سلامت نیوز:مرور آمارهای وزارت بهداشت، نشان می‌دهد كه ظرف هفته‌های گذشته، مراجعات برای تزریق نوبت اول واكسن كووید 19 در كشور كاهش یافته است. كاهش مراجعات برای دریافت دوز اول واكسن كووید 19 در كشور در حالی است كه هنوز بیش از 35 درصد جمعیت كشور، دوز اول واكسن را نزده‌اند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،طبق آماری كه دیروز وزارت بهداشت منتشر كرد، در فاصله 22 بهمن 1399 تا 24 آبان 1400، در مجموع، 99 میلیون و 42 هزار دوز (99042000) واكسن كووید 19 در كشور تزریق شده و مجموع دریافت‌كنندگان نوبت اول واكسن در كشور، 55 میلیون و 860 هزار و 65 نفر (55860065) و مجموع دریافت‌كنندگان نوبت دوم، 42 میلیون و 619 هزار و 788 نفر (42619788) است و 562 هزار و 756 نفر هم، سومین دوز واكسن را تزریق كرده‌اند در حالی كه به دنبال واردات 147 میلیون و 172 هزار و 708 دوز واكسن كووید 19 طی 9 ماه گذشته (با احتساب ترخیص سه محموله 500 هزار دوزی واكسن وارداتی در شبانه‌روزی كه پشت سر گذاشتیم) حالا حدود 48 میلیون دوز واكسن مازاد در انبارها ذخیره شده و البته طبق اعلام وزیر بهداشت، قرار است كه واردات واكسن هم، تا سقف 180 میلیون دوز ادامه یابد.

سوال این است كه با وجود جمعیت 35 درصدی مخالف تزریق واكسن كه ظاهرا با فعالیت‌های خودجوش و تبلیغ و توجیه در شبكه‌های اجتماعی، در حال جذب هواداران بیشتر هم هستند، تكلیف این حجم بالا از واكسن‌های انبار شده و حجم‌های بالاتری در روزهای آینده كه همگی هم از همان برداشت یك میلیارد دلاری از صندوق توسعه ملی و با اطلاع كامل تمام مسوولان كشور خریداری شده، چه خواهد شد ؟

تحدید و مشوق و تهدید؛ همه بی‌فایده است
 آمار واكسیناسیون طی هفته اخیر و دو هفته پیش از آن و مقایسه با بازه زمانی اسفند 1399 تا تیر ماه سال جاری، نشان می‌دهد كه میانگین تزریق روزانه واكسن كووید 19 طی هفته‌های اخیر، با در نظر گرفتن تفاوت بسیار معنادار حجم واكسن‌های وارداتی و موجود و قابل انتخاب، فاصله زیادی با آمار تزریق در 4 ماه ابتدای سال جاری ندارد.

در ماه پایانی فعالیت دولت دوازدهم، «اعتماد» در یك بررسی مقایسه‌ای از وضعیت واردات واكسن با حجم واكسیناسیون روزانه، به این نتیجه رسید كه به دنبال واردات ۹ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۸۰۰ دوز واكسن كووید 19 در فاصله 15 بهمن 1399 تا 20 تیر ماه 1400 و طی 152 روز بعد از آغاز واكسیناسیون (22 بهمن 1399) به‌طور میانگین، روزانه ۴۴ هزار و ۲۰۰ دوز واكسن كووید ۱۹ تزریق شده است.

بنا به اعلام معاون فنی گمرك ایران، تا پایان روز 24 آبان 1400، در مجموع 147 میلیون و 172 هزار و 708 دوز واكسن كووید 19 در گمرك بین‌المللی امام خمینی ترخیص و به وزارت بهداشت تحویل داده شده كه  از آمار تفكیكی هم نشان داد كه حدود 87 درصد واكسن‌های وارداتی (بیش از 128 میلیون دوز) از هفته پایانی مرداد (آغاز فعالیت دولت سیزدهم) تا هفته پایانی آبان و طی 3 ماه گذشته به كشور رسیده است.

انتظار معقول از برابری حجم بالای واردات و رفع نگرانی‌ها بابت موجودی ناكافی واكسن این است كه حالا موج روانی از واكسن نزده‌ها، عازم بیش از 500 مركز خودرویی و شبانه روزی باشند. اما پیام آمارها، خلاف این انتظار است؛ طبق بررسی‌های «اعتماد»، طی هفته منتهی به 24 آبان سال جاری (18 تا 24 آبان) در مجموع 729 هزار و 600 دوز (729600 دوز) واكسن نوبت اول كووید 19 تزریق شده و در حالی كه تزریق نوبت اول را باید به منزله ورود فرد به چرخه واكسیناسیون محسوب كرد، میانگین تزریق واكسن در این بازه 7 روزه، 104 هزار و 228 دوز (104228 دوز) است كه با در نظر گرفتن حجم واردات واكسن طی 4 ماه گذشته، این رقم چندان امیدوار‌كننده نیست و با احتساب واردات چند میلیون دوز واكسن در سه ماه اخیر، میزان مراجعات جدید برای تزریق واكسن، تناسبی با این حجم واردات ندارد.

نتایج بررسی‌های «اعتماد» نشان می‌دهد كه طی روزهای 18 ،22،21،19، و23آبان، به ترتیب روزانه 276626 دوز، 79183 دوز، 26791 دوز، 65 هزار دوز، 155 هزار دوز و در نهایت، روز 24 آبان، 127 هزار دوز واكسن برای نوبت اولی‌ها تزریق شده كه تایید دیگری بر كاهش استقبال عمومی از واكسینه شدن است. در هفته‌های پیش از این هم میزان مراجعات چندان قابل توجه نبوده چنانكه در بازه 13 روزه 5 تا 17 آبان سال جاری، در مجموع 3 میلیون و 673 هزار و 237 دوز واكسن كووید 19 برای نوبت اولی‌ها تزریق شده كه میانگین تزریق روزانه در این 13 روز، 282 هزار و 556 دوز بوده و بنابراین، آمار واكسیناسیون نوبت اولی‌ها در هفته اخیر، باز هم نسبت به 13 روز پیش از آن، كاهش قابل توجهی دارد.

 اینكه چرا نظام سلامت در تشویق و جذب شهروندان به مصون شدن در مقابل پیچیده‌ترین ویروس قرن موفق نبوده و اگر استقبال از واكسینه شدن را، پاسخ به درخواست دولت‌ها درباره مشاركت اجتماعی تلقی كنیم، حتی تغییر دولت و تغییرات متفاوت در صورت و مخرج معادله قدرت، تاثیر دراز مدتی در تغییر نگرش شهروندان نداشت، می‌تواند ناشی از همان دلیلی باشد كه بارها توسط جامعه‌شناسان و متخصصان علوم اجتماعی هشدار داده شد؛ كاهش سرمایه اجتماعی.

البته واكسن‌گریزی، پدیده مختص ایران نیست و امروز، گزارش‌های متعددی از رویكرد قهری دولت‌ها؛ حتی در اتحادیه اروپا در مقابل واكسن گریزان منتشر شده است. اما كارشناسان علوم اجتماعی ظرف 3 سال گذشته بارها به دولتمردان هشدار دادند كه كاهش سرمایه اجتماعی به دلیل عملكرد دولت‌ها، اگرچه كه به نتایج بطئی در گذر زمان ختم می‌شود اما شهروندانی كه مقاومت منفی در مقابل خواسته‌های مدنی دولت‌ها را انتخاب می‌كنند، معمولا قید هر ضرر و زیانی را می‌زنند؛ ولو این ضرر، آسیب جسمی مهلكی همچون ابتلا به كووید 19 و حتی مرگ به دلیل امتناع از واكسیناسیون باشد.

كافی است به خاطر بیاوریم كه در نیمه اول امسال، مسوولان حوزه سلامت، در گوشه و كنار كدام استان‌های محروم و توسعه نیافته در شرق و جنوب شرق و شمال غرب و غرب كشور، واكسن گریزهایی پیدا كردند كه به دلیل سنگینی حجم ناامیدی از رسیدن به روزهای بهتر، هر آتیه و آینده‌ای برای‌شان بی‌اهمیت شده بود.

شفاف نبودن عملكرد دولت‌ها، پنهان كردن واقعیت‌های مرتبط با شیوع بیماری و به خصوص؛ پنهان كاری در انتشار آمار واقعی كه چند بار هم توسط متخصصان و دست‌اندركاران حوزه سلامت مورد هشدار قرار گرفت، مشكلات معیشتی رو به گسترش برای تمام اقشار جامعه، تلقی شهروندان از بی‌اهمیت بودن توسعه خط فقر مطلق در نگاه دولت‌ها و از دست دادن آخرین ذرات سرمایه‌های نقدی و ریالی و غیر نقدی به دلیل سوءمدیریت‌های اقتصادی و سیاسی، توسعه تبعیض به جای توسعه برابری، ساده‌ترین و بدیهی‌ترین دلایل برای آسیب‌شناسی امتناع 35درصد جمعیت مختار و قائل به انتخاب از واكسیناسیون است.

سال‌ها قبل، وقتی نرخ دلار این‌طور نجومی نبود و قیمت نان و بنزین، قیمت زندگی و شاد بودن، چندان گران نبود، مسوولان شورای اجتماعی كشور از نتایج تحقیقاتی درباره كاهش بیش از 60 درصدی سرمایه اجتماعی خبر داند. حالا، گرانی‌هایی كه هیچ مهاری ندارد و تورم افسارگسیخته و رونق گرفتن بازار دلالانی كه تمام ابعاد زندگی مردم را لابه‌لای انگشتان خود به بازی گرفته‌اند، آخرین روزنه‌های امید برای بهبود شرایط اشتغال و معیشت 3 دهك فرودست جامعه را هم مسدود كرده است.

در حالی كه هر دهك اقتصادی، به‌طور میانگین حدود 15 میلیون نفر از جمعیت كشور را شامل می‌شود، در حال حاضر سه دهك اقتصادی با جمعیت حدود 45 میلیون نفر، در آن حد دچار مشكلات معیشتی هستند كه مستحق دریافت یارانه معیشتی شناخته شده‌اند و بنا به اعلام رسمی، در حال حاضر حدود 60 میلیون نفر از جمعیت كشور، یارانه معیشتی ماهانه دریافت می‌كنند. این جمعیت، كسانی نیستند جز بازنشستگان، مستمری‌بگیران، كارگران و زحمتكشان در مشاغل غیررسمی و ناپایدار همچون دستفروشان، رانندگان تاكسی و اتوبوس، مددجویان تحت پوشش نهادهای حمایتی.

این جمعیت، آب رفتن سفره‌های خود و ناتوانی از برابر كردن دخل و خرج را، همچون گذر عمر، شاهدند در حالی كه قوه مدیریت بر درآمد و مخارج‌شان هم نسبت به 6 ماه قبل، یك سال قبل و حتی 5 سال قبل، به زوال جدی دچار شده است. واكسن‌گریزها، آدم‌های مریخی و عجیب و غریب نیستند. تعداد زیادی از واكسن‌گریزها را باید بین همین جمعیت سراغ گرفت؛ جمعیتی كه از تناقض‌ها و وارونگی‌های دولت‌ها با واقعیت‌های غیر قابل انكار زندگی و احوال شخصی و خانوادگی‌شان خسته شده‌اند چون شعارها؛ حتی آن شعارهایی كه به دخل و خرج مردم بستگی دارد هم دیگر بوی خوشی نمی‌دهد.

اگر آن درصد اندك همیشه مشكوك به كارایی علم را از این جمعیت 35 درصدی واكسن‌گریز، خط بزنیم، خیل عظیمی باقی خواهند ماند كه اگر سر به پستوهای زندگی‌شان بكشیم، می‌توانیم واژه «اسف‌بار» را با مشاهده هر تصویر از آن‌گونه‌ای كه سپری می‌كنند، تعریف و تفسیر كنیم.