به گزارش سلامت نیوز به نقل از هلث، کبد یکی از بزرگترین و حیاتیترین اندامهای بدن شماست که صدها عملکرد ضروری از جمله حذف مواد زائد از خون، فیلتر کردن مواد شیمیایی از داروها، الکل و غذا و ذخیره مواد مغذی را انجام میدهد.
تشخیص درد کبد ممکن است سخت باشد زیرا کبد گیرنده های درد ندارد. اما اگر درد کبد را تجربه می کنید، ممکن است در اطراف شکم و کمر خود احساس درد کنید. هنگامی که کبد ملتهب، آسیب دیده یا تحت تاثیر بیماری کبدی قرار می گیرد، به بافت محافظ اطراف (معروف به کپسول گلیسون) فشار می آورد. این بافت مملو از اعصاب حساس به درد است که به مغز شما سیگنال می دهد که ممکن است مشکلی در کبد شما وجود داشته باشد.
درد کبد چه احساسی دارد؟
کبد در قسمت سمت راست بالای شکم و در پشت دنده های پایینی و زیر دیافراگم قرار دارد. اغلب درد کبد را در سمت راست بالای شکم نزدیک قفسه سینه احساس خواهید کرد. گاهی اوقات مشکلات کبد باعث درد در سایر نواحی بدن مانند شانه ها، پشت و معده می شود.
نحوه احساس درد کبد می تواند از فردی به فرد دیگر بسته به علت آن متفاوت باشد. با این حال، اغلب افراد یک یا چند مورد از علائم زیر را احساس می کنند:
- دردهای مبهم و مداوم در قسمت بالای شکم
- احساس پری یا نفخ
- دردهای تند و کوبنده که می آیند و می روند
- حساسیت هنگام لمس قسمت فوقانی شکم
اگر درد کبد شما در نتیجه یک بیماری زمینه ای کبدی باشد، ممکن است علائم دیگری همراه با درد را تجربه کنید.
علائم بیماری کبد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- زرد شدن پوست و چشم
- خارش پوست
- ادرار تیره
- دهان خشک
- اسهال
- حالت تهوع
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن ناخواسته
- گرفتگی عضلات
تفاوت بین درد کیسه صفرا و کبد
کیسه صفرا عضوی گلابی شکل است که در زیر کبد قرار دارد. از آنجایی که کیسه صفرا و کبد هر دو در سمت راست بالای شکم قرار دارند، تشخیص اینکه کدام اندام باعث درد شما می شود دشوار است.
در حالی که درد کبد اغلب مانند یک درد مبهم یا احساس ضربان است، درد کیسه صفرا تیزتر و شدیدتر است. درد کیسه صفرا معمولاً به طور ناگهانی ایجاد می شود (معمولاً بعد از خوردن یک وعده غذایی سنگین یا هنگام دراز کشیدن در شب) و به صورت موجی بروز می کند و بین 30 دقیقه تا چند ساعت طول می کشد.
اگر مشکلات کیسه صفرا، مانند سنگ کیسه صفرا، باعث درد شما می شود، ممکن است علائم دیگری را تجربه کنید، مانند:
- تعریق
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد قفسه سینه
علائم مشکلات کبد و کیسه صفرا دارای همپوشانی هستند، بنابراین ضروری است که برای ارزیابی پزشکی جامع به پزشک مراجعه کنید تا منبع درد خود را بدانید.
علل درد کبد
شرایط متعددی می تواند باعث درد کبد شود. هر یک از شرایط زیر ممکن است با مجموعه علائم منحصر به فرد خود همراه باشد که ممکن است علاوه بر درد شکم درد کمر را نیز تجربه کنید.
هپاتیت
هپاتیت زمانی رخ می دهد که کبد شما ملتهب شود. عفونت های ویروسی اغلب باعث التهاب می شوند، اما برخی داروها و مصرف زیاد الکل نیز می تواند کبد را ملتهب کند. درد کبد مرتبط با هپاتیت معمولاً مانند یک درد مبهم یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم است. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ادرار کدر
- مدفوع رنگ پریده
- زردی
- خستگی
- درد مفاصل
- تهوع و استفراغ
سیروز
سیروز یک بیماری مزمن و پیشرونده است که باعث ایجاد اسکار و آسیب دائمی کبد می شود. مصرف طولانی مدت الکل یا سایر بیماری های کبدی (مثلاً هپاتیت) می تواند منجر به سیروز شود. متأسفانه، افراد مبتلا به سیروز اغلب هیچ علامتی ندارند تا زمانی که کبد به شدت آسیب نبیند. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد خفیف در سمت راست بالای شکم
- خستگی
- خارش پوست
- کاهش وزن ناخواسته
- گرفتگی و ضعف عضلانی
- از دست دادن اشتها
بیماری کبد چرب
بیماری کبد چرب زمانی رخ می دهد که تجمع چربی اضافی در سلول های کبدی وجود داشته باشد. اگرچه کبد حاوی مقادیر کمی چربی است، اما اگر بیش از 5 تا 10 درصد وزن آن چربی باشد، ممکن است به بیماری کبد چرب مبتلا باشید.
این وضعیت باعث تورم و آسیب کبد می شود. حدود یک سوم افراد مبتلا به بیماری کبد چرب درد کبدی را گزارش میکنند که شبیه درد خفیف یا احساس پری در سمت راست بالای شکم است. برخی از دردهای تیز و مداوم در این ناحیه گزارش می دهند که خواب آنها را مختل می کند.
سایر علائم بیماری کبد چرب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- ضعف
- از دست دادن اشتها
- زردی
- تجمع مایع در پاها و معده
سرطان کبد
اگرچه این بیماری همیشه در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی کند، ممکن است با پیشرفت بیماری در قسمت بالای سمت راست شکم احساس ناراحتی کنید. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- شکم متورم
- یک توده سفت در سمت راست، زیر قفسه سینه (جایی که کبد قرار دارد)
- درد شانه یا کمر
- زردی
- از دست دادن اشتها
انسداد مجرای صفراوی
انسداد مجرای صفراوی زمانی اتفاق میافتد که لولهها یا مجاری که صفرا را از کبد به کیسه صفرا و روده کوچک میبرند مسدود میشوند که می تواند منجر به درد کبد شود که مانند احساس درد عمیق و دردناک در سمت راست بالای شکم است. سایر علائم انسداد مجرای صفراوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ادرار تیره
- تب
- خارش
- تهوع
- استفراغ
- زردی
آبسه کبد
آبسه کبد مجموعه ای از چرک در داخل کبد است. ممکن است به دلیل عفونت باکتریایی یا انگلی یا آسیب به کبد دچار آبسه شوید که می تواند منجر به درد شدید کبد یا درد در کل شکم شود. علائم اضافی آبسه کبد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تب
- از دست دادن اشتها
- ضعف
- تهوع و استفراغ
- درد شانه راست
کیست های کبدی
کیست های کبدی، کیسه های پر از مایع هستند که می توانند در داخل کبد ایجاد شوند. اکثر مردم علائم کیست کبدی را تجربه نمی کنند، اما اگر این کیسه ها از نظر اندازه یا کمی بزرگ شوند، ممکن است علائم زیر را تجربهکنید:
- تنگی نفس
- سوء هاضمه
- نفخ یا تورم شکم (آسیت شناخته شده)
- خونریزی داخلی (اگرچه این اتفاق نادر است)
عوامل خطر برای مشکلات کبدی
در برخی موارد، درد کبد شما ممکن است نشانه ای از مشکل عمیق تر کبدی باشد. برخی عوامل خطر ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی می توانند شانس ابتلا به بیماری کبدی را افزایش دهند. این عوامل عبارتند از:
- مصرف مزمن و بیش از حد الکل
- سابقه هپاتیت ویروسی
- چاقی
- دیابت نوع 2
- سابقه خانوادگی بیماری کبد
- مصرف مواد مخدر
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی که می تواند به کبد آسیب برساند (مانند آفت کش ها)
- سیگار کشیدن
چه زمانی با یک پزشک تماس بگیرید
اگر درد مداوم یا مکرر در سمت راست بالای شکم خود تجربه کردید، مهم است که به یک متخصص مراجعه کنید زیرا ممکن است نشانه ای از یک مشکل اساسی کبد باشد. در صورت تجربه درد کبد همراه با علائم دیگر به پزشک مراجعه کنید، مانند:
- زرد شدن پوست و چشم بدون توضیح واضح
- خستگی و ضعف مزمن
- تغییر در رنگ ادرار یا مدفوع (مثلاً ادرار تیره، مدفوع کم رنگ)
- حالت تهوع و استفراغ مداوم
- تورم یا نفخ شکم
در برخی موارد، درد کبد می تواند شدید باشد و نیاز به مراقبت های پزشکی اورژانسی دارد. اگر علائم زیر را دارید مراجعه به اورژانس یا مراقبت های فوری ضروری است:
- درد یا درد ناگهانی و شدید کبدی که به پشت یا شانه شما می رسد
- غش یا گیجی
- استفراغ خون یا دفع مدفوع قیری
- تب بالا همراه با یرقان
- دشواری در تنفس
چگونه درد کبد را درمان کنیم؟
درمان درد کبد به علت اصلی درد شما بستگی دارد. مدیریت شرایطی مانند هپاتیت ویروسی، بیماری کبد چرب، سیروز یا سرطان کبد ممکن است شامل مصرف داروها، تغییر شیوه زندگی یا انجام مداخلات جراحی باشد.
بیشتر بیماری های کبدی مزمن و پیشرونده هستند، بنابراین درمان بر کاهش پیشرفت بیماری، جلوگیری از آسیب بیشتر کبدی و مدیریت علائم تمرکز دارد. پزشک شما ممکن است تغییرات سبک زندگی را برای حمایت از سلامت کبد شما توصیه کند، مانند:
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و محدود کردن مصرف غذاهای سرشار از نمک، شکر و چربی
- شرکت در فعالیت بدنی یا حرکت منظم در طول هفته
- نوشیدن آب فراوان
- اجتناب از الکل
پزشک شما همچنین ممکن است داروهای بدون نسخه (OTC) یا نسخه ای را برای مدیریت درد کبد توصیه کند. برخی از داروها می توانند به کبد آسیب برسانند، بنابراین مهم است که قبل از مصرف داروهای کبد درد با یک متخصص صحبت کنید.
اگر پزشک به شما اجازه مصرف دارو را بدهد، تیلنول (استامینوفن) یک داروی ضد درد OTC است که در مقادیر کم (بیش از 2 گرم در روز) برای افراد مبتلا به بیماری کبد ایمن است.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند موترین (ایبوپروفن)، می توانند به کبد آسیب برسانند، بنابراین اگر بیماری کبدی دارید، بهتر است از مصرف این داروها خودداری کنید.
گاهی اوقات، درد کبد با داروهای OTC بهبود نمی یابد. در چنین مواردی، پزشک شما ممکن است داروهای زیر را توصیه کند:
- هوریزانت (گاباپنتین)
- لیریکا (پرگابالین)
- اکسی کانتین (اکسی کدون)
در آخر
اگر در سمت راست بالای شکم و درست زیر قفسه سینه درد دارید، ممکن است ناشی از درد کبد باشد. علل شایع درد کبد عبارتند از هپاتیت، سیروز، بیماری کبد چرب، سرطان کبد، انسداد مجرای صفراوی و آبسه یا کیست کبد.
اگر درد مداوم کبد و سایر علائم مشکلات کبدی مانند زردی، خستگی مزمن یا کاهش وزن غیرقابل توجیه دارید، با یک متخصص تماس بگیرید. پزشک شما میتواند به شما در درک علت درد کبد کمک کند و یک برنامه درمانی ایجاد کند که میتواند علائم شما را بهبود بخشد و از پیشرفت بیماری کبد جلوگیری یا کندتر کند.
