خنکای اردیبهشت که به پایان رسید خبرهای تکراری حتی زودتر از پیش‌بینی سرخط رسانه‌ها را درنوردید. آن هم درست در روز جهانی محیط‌زیست وقتی رییس سازمان و مدیرانش در سالنی جمع شده بودند تا از «دستاوردها» در محیط‌زیست بگویند، مردم محلی در کهگیلویه‌وبویراحمد چندروزی بود که با دست خالی مشغول خاموش‌کردن جنگل بودند.

بیش از 100هکتار جنگل استان کهگیلویه‌وبویراحمد در آتش سوخت

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جهان صنعت، آتش چندروزی است که به سیاق تابستان‌های گذشته جنگل‌های زاگرس در غرب ایران را به کام خود کشیده است. براساس گزارش‌ها بخش زیادی از مراتع و جنگل‌های کهگیلویه‌وبویراحمد ظرف روزهای گذشته به ویژه در شهرهای باشت، گچساران و کهگیلویه دچار آتش‌سوزی و نابود شد که البته کمبود محسوس تجهیزات اطفای حریق بیش از هر زمان دیگری در استان محسوس بود. علفزارها در مراتع و جنگل‌های کهگیلویه‌وبویراحمد با بارندگی ابتدای امسال رشد فراوانی داشتند که با خشک‌شدن آنها تاکنون ۱۰مورد آتش‌سوزی در این مراتع گزارش شد و بیش از 100هکتار جنگل و مرتع استان به دلیل نبود برنامه‌ریزی بهنگام در آتش سوختند.

آتش‌سوزی گسترده و تا اینجای کار مهارنشدنی در کهگیلویه‌وبویراحمد در حالی است که ابتدای خرداد امسال رییس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور از تشکیل ستاد مدیریت بحران برای پیشگیری و کنترل حریق در ستاد و استان‌ها با مدیریت فرماندهان یگان حفاظت منابع طبیعی خبر داده بود. با وجود این دست خبرها که هر سال برای پرکردن فهرست عملکردها داده می‌شود، در واقعیت آتش‌سوزی تابستانی جنگل‌های ایران بسیار وسیع و مهارناپذیر شروع شده است.
جنگل‌های زاگرس یک منطقه استراتژیک برای کشور است و معیشت حدود 5/1میلیون نفر از مردم ساکن در این مناطق وابسته به جنگل‌های زاگرس است. جنگل‌های زاگرس یکی از مهم‌ترین رویشگاه‌های جنگلی کشور است و بیش از ۸۰ درصد عشایر کشور و بیش از ۵۰ درصد دام کشور در این منطقه حضور دارند و ۴۰ درصد آب کشور از آن منطقه تامین می‌شود. کهگیلویه‌وبویراحمد ۸۷۴هزار هکتار جنگل دارد که ۷۰درصد جنگل‌های آن را درخت بلوط پوشش می‌دهد، همچنین در این استان ۵۱۲هزار هکتار مرتع خارج از جنگل هست که با تغییر اقلیم و شدت گرمی هوا، خطر آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع استان رو به افزایش است. با اینکه چنین خطری قابل پیش‌بینی است اما تاکنون و طی 10سال گذشته با گسترش این آتش‌سوزی‌ها هم تمهیدات لازمی از نظر نیروی انسانی یا زیرساختی برای مهار این آتش‌سوزی‌ها صورت نگرفته است. اگرچه در شبکه‌های اجتماعی کاربرانی از استان کهگیلویه‌وبویراحمد روایت‌هایی از ادامه آتش‌سوزی بیان می‌کنند اما خبرگزاری ایرنا در گزارش خود از این آتش‌سوزی نوشته: «این آتش‌سوزی‌های گسترده و خاموشی آنها با زحمت و البته با کمک جوامع محلی و با دستان خالی چند روز به طول انجامید. توجه و حمایت بیش از پیش دستگاه‌های متولی از جمله سازمان منابع طبیعی و مدیریت بحران وزارت کشور برای تامین تجهیزات اطفای حریق در این استان را بیش از پیش ضروری ساخت.» پیشتر مدیرکل محیط‌زیست استان با اشاره به تهدید آتش‌سوزی جنگل‌های استان گفت: با بارش‌های مناسب امسال ارتفاع علف در مراتع و جنگل‌های استان بین ۵۰ تا ۱۰۰سانتیمتر رشد کردند که خشک‌شدن این علفزارها یک تهدید مهم برای طبیعت استان به شمار می‌رود. هرساله مساحت زیادی از جنگل‌های کهگیلویه‌وبویراحمد در آتش می‌سوزند. امسال نیز شروع و تعداد آتش‌سوزی‌ها در این خطه بیش از سال‌های گذشته گزارش شد اما چرا باید این چرخه مشکل آتش‌سوزی در استان هرساله تکرار شود و حتی برخی سال‌ها شدت می‌یابد؟ بخش عمده‌ای از این عدم موفقیت‌ها به دلیل توجه‌ نکردن به مدیریت پایدار و اجتماع‌محور منابع طبیعی و حتی تعارض منافع بین جامعه محلی و برخی دستگاه‌های دولتی است چراکه از یک طرف به تشویق عشایر و مهاجرت معکوس روستایی می‌پردازیم ولی از طرف دیگر هنوز بخش زیادی از مراتع استان ممیزی نشده‌اند و شیوه بهره‌برداران از آنها مشخص نشده است.


واقعیت این است در کشوری که تنها ۷درصد از مساحت کل آن را پوشش جنگلی تشکیل داده‌ و ۹۳درصد مابقی آن خشک و نیمه‌خشک و پوشش گیاهی آن بسیار کم است، هر یک درخت باید برای ما اهمیت زیادی داشته باشد. هر یک درختی که در زاگرس از دست می‌دهیم، کشور را به سمت بیابانی شدن سوق می‌دهد. شدت و حدت و وسعت آتش‌سوزی‌ها طی سال‌های اخیر در جنگل‌ها و مراتع زاگرس نسبت به گذشته افزایش ‌پیدا کرده و ترمیم آتش‌سوزی‌هایی با این شدت در جنگل‌هایی مانند زاگرس که خود به دلایل مختلف مانند کشاورزی، دامداری بیش از حد ظرفیت، عوامل انسانی دیگر و بیماری‌ها و آفاتی که در سطوح بسیار وسیع طغیان می‌کند، توانایی زادآوری خود را از دست داده است، بسیار دشوار است. براساس اعلام سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری بیش از ۹۰درصد آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها و مراتع کشور ناشی از عوامل انسانی است. کارشناسان معتقدند که این عوامل چه سهوی و چه عمدی باید ریشه‌یابی شوند تا با اتخاذ برنامه‌ای جامع بتوان از وقوع این آتش‌سوزی‌ها ‌پیشگیری کرد.


چند آتش‌سوزی دیگر در زاگرس


به جز مراتع کهگیلویه‌وبویراحمد، مراتع و جنگل‌های دیگری هم در زاگرس در روزهای میانه خرداد طعمه حریق شدند. از ایلام خبر می‌رسد که بخشی از جنگل‌های شهر آبدانان در روزهای اخیر در آتش سوخته است. طبق گفته منابع آگاه تاکنون بیش از 100هکتار از عرصه‌های جنگلی در روستای هونگه در آتش سوخته است. این آتش‌سوزی که از ۱۵خرداد آغاز شده و هنوز خاموش نشده، به دلیل صعب‌العبوربودن منطقه و وزش باد تا به حال به طور کامل مهار نشده است اما نیروهای هلال‌احمر، امور عشایر و محیط‌زیست و منابع طبیعی برای مهار آتش‌سوزی فراخوانده شده‌اند و در حال اعزام به منطقه هستند. این آتش مقطعی مهار شده بود اما با گذشت یک روز باردیگر شعله‌ور شد. طبق گفته مدیرکل منابع طبیعی این شهر گروه‌های زیادی از مردم در حال کمک برای مهار آتش هستند.


پاوه دیگر شهری است که جنگل‌هایش اکنون طعمه حریق شده‌اند. فرماندار پاوه روز گذشته اعلام کرد که ۲۰هکتار از مراتع و جنگل‌های شهرستان منطقه بلبزان پاوه در آتش‌سوزی روز ۱۶خرداد طعمه حریق شدند. به گفته علیرضا حیدری عصر روز سه‌شنبه آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های بلبزان پاوه رخ داد که اطفای آن حدود ۱۰ساعت طول کشید و با وجود اینکه چند بار کنترل و به طور مجدد شعله‌ور شد اما در نهایت ساعت دو بامداد به طور کامل خاموش شد. وی عنوان کرد: در حین انجام عملیات اطفا، آتش‌سوزی چند بار کنترل شد اما به دلیل وزش باد در منطقه به طور مجدد شعله‌ور می‌شد و این موضوع به همراه صعب‌العبور و صخره‎‌ای‌بودن منطقه کار را برای نیروها دشوار کرده بود. فرماندار پاوه با بیان اینکه نیروها به منظور جلوگیری از شعله‌ورشدن مجدد آتش‌سوزی هنوز در منطقه حضور دارند، گفت: ۲۰هکتار از مراتع و جنگل‌های این منطقه در این آتش‌سوزی دچار خسارت شد. روز ۱۴خرداد جنگل‌های پارک ملی کرخه در خوزستان طعمه حریق شد؛ در پی این آتش‌سوزی حدود ۲۵هکتار از این جنگل در آتش سوخت.


بیش از ۶۰۰ نقطه بحرانی در معرض آتش‌سوزی قرار دارند


فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور از فعال‌سازی ۱۰ پایگاه اطفای حریق در کشور خبر داد و گفت: به‌منظور شناسایی ۶۶۵ نقطه بحرانی در استان‌ها، ۱۱ پهپاد فانتوم ۴ برای ارزیابی حریق‌ها و همچنین ۱۱ سبد حمل هوایی آب به استان‌ها واگذار شده است. علی ملکی‌آهنگران در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به شروع فصل گرما و احتمال وقوع حریق در عرصه‌های منابع طبیعی همچون جنگل‌ها و مراتع گفته: طبق گزارش‌ها، هرساله بیشترین علت حریق‌ها در منابع طبیعی عوامل انسانی است که به صورت سهوی اتفاق می‌افتد. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور اظهار کرد: مقابله با حریق در عرصه‌های طبیعی با توجه به تجهیزات، امکانات و نیروی انسانی موجود ناچیز است و طبق تبصره ماده ۴۷ قانون حفاظت و بهره‌برداری، به کمک‌های همه مسوولان کشوری و لشکری و مشارکت‌های مردمی نیاز داریم.


آهنگران گفت: طبق آمارها، سال گذشته ۹۸درصد حریق‌ها عوامل انسانی داشته که ۹۴درصد آنها سهوی و 4درصد آنها عمدی بوده است. وی با بیان اینکه رخداد حریق در جنگل‌ها ۸۰درصد سطحی، ۱۸درصد تنه‌ای و ۲درصد تاجی است، اظهار کرد: از لحاظ مساحت سطح پوشش گیاهی ۵۷درصد حریق‌های سال گذشته در مراتع، ۳۱درصد در جنگل‌های طبیعی و بقیه در جنگل‌های دست‌کاشت اتفاق افتاد. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور اضافه کرد: ۷۶درصد حریق‌های عرصه‌های طبیعی کشور مربوط به مناطق رویشی زاگرسی و بقیه حریق‌ها مربوط به سایر مناطق کشور است. وی گفت: با توجه به افزایش بارندگی‌های بهاری و تراکم پوشش گیاهی در سطح کشور، احتمال وقوع آتش در مناطق رویشی هیرکانی و زاگرسی رو به افزایش است به طوری که طی دو روز گذشته آتش‌سوزی در سه منطقه کهگیلویه‌وبویراحمد و فارس شروع شده است بنابراین امکانات، نیروی انسانی و تجهیزات اطفای حریق باید در سه منطقه به ‌کار گرفته شود که کار اطفای حریق را سخت می‌کند. آهنگران افزود: با وجود امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی که برای اطفای حریق داریم اما به طور قطع نیازمند کمک‌های مردمی برای اطفای حریق هستیم بنابراین اقداماتی همچون فعال‌سازی ستادهای پیشگیری و اطفای حریق در سطح استان و شهرستان‌ها، اجرای رزمایش‌ها در سطح استان و شهرستان‌ها و آموزش همیاران طبیعت در دستور کار است. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور خاطرنشان‌کرد: اکنون بیش از ۴۶۰هزار نفر همیار طبیعت در سه سطح مروج، محافظ و دانش‌آموز در کشور داریم که مورد آموزش قرار می‌گیرند و ۲۴۰دونده و ۲۴۰ کوله‌پشتی ارائه شده است. وی تصریح کرد: با توجه به تفاهمنامه بین سازمان منابع طبیعی و نیروهای مسلح، سال گذشته برای اطفای حریق از بالگرد استفاده شد که بیش از ۱۲۰سورتی پرواز انجام شد و در صورت نیاز از بالگردها برای اطفای حریق استفاده خواهیم کرد.


آهنگران به منظور حفظ عرصه‌های منابع طبیعی در کشور به مردم توصیه کرد: از روشن‌کردن آتش در عرصه‌های طبیعی خودداری کنند، در صورت لزوم به‌طور حتم آتش را در گودال و به شکل مهارشده روشن کنند و قبل از ترک محل از خاموش‌شدن آتش اطمینان حاصل کنند. وی افزود: هموطنان از رهاسازی فیلتر سیگار، وسایل صیقلی، بطری‌های شیشه‌ای و پلاستیکی که می‌توانند در مجاورت نور خورشید عملکرد ذره‌بین پیدا کنند به شکل جدی خودداری کنند. فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور گفت: در صورتی که هموطنان متوجه بروز حریقی در نزدیکی محل سکونت و تفرجگاه خود شدند، در مراحل اولیه نسبت به اطفای حریق اقدام کنند و در صورتی که آتش گسترده بود با شماره تلفن‌های ۱۳۹ و ۱۵۰۴ تماس بگیرند تا ماموران منابع طبیعی نسبت به اطفای آن اقدام کنند. وی از کشاورزان نیز خواست از آتش‌زدن کاه و کلش در مزارع زراعی خود بدون هماهنگی با ماموران منابع طبیعی خودداری کنند زیرا گسترش آتش به سمت منابع طبیعی به‌راحتی قابل کنترل نیست و اطفای حریق در مراحل گسترده دشوار خواهد بود.


تجربه‌های آتش‌سوزی‌های وسیع، دامنه‌دار و طولانی مدت در جنگل‌های زاگرس حوطه استان کهگیلویه‌وبویراحمد نشان از این دارد که درختان بلوط زاگرس لحظه‌ای درنگ برای نفس کشیدن ندارند و هر بار باید منتظر فاجعه جدیدی باشند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha