به گزارش سلامت نیوز به نقل از آرمان ملی، بچه که بودیم، میان دانش‌آموزان همیشه یکی بود که موهایش را تیغ زده بود، همه با تعجب نگاهش می‌کردند و در جواب پاسخ که چرا این دخترک موهایش را مثل پسرها تراشیده است، تنها پاسخی که می‌شنیدی این بود که شپش گرفته است.

برای دهه شصتی‌ها زدن موی سر از ته، به عادی بودن دخترکان امروزی نیست. آن زمان موی کوتاه برای دخترکان چندان پسندیده نبود. امروز اما تراشیدن موی سر تنها راه درمان شپش نیست و با استفاده از شامپوهای مخصوص می‌شود سریع آن را درمان کرد. هرچند کوتاه بودن موها به درمان سریع‌تر این بیماری کمک می‌کند. مسئولان مدارس در آن سال‌ها هرگز به ذهنشان هم خطور نمی‌کرد که با تراشیدن موهای سر فرد مبتلا، آن دانش‌آموز چه حالی پیدا می‌کند وقتی همه متوجه می‌شوند، که شپش داشته است.

هر سال با آغاز سال تحصیلی، به دلیل تجمع تعداد دانش‌آموزان در مدارس، شاهد افزایش تعداد مبتلایان به شپش هستیم. هرچند طبق گفته پزشکان این بیماری در فصول گرم سال شایع‌تر است. مهم‌ترین عاملی که می‌تواند در کاهش ابتلا به این انگل خارجی موثر باشد، رعایت بهداشت پوست و مو است. این درحالی است که به گفته خود متخصصان پوست و مو، رعایت بهداشت مستلزم هزینه بیشتر است، که در برخی افراد ممکن است همین مساله سبب شود تا به اندازه کافی بهداشت را رعایت نکنند.

بچه‌ها مرتب چک می‌شوند

والدین دانش آموزان می‌گویند که ناخن و موی بچه‌ها در مدارس هر هفته و یا دوهفته یک بار مرتب چک می‌شود و مرتبا هم به بچه‌ها به خصوص دانش‌آموزان پسر توصیه می‌شود که موهای سر خود را کوتاه کنند. معمولا بچه‌ها را با خط کش یا خودکار، موهایشان را وارسی می‌کنند. هرچند شاید استفاده از این وسایل هم چندان بهداشتی نباشد و خود سبب انتقال بیماری از یک دانش‌آموز به دیگری باشد. به دلیل اینکه موهای دانش‌آموزان دختر بلندتر است، امکان ابتلا به شپش در دختران بیش از پسران است.

اما برخورد با دانش آموزانی که مبتلا به شپش می‌شوند، امروزه بسیار متفاوت از گذشته است. به طوری که والدین دانش‌آموزان به خصوص در مدارس دولتی معتقدند که مسئولان مدارس و معلمان طوری برخورد می‌کنند که فرد مبتلا قابل شناسایی نباشد. یکی از والدینی که دخترش به مدرسه دولتی می‌رود می‌گوید که ابتلا به شپش هر سال میان دانش‌آموزان دیده می‌شود و والدین هم مرتب به مدرسه اعتراض می‌کنند که چرا باید با وجود این همه پیشرفت در زمینه درمان، از والدین نمی‌خواهند که بهداشت فرزندانشان را بیشتر رعایت کنند. اما اینکه مسئولان مدرسه هویت فرد مبتلا را آشکار نمی‌کنند، اقدام قابل توجهی است.

نکته متفاوت رفتار مسئولان و معلمان در مدارس امروز با مثلا کودکانی که دهه شصت به مدرسه می‌رفتند، این است که همه سعی خود را می‌کنند تا دانش‌آموز مبتلا شناسایی نشود. به طوری که یکی از دانش‌آموزان دختر می‌گوید: معلم ما می‌گوید سرکلاس مقنعه‌ها را در نیاورید و مقنعه‌های خود را هم بکشید جلو تا موی کسی مشخص نشود.

دخترک می‌گوید این کار را به این دلیل می‌کنیم تا نفهمیم کدام دانش‌آموز شپش دارد و ناراحت نشود.

یکی از معلمان مدرسه استثنایی نیز در مورد ابتلا به این بیماری در مدارس خود، با اشاره به اینکه درحال حاضر این مدرسه مربی بهداشت ندارد، گفت: چند سال قبل، در ماه آذر، یکی از شاگردانی که در مدرسه ما مبتلا بود، همان روز تماس گرفتیم که والدین آمدند و فرزندشان را بردند. همه بچه‌ها را بررسی کردند. چون مدرسه ما در حال حاضر مربی بهداشت ندارد. بچه‌ها را بردند دکتر، به آنها که سالم بودند گواهی سلامت دادند و آنها که مشکل داشتند را بررسی می‌کردند. اما به دلیل اینکه شپش یک دوره کمون یک هفته‌ای دارد، تا یک هفته کلاسمان را تعطیل کردند. اما سال‌های قبل آنکه مربی بهداشت داشتیم. مربی بهداشت می‌رفت و تک تک کلاس‌ها را بررسی می‌کرد و سر تک تک دانش‌آموزان را می‌دید. آنها که مشکلی داشتند را مشخص می‌کردند و معرفی می‌شدند که به دکتر مراجعه کنند و دوباره چندهفته بعد، مربی بهداشت کلاس‌هایی که موردی داشتن را دوباره چکاب می‌کرد. این دوره ادامه داشت تا بچه‌ها پاکسازی شوند.

این معلم درباره اینکه امسال دانش‌آموزان استثنایی به چه صورت معاینه شدند، افزود: اما امسال از طرف خانه سلامت آمدند مدرسه ما و متاسفانه خانمی که موهای دانش‌آموزان را چک می‌کرد و دستیار دکتر بود، در راهرو با کمترین نور سریع و با عجله همه بچه‌ها را معاینه می‌کرد و حتی برای چند تا از بچه‌ها از یک دستکش استفاده کرد، که اعتراض کردیم. این سهل انگاری‌ها خود می‌تواند سبب شیوع این بیماری شود.

در همین راستا رئیس گروه مدیریت بیماری‌های منتقله از آب و غذا مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: آمارها نشان می‌دهد سالانه بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار مورد آلودگی به شپش سر از مراکز بهداشت در سطح کشور گزارش می‌شود و با این حال، امسال نسبت به سال‌های گذشته افزایش خاصی در موارد آلودگی ثبت نشده است.

محمد زینلی، عضو هیات علمی و رئیس گروه مدیریت بیماری‌های منتقله از آب و غذا مدیریت بیماری‌های واگیر معاونت بهداشت وزارت بهداشت، به ایلنا گفت: پدیکلوزیس یا آلودگی شپش‌ها شایع‌ترین آلودگی‌های انگل‌های خارجی بدن انسان هستند. شپش به عنوان حشرات کوچک و خونخوار، انگل‌های خارجی بدن محسوب می‌شوند که در سه نوع اصلی شپش سر، شپش تن و شپش عانه طبقه‌بندی می‌شوند.

زینلی شناسایی منبع و مخزن آلودگی را گامی اساسی در کنترل شپش سر دانست و گفت: معلمان، مربیان بهداشت مدارس و خانواده‌ها می‌توانند از طریق غربالگری و توجه به علائمی مانند خارش مکرر سر، افراد آلوده را شناسایی کنند. با رعایت اصول بهداشتی، از جمله‌عدم استفاده مشترک از وسایل شخصی و شستن مرتب سر با شامپوی پرمترین ۱ درصد و لوسیون دایمتیکون۴ درصد و همچنین شستن و استفاده از اسپری ضد حشرات برای البسه و وسایل خواب، می‌توان از انتقال شپش جلوگیری کرد.

رعایت بهداشت مستلزم هزینه بیشتر

در همین راستا، دکتر شهرام آریایی، متخصص پوست و مو، درباره بیماری شپش  گفت: بیماری شپش از دسته بیماری‌های انگلی است. راه انتقال آن از انسان به انسان است. گاهی از حیوانات هم می‌تواند منتقل شود. بیماری‌ای است که انگلش روی پوست می‌آید. حشره بسیار ریزی است که می‌آید روی پوست قرار می‌گیرد و باعث ابتلای شخص خواهدشد.

وی درباره راه‌های انتقال این بیماری نیز افزود: طریقه انتقال این انگل تماسی است یا لباس آلوده است. یا لوازمی که شخص استفاده می‌کند، می‌تواند از طریق آنها از شخصی به شخص دیگر منتقل شود، مثلا حوله آلوده. علائمش نیز به این صورت است که یا خود شپش را می‌شود دید، یا تخم‌هایش را روی ساقه مو می‌توانید ببینید که معمولا هردو اینها همراه با خارش و التهاب آن بخش از مو است.

این متخصص پوست درباره راه‌های درمان شپش افزود: درمان این بیماری نسبتا راحت است. درمان مشکلی نیست. بنابراین اگر موردی را مشاهده کردید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا بتوانند درمان شوند.

آریایی درباره محل انتقال این بیماری افزود: بهترین محل انتقال این بیماری از شخصی به شخص دیگر در مهدکودک‌ها و مدارس است. به علت اینکه بچه‌ها رابطه نزدیکی با هم دارند و این باعث می‌شود از فردی به فرد دیگر منتقل شود.

وی با اشاره به اینکه راه‌های انتقال این بیماری تماسی است، در ادامه گفت: هرچه بتوانیم بهداشت را بیشتر رعایت کنیم، این بیماری کمتر خواهد شد و سریعا درمان خواهد شد. شرایط بهداشت بالا نیاز به هزینه بیشتر دارد. بنابراین در اقشار مرفه جامعه کمتر از اقشار دیگر خواهد بود.

این متخصص پوست با اشاره به اینکه شپش در فصول گرم شایع‌تر است، دلیل افزایش مبتلایان از مهر ماه را شروع مدارس و تماس بیشتر افراد مبتلا دانست.