. در این موارد اگر یکی از طرفین توپ را نگیرد، فرد مقابل قادر به ادامه بازی نخواهد بود و شعله رو به خاموشی می‌رود.
2- زمان‌شناس و موقعیت‌شناس باشیم. یک مدیر پرخاشگر داریم اما بعد از مدتی قلق رفتاری او دست‌مان می‌آید و می‌دانیم زمانی که خوب نیست از او فاصله بگیریم. یا می‌دانیم همسرمان در دوره‌ها و زمان‌هایی یا در موضوعاتی خاص، پرخاشگر می‌شود، شناسایی این موقعیت‌ها به ما در تنظیم روابط کمک می‌کند. البته این در شرایطی است که طرف مقابل از سلامت روان برخوردار باشد و نیازمند مداخله روانشناس نباشد.
3- پاسخ مه‌آلود بدهیم. گاهی اوقات انتقادی خصمانه و مخرب به ما می‌شود، در این شرایط می‌توان پاسخ ابهام‌آمیز به طرف مقابل داد مثلا «بله، می‌تواند درست باشد»، «من این موضوع را بررسی می‌کنم» و «این هم نکته‌ای است».
4- انتقاد را بپذیریم، رفتار را نه.اگر در روابط صمیمی انتقادی درست و به‌جا با شیوه پرخاشگرانه به ما شد، انتقاد را بپذیریم اما رفتار پرخاشگرانه را به توجه فرد مقابل بیاوریم و از او دعوت کنیم روش بیان انتقادش را اصلاح کن تا ملزم به رعایت حد و مرزها شود.
5-سؤال کردن معجزه می‌کند. کاوش همدلانه در انتقادهای پرخاشگرانه می‌تواند معجزه کند و موجب رفع بسیاری از سوء‌تفاهم‌ها در روابط صمیمانه شود. در این روش ما از طرف مقابل می‌خواهیم تا مسئله را برای ما بشکافد و توضیح بیشتری دهد. به‌عنوان مثال همسرمان از ما عصبانی است، از او سؤال کنیم تا دلیل عصبانیتش رابدانیم. به آرامی بپرسیم چه چیزی باعث این همه عصبانیت شده؟ چرا این کار من تو را عصبانی می‌کند؟ و...در این شرایط همسرمان نیز از ما سؤال می‌پرسد تا موضوع برای او هم روشن‌تر شود. این سؤال پرسیدن‌ها اگر همراه با رفتاری«همدلانه» باشد قطعا کمک‌کننده بوده و عصبانیت طرف مقابل فروکش می‌کند. رمضانی تأکید می‌کند؛«ما باید رفتار همدلانه را بیاموزیم. گاهی مشکلات درونی ما موجب می‌شود نتوانیم پاسخ همدلانه بدهیم. رفتار همدلانه، جزئی از رفتار قاطعانه است.»
6- پاسخ دادن را به تأخیربیندازیم. این یک روش فوق‌العاده برای جلوگیری از تنش‌های احتمالی در زمان عصبانیت طرف مقابل است. به‌عنوان مثال در شرایطی که علائم خشم و عصبانیت در همسرمان ظاهر می‌شود به او بگوییم:«اگر موافق باشی بعدا در موردش صحبت کنیم.» با این تکنیک در شرایط آرام‌تری با یکدیگر گفت‌وگو خواهیم کرد. البته این تکنیک شرطی دارد و آن اینکه با توافق یکدیگر موضوع را به تأخیر بیندازیم و به هیچ عنوان صحبت در مورد آن را پشت گوش نیاندازیم که این خود عامل اختلاف بسیاری از زوج‌هاست.
7- موقعیت را ترک کنیم.وقتی احتمال درگیری و آسیب بالا می‌رود، بعد از اعلام این موضوع به طرف مقابل از موقعیت خارج می‌شویم. ترک موقعیت نباید راهی برای فرار از مسئله باشد و به یک عادت تبدیل شود. در روابط صمیمانه بهتر است توافقی باشد، یعنی طرفین توافق کنند که در این شرایط با اعلام یکی از طرفین از هم فاصله بگیرند.
8- آدم‌های پرخاشگر، همیشه از ما عصبانی نیستند. برایمان پیش آمده گاهی انتقاد کوچکی به کسی می‌کنیم اما در مقابل با عصبانیت بسیار زیاد او روبه‌رو می‌شویم که تناسبی با انتقاد ما ندارد. در این شرایط باید بدانیم طرف مقابل تصویری از خشم‌های گذشته خودش را روی ما انداخته و از آن عصبانی است و در واقع دارد به آن تصویر واکنش نشان می‌دهد و نه به ما.
دانستن این نکته به ما کمک خواهد کرد که به‌خودمان نگیریم و در دام بازی‌های ناهشیار طرف مقابل نیفتیم. در نهایت یادمان نرود که ما موظف به تلاش هستیم نه تضمین نتیجه، درصورت به نتیجه نرسیدن لازم است محدودیت‌های خود را بپذیریم و پس از روشن کردن پیامدهای رفتار پرخاشگرانه طرف مقابل، تصمیم جدیدی برای رابطه‌مان بگیریم.
نظر شما