به گزارش سلامت نیوز به نقل از تستینگ، آزمایش تستوسترون برای تعیین میزان تستوسترون در نمونه خون انجام می شود. تستوسترون هورمونی است که مسئول کنترل باروری و تولید اسپرم در مردان می باشد. تستوسترون همچنین نقش مهمی در رشد ویژگی های جنسی مردان مانند صدای عمیق تر و الگوهای خاصی از رشد عضلات و رشد مو دارد. در زنان تستوسترون بر رشد کلی و همچنین رشد عضلات و بافت تولید مثل تأثیر می گذارد.

آزمایشات تستوسترون را می توان برای کمک به تشخیص بیماری در کودکان و بزرگسالان استفاده کرد. پزشکان همچنین از آزمایش تستوسترون برای نظارت بر سطح هورمون در بیمارانی که تحت درمان جایگزین تستوسترون هستند استفاده می کنند.

هدف از آزمایش تستوسترون

هدف از آزمایش تستوسترون، ارزیابی میزان تستوسترون در خون است. سطح تستوسترون که خارج از محدوده طبیعی است می تواند باعث تغییراتی در سلامت و ظاهر بدنی شود. اندازه گیری تستوسترون می تواند در تشخیص شرایط پزشکی یا نظارت بر پاسخ بیمار به درمان مفید باشد

پزشکان ممکن است سطح تستوسترون را برای تعیین علت علائم افراد بررسی کنند. آزمایش می تواند به شناسایی کمبود تستوسترون یا افزایش سطح تستوسترون کمک کند. آزمایش‌های تستوسترون ممکن است بخشی از ارزیابی بیماران مبتلا به شرایط سلامتی باشد که می‌تواند بر سطح هورمون تأثیر بگذارد.

آزمایش تستوسترون چه چیزی را اندازه گیری می کند؟

آزمایش تستوسترون سطح هورمون تستوسترون را در خون اندازه گیری می کند.

در مردان، تستوسترون توسط بیضه ها و غده فوق کلیوی تولید می شود و رشد اسپرم و ویژگی های جنسی مردانه را کنترل می کند. در زنان، تستوسترون توسط تخمدان ها، غده فوق کلیوی و سایر بافت ها تولید می شود و به رشد و تکامل کلی کمک می کند.

تستوسترون در خون می تواند به صورت محدود باشد

• تستوسترون متصل به پروتئین هایی مانند آلبومین یا گلوبولین اتصال به هورمون جنسی (SHBG) متصل می شود. بیشتر تستوسترون به SHBG متصل است.
• تستوسترون آزاد، فرم فعال، تمام تستوسترون باقیمانده است که به مواد دیگر متصل نیست.

آزمایش تستوسترون تام هر دو تستوسترون آزاد و متصل را در نمونه خون اندازه گیری می کند. این رایج ترین نوع آزمایش تستوسترون است و سطح آن معمولاً بر حسب نانوگرم در دسی لیتر خون (ng/dL) گزارش می شود. در موارد کمتر ممکن است آزمایش تستوسترون آزاد انجام شود که بر حسب پیکوگرم در دسی لیتر خون (pg/dL) گزارش می شود.

چه زمانی باید آزمایش تستوسترون بدهم

در صورت مشاهده علائمی که سطوح هورمونی خارج از محدوده طبیعی را نشان می دهد، پزشک ممکن است آزمایش تستوسترون را تجویز کند.

در مردان، در صورت داشتن علائمی که نشان دهنده سطح پایین تستوسترون هستند، آزمایش تستوسترون ممکن است انجام شود:

• شروع زودرس یا دیررس بلوغ
• اختلال در نعوظ
• مشکلات باروری
• پوکی استخوان یا نازک شدن استخوان ها
• کاهش میل جنسی

پزشکان همچنین ممکن است سطح تستوسترون شما را ارزیابی کنند، حتی اگر علائمی نداشته باشید، اگر شرایط سلامتی دارید که می تواند بر سطح هورمون تأثیر بگذارد. برای مثال، در صورت ابتلا به HIV/AIDS، کاهش تراکم استخوان غیرقابل توضیح، ناباروری یا کم خونی، آزمایش تستوسترون ممکن است انجام شود.

اگر تحت انواع خاصی از درمان سرطان مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی به بیضه ها قرار گرفته اید، ممکن است سطح تستوسترون خود را نیز بررسی کنید.

اگر تغییرات فیزیکی نشان دهنده سطح بالاتر از حد طبیعی تستوسترون باشد، پزشکان ممکن است سطح تستوسترون را به عنوان بخشی از یک کار تشخیصی در زنان بررسی کنند.

تغییرات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پریودهای نامنظم
• از دست دادن پریود
• تغییر در الگوی رشد مو
• تغییر صدا
• تغییرات پوستی مانند پوست چرب یا آکنه
• کلیتوریس بزرگ شده

اگر در مورد آزمایش تستوسترون سؤالی دارید، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید که می تواند در مورد اینکه آیا این آزمایش در شرایط شما مناسب است یا خیر صحبت کنید.

نحوه انجام آزمایش تستوسترون

آزمایش تستوسترون نیاز به خونگیری دارد که با دستور پزشک انجام می شود. نمونه خون معمولاً هنگام مراجعه به مطب، کلینیک، آزمایشگاه یا بیمارستان گرفته می شود. سپس نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می شود.

قبل از آزماش تستوسترون

آزمایش تستوسترون باید بین ساعت 7 صبح تا 10 صبح انجام شود که تقریباً زمانی است که سطح آن به طور معمول در بالاترین حد است. برخی از پزشکان ممکن است از شما بخواهند که با ناشتا آماده شوید، به این معنی که چند ساعت قبل از انجام آزمایش از خوردن یا نوشیدن چیزی غیر از آب خودداری کنید.

در مورد نحوه آماده شدن برای آزمایش تستوسترون خود با پزشک خود مشورت کنید و هر دستورالعملی را برای قبل از آزمایش به دقت دنبال کنید.

بعد از آزمایش

هنگامی که خونگیری کامل شد، ممکن است از شما خواسته شود که با استفاده از گاز یا پنبه به اطراف جایی که سوزن وارد شده است فشار وارد کنید. این می تواند به کاهش تورم، خونریزی و کبودی کمک کند. همچنین ممکن است یک سواب پنبه ای و یک بانداژ یا چسب زخم برای پوشاندن آن ناحیه به شما داده شود.

نوع خونگیری که برای جمع آوری نمونه برای آزمایش تستوسترون استفاده می شود، معمولی است. معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود و می‌توانید پس از انجام آزمایش، برای از سرگیری فعالیت‌های عادی خود برنامه‌ریزی کنید. اگر قبل از انجام آزمایش به شما گفته شد روزه بگیرید، ممکن است بخواهید پس از اتمام آزمایش یک میان وعده سبک برای خوردن بیاورید.

نتایج آزمایش تستوسترون

به طور کلی در عرض چند روز نتایجی دریافت خواهید کرد که سطح تستوسترون شما را نشان می دهد. نتایج شما ممکن است در یک پورتال سلامت آنلاین آپلود شود تا مشاهده کنید یا از طریق نامه برای شما ارسال شود.

در برخی موارد، پزشک شما نیز ممکن است با شما تماس بگیرد تا در مورد نتایج شما صحبت کند. آنها ممکن است یک قرار ملاقات بعدی را برای بررسی نتایج آزمایش شما و بحث در مورد مراحل بعدی مراقبت پزشکی شما پیشنهاد کنند.

تفسیر نتایج آزمون

چندین معیار تستوسترون وجود دارد و تفسیر نتایج آزمایش بستگی به نوع تستوسترون اندازه گیری شده دارد.

تستوسترون توتال متداول ترین آزمایش مورد استفاده برای اهداف تشخیصی و نظارتی است. نتایج تستوسترون تام معمولاً بر حسب نانوگرم در دسی لیتر (ng/dL) گزارش می شود.

هر نتیجه در گزارش شما دارای محدوده مرجع مربوطه است. این محدوده نشان می دهد که آزمایشگاه سطح تستوسترون کل مورد انتظار را برای یک فرد سالم در نظر می گیرد. محدوده مرجع می تواند از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد، بنابراین مهم است که با پزشک خود در مورد نتیجه و معنای آن برای سلامتی خود صحبت کنید.

سطوح خارج از محدوده مرجع می تواند نشان دهنده یک مشکل سلامتی باشد. در حالی که سطح تستوسترون با افزایش سن کاهش می یابد، سطوح پایین غیر طبیعی که در کنار علائم رخ می دهد می تواند نشان دهنده کمبود تستوسترون باشد. علاوه بر این، سطوح پایین تستوسترون در مردان می‌تواند با سایر مشکلات سلامتی از جمله تغییر در عملکرد تیروئید، بیماری‌های ژنتیکی یا مزمن، تومورهای خوش‌خیم، مشکلات بیضه‌ها، چاقی یا اختلال در خواب مرتبط باشد.

در زنان، سطح غیرطبیعی تستوسترون می تواند نشانه ای از تولید بیش از حد تستوسترون توسط تخمدان ها یا سایر غدد تولید کننده هورمون باشد. به عنوان مثال، نتایج غیرطبیعی تستوسترون ممکن است ناشی از سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، سرطان تخمدان یا غده فوق کلیوی، یا اختلال در غده هیپوفیز باشد.

سطح کل تستوسترون به تنهایی برای تشخیص هر بیماری کافی نیست. نتایج آزمایش بر اساس وضعیت سلامتی خاص شما تفسیر می شود. پزشک شما ممکن است تکرار آزمایش یا آزمایش‌های اضافی را توصیه کند تا درباره آنچه ممکن است باعث علائم ویا تغییر در سطح تستوسترون شما شود، اطلاعات بیشتری کسب کند.

آیا نتایج آزمایش دقیق است؟

اندازه گیری تستوسترون در خون یک روش معمول است و نتایج به طور کلی زمانی دقیق در نظر گرفته می شوند که در یک آزمایشگاه معتبر که از روش های آزمایشی تعیین شده پیروی می کند انجام شود.

یکی از عواملی که ممکن است بر سطح تستوسترون شما تأثیر بگذارد، زمانی از روز است که خون شما گرفته می شود. سطح تستوسترون بهتر است از خون گرفته شده در صبح زمانی که معمولاً در بالاترین نقطه خود است ارزیابی شود. علاوه بر این، برخی داروها یا داروها ممکن است بر سطح تستوسترون تأثیر بگذارند.

اگر در مورد صحت نتیجه آزمایش خود نگرانی دارید، می توانید با پزشک خود صحبت کنید. آنها می توانند در مورد آزمایشگاهی که آزمایش را انجام داده است، محدوده مرجع مورد استفاده و قابلیت اطمینان نتایج آزمایش شما را به شما بگویند.

کاهش طبیعی تستوسترون با افزایش سن

به طور طبیعی با افزایش سن، هورمون تستوسترون کمی کاهش می یابد که به نام توقف آندروژن و یا یائسگی مردانه خوانده می شود. در بیشتر مردان، این کاهش تستوسترون هیچ مشکل و یا علامت خاصی را ایجاد نمی کند، ولی در تعداد کمی از مردان، افت تستوسترون دارای علائمی همچون گرگرفتگی، زودرنجی، تحریک پذیری و کاهش میل جنسی می باشد.

علائم کاهش تستوسترون در مردان

در برخی مردان، کاهش تستوسترون باعث علائم واضحی می شود، از قبیل:

• تحلیل (کوچک شدن) عضلات
• ریزش موی سر
• بزرگ شدن سینه
• کوچک شدن بیضه

اگر میزان تستوسترون در دوران جنینی نوزادان پسر کم باشد، ممکن است بر رشد اندام تناسلی آنها اثر بگذارد و منجر به کاهش رشد اندام تناسلی و کیسه بیضه گردد و یا ممکن است تبدیل به آلت تناسلی زنانه و یا آلت تناسلی مبهم شود.

اگر میزان تستوسترون قبل و یا در طی دوران بلوغ پسران کاهش یابد، ممکن است باعث عدم بلوغ جنسی گردد و دارای این علائم باشد: عدم رشد توده عضلانی، اختلال در بم شدن صدا، کاهش موهای بدن، بزرگ شدن سینه ها و کوچک شدن بیضه ها.
در دوران بزرگسالی کاهش تستوسترون در مردان ممکن است باعث کاهش میل جنسی، ناباروری، اختلال نعوظ، ریزش موهای سر، کاهش توده عضلانی، پوکی استخوان و کاهش توده استخوانی شود

علائم کاهش تستوسترون در زنان

هورمون تستوسترون در بدن زنان نیز تولید می شود و کاهش آن، علائم زیر را ایجاد می کند:

• گرگرفتگی
• کاهش میل جنسی
• اختلالات خواب
• کاهش توده عضلانی
• کاهش تراکم استخوانی
• از دست دادن موی بدن
• سلامت استخوان‌ها

اثر کاهش تستوسترون بر استخوان ها

شاید فکر کنید بیماری پوکی استخوان (استئوپروز) که باعث شکنندگی استخوان ها می شود، فقط در زنان رخ می دهد، اما این بیماری در مردان نیز دیده می شود. علت شایع این بیماری در مردان، کاهش میزان تستوسترون می باشد.

هنگامی که میزان تستوسترون کم شود، استخوان ها نازک تر و ضعیف تر می شوند و راحت تر می شکنند.

اثر کاهش تستوسترون بر میل جنسی

کاهش میزان تستوسترون همیشه بر میل جنسی افراد اثر ندارد، اما می تواند برای مغز و بدن شما مشکلات زیادی را ایجاد کند.
کاهش تستوسترون در برخی مردان باعث کاهش میل جنسی می شود.

اثر کاهش تستوسترون بر خلق و خو

برخی مردان در اثر کاهش تستوسترون دچار مشکلاتی مانند زودرنجی، تحریک پذیری، تغییرات خلق و خو، کاهش تمرکز ذهنی و کاهش انرژی بدن می شوند.
البته این علائم می توانند در اثر مشکلاتی مانند کم خونی، افسردگی، مشکلات خواب و یا بیماری های مزمن نیز به وجود آیند.
اگر میزان تستوسترون خون شما کم باشد و به علاوه دارای علائم کمبود تستوسترون باشید، پزشک مصرف تستوسترون را برای شما تجویز می کند

اثر کاهش تستوسترون بر باروری

هورمون تستوسترون به تولید اسپرم در بدن مردان کمک می کند. در نتیجه وقتی میزان این هورمون کم شود، میزان تولید اسپرم نیز کم می شود.
اگر هم میزان اسپرم کافی نباشد، مرد نمی تواند بچه دار شود، یعنی دچار ناباروری می گردد.

علل کاهش تستوسترون

• افزایش سن یکی از علل شایع کاهش میزان تستوسترون می باشد.
• دیابت نوع دو
• بیماری های کبدی و یا کلیوی
• COPD (بیماری انسداد مزمن ریوی)
• مشکلات غده هیپوفیز
• آسیب بیضه
• پرتودرمانی، شیمی درمانی و مصرف داروهای استروئیدی نیز بر میزان تستوسترون تاثیر دارند.

در چه صورت باید مردان آزمایش تستوسترون بدهند؟

اگر دچار علائم زیر شدید، بهتر است با تجویز پزشک، آزمایش تستوسترون بدهید:

• اختلال نعوظ
• کاهش میل جنسی
• تعداد کم اسپرم
• کاهش قد
• ریزش موی سر
• کاهش اندازه عضلات

معمولا صبح ها و هنگامی که میزان تستوسترون زیاد است، با استفاده از آزمایش خون میزان تستوسترون را اندازه گیری می کنند.

میزان طبیعی تستوسترون بین 300 تا 1000 نانوگرم در دسی لیتر خون می باشد.
برای سنجش تستوسترون به متخصص اورولوژیست و یا متخصص غدد مراجعه کنید

درمان میزان کم تستوسترون

اگر میزان تستوسترون خون شما کم باشد و به علاوه دارای علائم کمبود تستوسترون باشید، پزشک مصرف تستوسترون را برای شما تجویز می کند.
البته باید گفت همه افراد دارای میزان کم تستوسترون، نیاز به درمان ندارند. شما باید از خطرات و فواید این درمان آگاه باشید.
برای سنجش تستوسترون به متخصص اورولوژیست و یا متخصص غدد مراجعه کنید.
برخی از مطالعات نشان داده است که مصرف تستوسترون می تواند عضلات مردان را تقویت کند، سلامتی استخوان ها را حفظ کند و میل جنسی را بهبود بخشد. اما این اثرات در هر مردی کاملا متفاوت می باشد.

انواع تستوسترون درمانی

هورمون تستوسترون در اشکال مختلفی برای درمان موجود می باشد، مثل تزریقی، ژل، چسب و قرص.
تزریق این هورمون یکی از ارزان ترین روش ها می باشد، اما دردناک است.

ژل و چسب تستوسترون

• این مواد به طور مستقیم بر روی پوست قرار می گیرند. هورمون از طریق پوست وارد خون می شود.
• از آنجایی که ژل و چسب را هر روز بر روی پوست قرار می دهند، می توانند میزان هورمون تستوسترون را ثابت کنند.
• البته این مواد موجب خارش و سوزش پوست می شوند و ممکن است پوست تاول بزند.

قرص های تستوسترون

• هر 12 ساعت یک بار، این قرص ها در لثه و بالای دندان های پیشین قرار می گیرند.
• همانند ژل، قرص حل می شود و به آرامی تستوسترون را آزاد می کند.
• قرص های لثه ای باعث ایجاد طعم تلخ، سوزش دهان، حساسیت لثه ها و سردرد می شوند.
• این عوارض جانبی با گذشت زمان بهتر می شوند.
• هنگامی که از قرص های تستوسترون استفاده می کنید، می توانید غذا بخورید.

خطرات درمان با تستوسترون

• افزایش گلبول های قرمز خونی
• آپنه خواب (قطع تنفس در خواب)
• بزرگ شدن پروستات
• آکنه

برخی نگرانی ها در مورد استفاده بلندمدت از هورمون تستوسترون وجود دارد. در مردان مسن، استفاده بلندمدت از تستوسترون ممکن است باعث سرطان پروستات گردد
مردانی که از تستوسترون استفاده می کنند، باید برای تشخیص علائم اولیه سرطان پروستات، به طور مرتب توسط پزشک متخصص معاینه شوند. این مردان باید به طور منظم معاینه شوند:

• همه مردان بیشتر از 50 سال
• مردان بالای 40 سال با سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پروستات

چه مردانی نباید تستوسترون مصرف کنند؟

• مردانی که دارای سرطان پروستات و یا سینه هستند.
• مردانی که دارای بیماری های قلبی کنترل نشده می باشند.
• مردانی که دارای آپنه خواب درمان نشده می باشند.
• مردانی که دارای مقدار زیاد گلبول های قرمز خونی می باشند.

منبع: تبیان