اگر به عنوان والدین با رفتارهای پرخاشگرایانه و بددهانی نوجوان سازش کنیم شاید این طرحواره در او قوی شود: (می‌شود به افراد بی‌احترامی کرد و آن‌ها کاری به کارت نداشته باشند.) در صورتی که بارها شاهد دعواها و نزاع‌هایی بوده‌ایم که صرفاً با یک بد دهانی و رفتار تکانشی شروع شده؛ نزاع‌های که گاهی به قیمت جان افراد تمام شده است.

مواجهه با خشونت در نوجوانان

در این مقاله سعی شده شش راهکار اصولی که حاصل تحقیقات بالینی بر روی نوجوانان بوده را بررسی ‌کنیم تا بتوانیم راه‌های مناسب برای رفتار درست با نوجوانان پرخاشگر و بددهان را بیابیم و این رفتار را در آن‌ها اصلاح کنیم.

راهکارهای صحیح مواجهه با نوجوان پرخاشگر

نباید فراموش کنیم که برای مشکلات روانی نمی‌شود نسخه‌ای مناسب برای همه پیچید. عوامل زیادی منجر به شکل دادن این رفتار مخرب در نوجوان می‌شوند مثل فضای خانه، شیوه‌ی رفتار والد با نوجوان، اینکه نوجوان فرزند چندم است و ... پس بهتر است برای مواجهه‌ی بهتر و اصولی‌تر با رفتارهای ناسازگارانه‌ی نوجوانتان به روان‌شناسان و مشاوران نوجوان رجوع کنید. کلینیک روان‌شناسی و مرکز مشاوره‌ی پیروزی با شماره تماس‌های 02177410792 و 09203855016 در بخش مشاوره‌ نوجوانان می‌تواند راهکاری مختص به شرایط شما ارائه کند تا دیگر نگران چالش برخورد با نوجوانتان نباشید.

1- علت پرخاشگری را پیدا کنید

اگر ابتدا متوجه‌ی علت رفتار پرخاشگرایانه‌ی فرزندتان شوید می‌توانید بهتر شرایط را مدیریت کنید. شناختن علت باعث می‌شود خیلی مسئله را شخصی برداشت نکنید.

نوجوان نیاز به حفظ حریم خصوصیش دارد و این گاهی در تضاد با رفتار والدین است که سعی می‌کنند با فرزندشان رابطه برقرار کنند. از طرف دیگری نحوه‌ی رشد مغز و تغییر هرمون‌ها باعث می‌شود خلق و خوی نوجوان بالا و پایین شود، زودرنج شود و واکنش‌های مختلفی از خودش نشان دهد همین موضوع او را حساس می‌کند و می‌تواند با کوچک‌ترین چیزی منفجر شود و بی‌ادبی کند.

از طرفی توان تحمل کردن نظر مخالف را هم ندارد و تازه می‌خواهد این مهارت اجتماعی را یاد می‌گیرد. گاهی هم نوجوانان فحاشی و بی‌احترامی می‌کنند چون این را روشی برای تحت‌تأثیر قرار دادن دیگران می‌دانند. باید اول متوجه شد کدام دلایل نوجوان را سمت پرخاشگری کشانده‌اند.

2- از طنز و شوخی استفاده کنید

بدترین پاسخ به عصبانیت نوجوان، پرخاشگری است. شما به عنوان والد باید نقش الگو را بازی کنید و با پرخاشگری و تحقیر کردن نوجوان صرفا‍ً رفتار او را تأیید کرده‌اید. بهتر است از طنز و شوخی استفاده کنید تا فضای سنگین را بشکنید. استفاده از شوخی باعث می‌شود اهمیت مسئله در ذهن نوجوان کم شود و کمی آرام شود و از طرفی با لحن شوخی می‌توانید او را از رفتار زشتش مطلع کنید. گاهی می‌شود راه‌حل‌ها را هم با همین زبان طنز بیان کرد تا نوجوان حس نکند به او امرونهی می‌کنید.

3- آرام بمانید و مواظب باشید به نوجوان خود چه می‌گویید

این بسیار با اهمیت است تا فضا را متشنج‌تر نکنید حتا اگر گاهی احساس می‌کنید ادامه‌ی بحث ممکن است وضعیت را بدتر کند سکوت کنید و سعی کنید خودتان یا نوجوان را از موقعیت دور کنید تا در وقت دیگری بتوانید با آرامش صحبت را ادامه دهید.

اگر شما هم کنترلتان را از دست دادید و وارد بحث شدید حواستان به حرف‌هایتان باشد. گاهی درعصبانیت حرف‌هایی زده می‌شود که برای همان لحظه‌ی متشنج است اما ممکن است نوجوان برداشت کند شما کلاٌ نظر منفی‌ای به او دارید پس بهتر است اگر توهینی کردید بعداً حتماً به نوجوان خود یادآور شوید که همچین نظری درباره‌ی او ندارید. این که نوجوانتان را صرفاً با رفتار پرخاشگرایانه‌اش نسنجید به اصلاح رفتارش کمک بزرگی می‌کند.

4- پرخاشگری و بد دهانی را نادیده نگیرید

نادیده گرفتن رفتار نامناسب می‌تواند حکم تأیید و تشویق را داشته باشد. حتا اگر در لحظه از موضوع چشمپوشی می‌کنید بهتر است در یک موقعیت مناسب حتماً به او یادآوری کنید. نوجوان شما نباید فکر کند شما نمی‌فهمید یا اهمیت نمی‌دهید باید حس کند شما حواستان به رفتارش است و از همه مهم‌تر قصد خوبی برای این مراقبت دارید، باید حس کند شما می‌خواهید از او فرد بهتری بسازید.

5- فضای کافی به فرزندتان بدهید

گاهی صرفاً به نوجوانتان بگویید به رفتارش فکر کند و فضای کافی به او برای تحلیل رفتار و اصلاحش بدهید. پیگیری زیادی گاهی نتیجه‌ی عکس می‌دهد. این کار شما باعث می‌شود نوجوان حس کند به او اعتماد کرده‌اید و همین منجر به فروکش کردن تشنج‌های بعدی می‌شود. اینکه نوجوان خودش بفهمد رفتارش مناسب نبوده مهم‌تر است تا شما به او بگویید.

6- شما مقصر نیستید اما می‌توانید الگوی بهتری باشید

اگر فقط خودتان را مقصر رفتار زشت نوجوانتان بدانید هم مواجهه‌ی درست با آن رفتار سخت می‌شود و هم باعث شدید نوجوان در قبال رفتار نامناسبش مسئولیتی قبول نکند و شما را سرزنش کند. می‌شود با بررسی رفتار خودتان تا حدودی به حل این مسئله کمک کرد.

اگر شما به عنوان پدر و مادر همواره درحال بحث و مجادله باشید نمی‌شود توقع رفتار دیگری از فرزندتان داشت. شما الگوی رفتاری او هستید اگر پشت فرمان فحاشی کنید او هم یاد می‌گیرد و کار شما را تکرار می‌کند چون شما با انجام دادنش مهری تأییدی به آن رفتار زده‌اید. فراموش نکنید اگر رفتار نامناسبی را ناخواسته به فرزندتان آموزش داده‌اید می‌توانید با اصلاح رفتار در خودتان چیزی که به او آموخته‌اید هم اصلاح کنید.