سلامت نیوز: «برای چیدن گیاهان بهاری به بالای تپه رفته بود كه ناگهان صدای مهیبی آمد و پسرم مجروح شد». این را پدر شایان می‌گوید؛ پسر 11سالهای كه جمعه گذشته پس از انفجار مین‌های بهجامانده از زمان جنگ، در نزدیكی شهر سنندج دو دست و یك چشمش را از دست داد. منطقه‌ای كه سال‌ها پیش پایان عملیات پاكسازی در آن جشن گرفته شده بود اما همچنان قربانی می‌گیرد.
به گزارش سلامت نیوز، پدر شایان در‌حالی‌كه لرزش صدایش از پشت تلفن به‌خوبی حس می‌شد، به «شرق» می‌گوید: «برای تفریح به مریوان رفته و در راه برگشت به سنندج بودیم كه این اتفاق افتاد. ساعت حدود پنج، شش عصر بود و یك ساعت مانده بود به سنندج برسیم كه بچه‌ها گرسنه بودند و از من خواستند ماشین را كنار جاده نگه دارم تا عصرانه بخوریم. تازه باران تمام شده بود و هوا خیلی خوب بود. برای همین وسط سبزه‌زار‌ها رفتیم و همانجا عصرانه را خوردیم. بعد از اینكه كمی آنجا استراحت كردیم، بچه‌ها به بالای تپه رفتند تا گل و قارچ بچینند. ناگهان صدای مهیبی آمد؛ به بالای تپه نگاه كردم، دیدم شایان با دست و صورت خونی 20 متر به طرف پایین آمد و در میان راه افتاد.
مادرش با داد و فریاد سعی داشت از تپه بالا برود، پاهای من سست شده بود و توان راه‌رفتن نداشتم. تا نصف تپه را بالا رفتم اما نتوانستم خودم را به شایان برسانم. مرد كشاورزی كه آن نزدیكی‌ها بود، وقتی متوجه انفجار شد، خودش را به شایان رساند و او را به پایین تپه‌ها آورد. چند دقیقه بعد آمبولانس آمد و شایان را به بیمارستان سنندج انتقال دادند».
چند ثانیه سكوت می‌كند؛ از آن طرف خط صدا از داخل بیمارستان سنندج می‌آید كه یكی را پیج می‌كنند. صدای پدر شایان از ته گلویش بیرون می‌آید و می‌گوید: «شما اگر خبرش را در روزنامه‌ها كار كنین، مشكلی برای پسرم پیش نمی‌آید؟ لطفا چیزی ننویسید كه كسی ناراحت شود و كار پسرم به مشكل بربخورد». از صحبت‌‌كردن با رسانه‌ها می‌ترسد. بعد از كمی گفت‌وگو راضی می‌شود صحبتش را با من ادامه دهد و می‌گوید: «وقتی آمبولانس آمد، شایان هوشیار بود و با ما صحبت می‌كرد. پزشك گفت كه نباید خوابش ببرد، برای همین آن 50 دقیقه تا وقتی كه به بیمارستان كوثر سنندج رسیدیم، با او صحبت می‌كردم و مدام صدایش می‌زدم و می‌گفتم شایان‌جان نخواب پسرم؛ ولی پسرم درد داشت و ناله می‌كرد و می‌گفت دستم درد می‌كند». اینها را كه می‌گوید، گریه‌اش می‌گیرد و گوشم از صدای گریه‌اش پر می‌شود. بعد از اینكه كمی آرام می‌شود، ادامه می‌دهد: «وقتی در آی‌سی‌یو به ملاقاتش رفتم، از من خواست گریه نكنم و ناراحت نباشم؛ اما چطور می‌توان آرام بود؟ پسر 11ساله‌ام در این سن معلول شد. دو دستش را از مچ قطع كردند و یكی از چشم‌‌هایش تخلیه شده. هرچند وقتی به دیدنش می‌روم، سعی می‌كنم به او روحیه بدهم اما چه فایده‌ای دارد؟ مگر می‌توانم دوباره دست‌هایش را برگردانم؟»
نفس عمیقی می‌كشد و ادامه می‌دهد: «فردای آن روز به ما گفتند منطقه‌ای كه شما به آنجا رفته بودید، یك پایگاه متروكه بوده است و گروه پاكسازی دو مین عمل‌نشده دیگر در آنجا پیدا و خنثی كردند. اما آنجا نه سیم خارداری بود و نه تابلویی كه متوجه شویم احتمال خطر مین در آن منطقه وجود دارد. تازه بعد از اینكه این بلا به سر پسرم آمد، متوجه شدیم آنجا محل خطرناكی است. منطقه‌ای سرسبز و خوش‌آب و هوا كه صد كیلومتر با مرز فاصله دارد و نزدیك مناطق مسكونی است». پدر شایان كه كارگر ساختمان است در ادامه می‌گوید: «از مسئولان خواهش می‌كنم به دادمان برسند. البته خوشبختانه بیمارستان با ما همكاری كرد و خیلی به پسرم رسیدگی كردند».
انفجار در مناطق پاكسازیشده
حدود ٣٠ سال از پایان جنگ هشت‌ساله عراق با ایران می‌گذرد؛ اما بقایای آن جنگ خونبار هنوز هم کشته و مجروح می‌دهد و شایان 11ساله تنها یکی از ١٠ هزارنفری است که در سالهای پس از جنگ قربانی مین شدهاند. دراین‌باره بهنام صادقی، فعال مین‌زدایی که سال‌هاست در استان‌های مرزی مشغول به کار در همین زمینه است، به «شرق» می‌گوید: «نزدیک به چهارمیلیون‌و ٢٠٠ هزار هکتار زمین آلوده به مین در پنج استان آذربایجان‌غربی، کرمانشاه، کردستان، ایلام و خوزستان داریم که به تفکیک ایلام یک‌میلیون‌و ٧٠٠ هزار هکتار، خوزستان یک‌میلیون‌و ٥٠٠ هزار هکتار، کرمانشاه ٧٠٠ هزار هکتار، کردستان ١٥٠ هزار هکتار و آذربایجان نیز ١٥٠ هزار هکتار زمین آلوده به مین دارد».
او در ادامه با بیان اینكه براساس اعلام مرکز مین‌زدایی کشور از زمان اتمام جنگ ایران و عراق حدود ١٠ هزار نفر بر اثر مین‌های بهجامانده از زمان جنگ کشته و زخمی شدهاند، می‌گوید «سال 88 پاكسازی استان كردستان و آذربایجان غربی اعلام شده بود؛ اما حوادثی كه بعد از آن اتفاق افتاد، نشان می‌دهد این مناطق همچنان به طور كامل پاكسازی نشده‌اند؛ به‌همین‌خاطر از سال 90 مجددا گروه‌های پاكسازی را در قالب چند تیم به استان كردستان اعزام كردند و ما عملا می‌بینیم این حوادث در مناطقی رخ می‌دهد كه قبلا پاكسازی شدهاند؛ مثل اتفاقی كه چند روز پیش در 45كیلومتری جاده مریوان به سنندج رخ داد. اگر روی نقشه نگاه كنید، می‌بینید محل انفجار كنار جاده است و احتمالا مین بهجامانده در این مناطق به مرور زمان بر اثر باد، باران، فرسایش خاک و جابه‌جایی توسط افراد از ارتفاع به سمت جاده جابه‌جا شده است».
از او درباره علت وجود این مین‌‌ها در مناطق پاكسازیشده و تجربه دیگر كشور‌ها در این زمینه می‌پرسم؛ صادقی در پاسخ می‌گوید «جغرافیای استان كردستان و آذربایجان غربی با اقلیم كردستان عراق یكسان است؛ هم از نظر جغرافیایی و هم از نظر آب و هوایی؛ اما در اقلیم كردستان كمتر شاهد چنین اتفاقاتی هستیم. به‌این‌دلیل كه در آنجا از مین‌روب‌ها می‌خواهند تا دامنه ارتفاعات را نیز پاكسازی كنند و فقط منطقه محدوده مین‌های سابق را در نظر نمی‌گیرند و دامنه‌هایی را كه احتمال می‌رود مین تا آنجا جابه‌جا شده باشد، نیز در قرارداد ذكر می‌كنند و تحت پاكسازی قرار می‌دهند. قاعدتا این عمل هم به زمان و هم هزینه بیشتری نیاز دارد؛ اما احتمال اینكه مینی در منطقه باقی بماند، به حداقل می‌رسد؛ اما در كشور ما برای پاكسازی فقط میدان مین در نظر گرفته می‌شود. این در حالی است كه امكان جابه‌جایی مین بر اثر عوامل مختلف وجود دارد. ای كاش دولت هزینه‌های بیشتری در اختیار مركز مین‌زدایی قرار بدهد تا بتوانند تا پایین‌ترین دامنه‌ها را نیز پاكسازی كنند و شاهد این‌گونه اتفاقات نباشیم.
انفجارهای بی‌پایان
اخبار مربوط به قربانیان و حادثه‌دیدگان ناشی از انفجار مین، در حالی منتشر می‌شود که پیش‌از‌این برای برخی استان‌ها پایان عملیات پاکسازی جشن گرفته شد. به‌عنوان مثال کرمانشاه، نخستین استانی بود که بهمن ٩١ پایان عملیات پاکسازی در آن جشن گرفته شد. این در حالی است که بنا بر آخرین گزارشی که از قربانیان مین در سال ٩٥ در سایت «مین و زندگی» منتشر شده، از مجموع ٥٥ کشته و مجروح انفجار مین و مهمات بازمانده از دوران جنگ، پنج نفر (دو کشته و سه مجروح) ساکن استان کرمانشاه بوده‌اند. استان‌های ایلام، کردستان و خوزستان هم وضعی مشابه کرمانشاه دارند. جشن پاکسازی ایلام، پایان سال ٩١ و جشن پاکسازی کردستان، پایان سال ٩٠ و جشن پاکسازی خوزستان، سال ٩٤ برگزار شد؛ اما جمعه، 21 اردیبهشت ١٣٩7، خبری جدید در رسانه‌ها منتشر شد؛ خبری به این شرح: «در پی انفجار مین بهجامانده از دوران جنگ در منطقه پیچون «روستایی از توابع بخش کلاترزان شهرستان سنندج یک کودک 11ساله از ناحیه دو دست قطع عضو شد و یکی از چشم‌های او نیز تخلیه شد و گوش و بدن کودک نیز به‌شدت زخمی شده است».
نظر شما