به گزارش سلامت نیوز به نقل از تجارت‌نیوز، روزهای سرد امسال همانند سال‌های گذشته با آلودگی هوا عجین شد. به‌رغم تکذیب مازوت‌سوزی صنایع از سوی مسئولان و نهادهای دولتی، اکنون برخی فعالان صنعتی و بازرگانی معتقدند که نه‌تنها صنایع در شرایط ناترازی انرژی چاره‌ای جز مازوت‌سوزی ندارند، بلکه گوگرد مازوتی که توسط آنها سوزانده می‌شود شش برابر استاندارد جهانی است.
علاوه بر این، حال اطلاعاتی از سوی فعالان بازرگانی و بخشی خصوصی ارائه می‌شود که طبق آن سوخت‌های دیگر صنایع ایران نیز از کیفیت کافی برخوردار نیستند و به‌عنوان مثال از گازهای پنج نسل پیش در این صنایع استفاده می‌شود.
در همین زمینه مهراد عباد، نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران، به تجارت‌نیوز گفت: در بحث مازوت‌سوزی در ایران آمار دقیقی وجود ندارد. در بازه زمانی اخیر برخی از مسئولان مازوت‌سوزی را تکذیب و برخی تائید کرده‌اند. با این حال نکته اساسی این است که نفت و گاز تولیدی ایران از کیفیت بالایی برخوردار نیستند و جزو منابع سنگین و ترش به حساب می‌آیند که قیمت بالایی هم ندارند. بنابراین بدیهی است که مشتقات آن هم کیفیت بالایی نداشته باشد.
او با اشاره به نحوه تولید مازوت، توضیح داد: مازوت به‌عنوان یکی از آخرین محصولات و از برش‌های سنگین استخراجی نفت است که به‌خودی خود آلایندگی بالایی دارد. حال طبق بررسی‌ها گوگرد موجود در مازوت تولیدی ایران شش برابر بیشتر از استانداردهای جهانی است.
وی افزود: تا چند سال قبل، علاوه بر پالایشگاه‌ها، مازوت به‌عنوان سوخت کشتی‌ها، نانوایی‌ها زا حمام‌های بسیار قدیمی در برخی شهرهای کوچک استفاده می‌شد و ایران در این زمینه حتی توان صادراتی داشت؛ اما پس از تغییر استانداردهای سوخت کشتی و کاهش سهم مازوت در سوخت این وسیله حمل‌نقل توسط اتحادیه بین‌المللی کشتیرانی، مازوت ایران قابلیت فروش خود را از دست داد. چراکه باید میزان گوگرد داخل مازوت بشدت کاهش می‌یافت که متاسفانه در آن سال‌ها ایران نتوانست این کار را انجام دهد و حجم قابل‌توجهی از مازوت تولیدی در ایران ماند.
این فعال بخش خصوصی ادامه داد: به‌رغم تمام تکذیبیه‌ها عملا هرگاه کشور در حوزه تولید انرژی و سوخت با مشکل مواجه شده، چاره‌ای جز مازوت‌سوزی نداشته است. از زمانی هم که ناترازی انرژی شدت یافت، به‌تبع آن مازوت‌سوزی هم افزایش یافت. با این حال در این زمینه هیچ آماری نمی‌توان ارائه داد. طبیعتا وقتی کشوری حجم زیادی مازوت غیرقابل‌فروش و غیرقابل‌انبارکردن دارد، بهترین راه این است که آن را بسوزاند. متاسفانه مازوتی که سوزانده می‌شود هم بیش از مازوت معمولی آلایندگی دارد.
عباد در ادامه تشریح کرد: البته نباید تمام آلودگی کلان‌شهرهای ایران را محدود به مازوت‌سوزی دانست. زیرا کیفیت سایر سوخت‌ها مانند نفت، گاز، نفت‌کوره و سوخت‌های ال.پی.جی نیز پایین است و با تولید ناخالصی، هوا را آلوده می‌کنند.
گازهای ۵ نسل پیش در ایران به کار می‌رود
نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه ایران بسیاری از پیمان‌های بین‌المللی در بحث آلودگی هوا را رعایت نمی‌کند، بیان کرد: به‌عنوان نمونه پیمان پاریس، کشورها را از استفاده از گازهای برودتی که در چیلرها و کولرها استفاده می‌شود، منع کرده است. اما در ایران گازهای نسل اول و پنج نسل پیش که در هیچ کجای دنیا استفاده نمی‌شود را به کار می‌برند که همین‌ها سوراخ‌کننده لایه اوزون هستند و تغییرات اقلیمی شدید ایجاد می‌کنند.
این فعال اقتصادی همچنین با تاکید بر اینکه آلودگی تنها به این دو موضوع ارتباط ندارد، تاکید کرد: عوامل متعدد دیگر ازجمله ناکارآمدی‌های بسیار و مشکلات مدیریتی باعث این موضوع شده است. اما در مجموع میتوان گفت که سوخت‌های فسیلی نیز یکی از دلایل مهم ایجاد آن است.
آسیبی که قطعی گاز به صنایع زد
نایب رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران همچنین در پاسخ به این پرسش که قطعی گاز، چه مشکلاتی برای صنایع ایجاد می‌کند؟ این‌گونه توضیح داد: اکنون بحث صنایع ارزآور و غیر ارزآور مطرح نیست، مشکل برای همه ایجاد می‌شود. اما صنایع ارزآور از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. از سوی دیگر، این قطعی گاز در دو حوزه است؛ بسیاری از کارخانه‌ها از گاز به‌عنوان انرژی استفاده می‌کنند و بسیاری از کارخانه‌ها، به‌ویژه پتروشیمی‌ها نیز از گاز به عنوان مواد اولیه بهره می‌برند. همین اتفاق خود مشکل‌زاست.
او در ادامه توضیحاتش بیان کرد: در قسمت مواد اولیه مسلما در هر کار تولیدی، اگر عرضه مواد اولیه با مشکل مواجه شود، به تبع آن عرضه محصول نیز با مشکل مواجه شده و قیمت محصولات افزایش می‌یابد. اما قطعی گاز در صنایع که از آن به‌عنوان سوخت استفاده می‌کنند، خاموشی ماشین‌آلات و دستگاه‌ها زیان قابل‌توجهی به کارخانه‌ها وارد می‌کند و بسیاری از ماشین‌آلات کارخانه‌ها برای اینکه به راندمان بالایی برسند، باید چندین ساعت کار کنند.
البته پس از مدتی دولت متوجه این موضوع شد و برنامه قطعی گاز صنوف و کسب‌وکارهایی که این روند به آنها آسیب می‌زد را حذف کرد که این تصمیم منجر به ایجاد یک بی‌عدالتی شد. چنانکه برخی صنوف که قدرت چانه‌زنی نداشتند، نتوانستند این مشکل را حل کنند. اما برخی از صنوف که لابی قوی داشتند، مشکلشان حل شد.
ریشه ناترازی انرژی کشور کجاست؟
مهم‌ترین مسئله در رابطه با ناترازی یا به‌عبارت بهتر کمبود انرژی از نگاه این فعال اقتصادی، این است که خاموشی به دستگاه‌ها و تولید خسارت زیادی می‌زند و دولت‌ها موظف هستند، انرژی مورد نیاز کارخانه‌ها را تامین کنند و قطعی گاز توجیه‌پذیر نیست. دولت‌ها حتی اگر لازم باشد، باید به واردات گاز روی بیاورند تا این قطعی‌ها رخ ندهد.
او در پاسخ به این پرسش که ریشه ناترازی انرژی کشور کجاست؟ تشریح کرد: این ناترازی بحث چند 10 سال اخیر نیست و شاید این ماجرا ریشه پنج شش دهه‌ای دارد؛ یعنی زمانی که سبد انرژی کشور تماما از سوخت‌های فسیلی تامین می‌شد. طوری‌که بالغ بر 97 درصد انرژی کشور از سوخت‌های فسیلی تامین می‌شد. وقتی ایران و دیگر نقاط دنیا با گاز آشنا شد ایران سهمش را از این سبد انرژی بیشتر کرد و یک بار هم حتی موفق شد برق را به تمام خانه‌های کشور برساند. اما پس از انقلاب یک بار دیگر تصمیم این شد که گاز را که خیلی هم خطرناک است به کل ایران لوله‌کشی کنند و این اشتباه رخ داد و ادامه هم یافت. همین موضوع که دولت‌ها تمام سبد انرژی کشور را روی سوختی گذاشتند که از آن مطمئن نبودند منجر به درجازدن عرضه شد. البته تحریم‌ها در این صنعت تاثیر زیادی گذاشت و ایران نتوانست در طول این سال‌ها تکنولوژی جدیدی بیاورد و از چاه‌های گاز بهره‌وری بیشتری داشته باشد.
چاه‌های نفت و گاز قدیمی شده‌اند
عباد در بخش دیگری از این گفتگو به قدیمی‌شدن چاه‌های نفت و گاز در کشور گریزی زد و گفت: خارج کردن محصولات از این چاه‌ها سخت‌تر شده و تمام این موارد دست به دست هم داده‌اند تا با تقاضای بالایی که در کشور ایجاد شده و از سوی دیگر با فرهنگی نادرستی که در مصرف بالای گاز و انرژی در کشور داریم، شاهد ناترازی انرژی باشیم.
این تولیدکننده صنعت انرژی همچنین با اشاره به اینکه بسیاری از کشورهای دنیا درصدهای بالاتری از ایران را به سوخت‌های تجدیدپذیر و نو اختصاص می‌دهند، اظهار کرد: کشوری نظیر آلمان 40 درصد انرژی خود را از طریق «سوخت‌های زیستی، خورشیدی، بادی و نوین و همچنین انرژی همجوشی هسته‌ای و نیتروژنی» تامین می‌کند. این در حالی است که ایران همچنان بخش بزرگی از سید انرژی‌اش از سوخت‌های فسیلی تامین می‌شود که باید تدبیری اندیشیده و این درصد را کاهش دهد.
سبد انرژی کشور باید تغییر کند
عباد با تاکید بر اینکه باید سبد انرژی کشور تغییر کند، بیان کرد: ایران کشوری است که به‌راحتی می‌تواند از انرژی خورشیدی استفاده کند. سایر کشورها دنبال این هستند که صفحه‌های خورشیدی قابل انعطاف و در سایزهای متفاوت و برای استفاده‌های متنوع تولید کنند که ایران هم باید از این فرصت استفاده کند.
وی در ادامه با بیان اینکه انرژی هیدروژنی نیز در دنیا بسیار ترند شده است، توصیه کرد که دولت به این موضوع توجه کند. بنابر توضیحات او، این سوخت‌ها از دو روش تامین می‌شوند؛ یکی از آنها استفاده از سوخت‌های فسیلی است که این روش پاکی نیست. اما روش دیگر با استفاده از الکترولیز آب است که پاک‌ترین سوخت را تولید می‌کنند و تمام دنیا به این روش روی آورده‌اند. ایران هم باید بخشی از انرژی مورد نیاز خود را از این طریق تامین کند. اگر نیتروژن به اندازه کافی تولید شود به جای اینکه کارخانه‌های فولاد و سیمان گاز بسوزانند، می‌توانند هیدروژن بسوزانند. این آلایندگی بالایی که ایجاد می‌کنند، قطعا کاهش پیدا می‌کند و عملا سیمان و فولاد سبز تولید می‌شود.
عباد در پایان خاطرنشان کرد: این اطمینان وجود ندارد که تا چند ده سال دیگر، قیمت سوخت‌های انرژی‌های فسیلی همچنان معتبر باشد و ممکن است با انرژی‌های نوینی که تولید شده، قیمت انرژی انقدر ارزان شود که انرژی‌های فسیلی زودتر از موعد از سبد سوخت‌ها خارج شوند. بنابراین میتوان از انرژی همجوشی - با شکافت هسته‌ای متفاوت است- استفاده کرد. البته این انرژی در حالت آزمایشگاهی است و ژاپن امسال یکی از کارخانه‌های قدیمی خود را به این موضوع اختصاص داده است. بنابراین این دو عامل ممکن است به‌قدری قیمت انرژی را ظرف ۱۰ سال آینده کاهش دهد که دیگر کسی از نفت و گاز استفاده نکند.
نظر شما