دکتر نعمت اللهی متخصص و جراح زنان نوشت : سوزش در واژن علامتی است که بیشتر توسط عوامل عفونی ناحیه واژن ایجاد می شود و با علائم زیادی همراه است و درمان آن شامل درمان های دارویی است

سوزش واژن چیست؟

واژن؛ این اندام تناسلی خارجی (تولید مثل) است که ترشحات خونریزی قاعدگی را در هنگام آمیزش جنسی، زایمان و دوره قاعدگی (قاعدگی) در زنان فراهم می کند. واژن در بسیاری از رویدادها نقش دارد. همچنین باعث می شود بیماری هایی که در واژن ایجاد می شوند چند وجهی شده و مشکلات جدی ایجاد کنند.

سوزش در واژن؛ این علامتی است که بیشتر به دلیل عوامل عفونی ناحیه واژن بروز می کند و با علائم زیادی همراه است. افزایش دما، اتساع عروق و درد ناشی از عامل این ناحیه باعث ایجاد علامت سوزش در بیمار می شود.

علائم سوزش واژن

از آنجایی که سوزش واژن یک علامت است که بیشتر در اثر عفونت ایجاد می شود. ممکن است بیمار علائم زیادی همراه با سوزش داشته باشد.

شایع ترین این علائم عبارتند از:

• خارش : خارش یکی از شایع ترین علائم همراه با سوزش واژن است. خارش واژن زمانی رخ می دهد که ناحیه تناسلی به دلایل زیادی (مواد شیمیایی، عوامل عفونی، مواد حساسیت زا) تحریک می شود.
• قرمزی: سوزش واژن بیشتر ناشی از عفونت واژن است. این عامل عفونی باعث ترشح برخی مواد شیمیایی در بدن می شود. این مواد شیمیایی باعث گشاد شدن وریدهای سطحی و ایجاد علائم زیادی در بیمار می شود. یکی از این علائم قرمزی است. علاوه بر این، قرمزی ممکن است زمانی رخ دهد که بیمار آن ناحیه را به دلیل خارش موجود خراش دهد.
• تورم: یکی از علائم همراه با سوزش واژن، تورم است. تورم در ناحیه واژن ممکن است در نتیجه خاراندن ایجاد شود که هم به دلیل تحریک ناشی از عامل ایجاد کننده سوزش (تحریک مزاحم) و هم به دلیل خارش در بیمار است.
• خونریزی: خاراندن مداوم آن ناحیه توسط بیمار به دلیل خارش و سوزش ممکن است منجر به ترومای پوستی جزئی در ناحیه واژن و در این حالت خونریزی در بیمار شود. علاوه بر این، اگر سوزش واژن به دلیل بی نظمی هورمونی رخ داده باشد. این بی نظمی هورمونی نیز ممکن است علت خونریزی باشد.
• درد: خارش، ضربه و خونریزی ناشی از خاراندن ممکن است منجر به ایجاد علائم درد شود. علاوه بر این، اگر بیمار به دلیل عفونت دچار سوزش واژن شود. در این حالت، مواد شیمیایی (بیشتر پروستاگلاندین ها) که توسط بدن علیه عامل عفونی تولید می شود و با هدف از بین بردن عامل عفونی تولید می شود نیز می تواند باعث درد شود.
• سوزش و درد در واژن هنگام ادرار کردن: سوزش در واژن علامتی است که ممکن است در برخی موارد مانند عفونت مجاری ادراری رخ دهد. در این حالت بیماران ممکن است از سوزش و درد در هنگام ادرار، سوزش و خونریزی واژن در هنگام ادرار شکایت کنند.
• سوزش واژن قبل از قاعدگی: برخی از بیماران ممکن است علائم سوزش واژن را درست قبل یا در طول دوره قاعدگی تجربه کنند. این اغلب به عنوان یک بیماری ناشی از مشکلات هورمونی توضیح داده می شود.
• ترشح: سوزش واژن بیشتر توسط یک عامل عفونی ایجاد می شود. در این حالت عامل عفونی باعث تولید مقدار زیادی ترشح در بیمار می شود. ترشح تولید شده باعث ایجاد علامت ترشح در بیمار می شود. این ترشحات بیشتر به رنگ زرد مایل به سبز و بوی بدی دارد.

علل سوزش واژن

این علامتی است که می تواند در بسیاری از بیماری ها از عفونت جزئی واژن گرفته تا سرطان فرج (ناحیه پوشاننده واژن، کلیتوریس و لب های کوچک) رخ دهد. اگرچه سوزش بیشتر به دلیل عفونت است. علل دیگری نیز ممکن است دیده شود.

علل سوزش واژن:

• عفونت: عفونت در میان شایع ترین علل سوزش واژن رتبه اول را دارد. عفونت ناشی از باکتری یا قارچ در بیماران؛ باعث آسیب سلولی و انتشار مواد شیمیایی در این ناحیه می شود. در نتیجه، بیمار یک علامت سوزش را تجربه می کند.
• مواد محرک (محرک): برخی از موادی که برای بدن خارجی هستند و بدن را حساس می‌کنند، مانند اسپری‌های واژینال، خوشبوکننده‌ها، عطرها و صابون‌های واژینال، کرم‌های واژینال، دستمال توالت و لباس‌های زیر مصنوعی، ممکن است باعث ایجاد حوادث آلرژیک در آن ناحیه و ایجاد سوزش شوند . علائم در بیمار
• یائسگی: دوره یائسگی باعث ایجاد علائم ناراحت کننده بسیاری در زنان می شود. بنابراین وضعیتی است که در میان زنان با ترس مواجه می شود. در دوران یائسگی میزان هورمون هایی به نام استروژن و پروژسترون که هورمون زنانه نامیده می شوند در بدن کاهش می یابد. این کاهش هورمونی که در دوران یائسگی تجربه می‌شود، می‌تواند باعث خشکی واژن شود و حتی کوچک‌ترین ضربه می‌تواند منجر به ایجاد علائم سوزش شود.
• بیماری های مقاربتی: برخی از بیماری ها مانند کلامیدیا ، سوزاک ، واژینوز باکتریایی ، تبخال تناسلی و زگیل تناسلی بیماری های مقاربتی هستند که علائمی مانند سوزش و خارش در واژن ایجاد می کنند.
• استرس : استرس سیستم ایمنی بیماران را ضعیف می کند، ورود عوامل عفونی را به بدن تسهیل می کند و ممکن است باعث ایجاد علامت سوزش در واژن شود.
• بیماری های پوستی: برخی از بیماری ها مانند درماتیت آتوپیک (اگزما)، بیماری گلسنگ ، پسوریازیس (پسوریازیس) که روی پوست دیده می شود باعث باز شدن واژن در برابر عفونت، ضربه و سوزش واژن می شود.

تشخیص سوزش واژن

تشخیص اصلی سوزش واژن با شرح حال بیمار انجام می شود. با این حال، ممکن است آزمایش‌های اضافی برای سایر علائم موجود در بیمار مورد نیاز باشد.

روش های مورد استفاده در تشخیص سوزش واژن عبارتند از:

• Anamnesis :Anamnesis وضعیتی است که در آن بیمار شکایت خود را از بیماری خود بیان می کند. بیماران مبتلا به سوزش واژن اغلب از علائمی مانند خونریزی، درد، ترشح و قرمزی علاوه بر سوزش واژن شکایت دارند. پزشک به شکایات بیمار گوش می دهد و می پرسد که این شکایات چه مدت وجود داشته است. او تعداد شرکای جنسی بیمار و اینکه آیا او در حین مقاربت احساس سوزش می کند، اینکه آیا همسر از کاندوم استفاده می کند، تعداد تعویض پدهای روزانه و اینکه آیا از لباس زیر مصنوعی استفاده می کند سؤال می کند. سپس به معاینه فیزیکی می‌پردازد .
• معاینه فیزیکی: در طول معاینه فیزیکی، بیمار روی میز معاینه زنان دراز می کشد . پزشک واژن و فرج بیمار را معاینه می کند. داخل واژن و دهانه رحم (سرویکس) را با قرار دادن ابزاری به نام اسپکولوم در واژن بیمار بررسی می کند.
• سونوگرافی ( USG ) : سونوگرافی یک روش تصویربرداری است که در آن یک تصویر با استفاده از امواج صوتی ایجاد می شود. اگر بیمار عفونت داشته باشد و تصور شود که این عفونت به اندام‌های تناسلی داخلی (تناسلی) سرایت کرده است، می‌توان از بیمار سونوگرافی انجام داد تا از وضعیت رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ مطلع شود.

درمان سوزش واژن

درمان های پزشکی شامل درمان سوزش واژن است . بسته به عاملی که باعث سوزش واژن در بیمار می شود، می توان از درمان دارویی استفاده کرد. اگر بیمار به دلیل عفونت دچار سوزش واژن شود. در درمان از آنتی بیوتیک ها و ضد قارچ ها ( داروهای ضد قارچ ) استفاده می شود . اگر سوزش به عنوان یک علامت یائسگی رخ دهد، هورمون درمانی برای بیمار اعمال می شود و سعی می شود علائم برطرف شود.

سوزش واژن به دلیل بیماری پوستی در بیمار؛ برای درمان می توان از درمان دارویی استروئیدی استفاده کرد .

اگر سوزش واژن درمان نشود

سوزش واژن علامتی است که هنگام تشخیص باید با یافتن علت زمینه ای آن را درمان کرد. اگر سوزش واژن شامل وجود عفونت باشد و این عفونت درمان نشود. این احتمال وجود دارد که عفونت در آینده به اندام های تناسلی داخلی (تولید مثل) سرایت کند و باعث چسبندگی و تخریب این اندام ها شود. این ممکن است در آینده منجر به ناباروری شود.

اگر سوزش واژن به دلیل بیماری های مقاربتی باشد و بیمار شرکای جنسی زیادی داشته باشد، بیمار می تواند بیماری خود را به افراد زیادی منتقل کند.

اگر سوزش واژن به دلیل یائسگی اتفاق بیفتد و اگر این وضعیت درمان نشود، علائمی که در بیمار ایجاد می شود باعث ناراحتی فیزیولوژیکی و روانی بیمار می شود.

اگر سوزش واژن به دلیل بیماری پوستی باشد و این عارضه درمان نشود. بیماری پوستی موجود در ناحیه تناسلی بیمار ممکن است به نواحی دیگر سرایت کند و منجر به بیماری های جدی تری شود.

چه چیزی برای سوزش واژن خوب است و چه چیزی خوب نیست؟

وقتی سوزش واژن تشخیص داده شد، باید درمان شود. این بیماری است که مستلزم یافتن علت زمینه ای و اجتناب از این علت است. برای سوزش واژن خوب است از برخی عوامل خطر که ممکن است باعث سوزش واژن در بیمار شود دوری کنید .

اینها؛

• لباس زیر نخی باید به جای لباس زیر مصنوعی ترجیح داده شود.
• در هنگام رابطه جنسی باید از کاندوم استفاده شود.
• از مواد محرک (تحریک کننده) واژن (عطر واژینال، کرم واژینال، اسپری واژینال، صابون واژینال) استفاده نکنید.
• از دوش واژینال باید خودداری کرد. دوش واژن باعث کاهش تعداد باکتری های مفید واژن در بیمار می شود و در این صورت واژن مستعد عفونت می شود.
• از تماس طولانی مدت با لباس های شنا و لباس های خیس باید اجتناب شود. ایستادن طولانی مدت با لباس های مرطوب خطر عفونت را افزایش می دهد.
• بیماران باید تا حد امکان از استرس دوری کنند. استرس باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می شود. این امر خطر ابتلا به عفونت را در بیمار افزایش می دهد.

داروهای سوزش واژن

درمان دارویی در سوزش واژن؛ در نتیجه یافتن عامل ایجاد کننده سوزش و اعمال درمان برای این عامل انجام می شود.

داروهای مورد استفاده در درمان سوزش واژن

• داروهای آنتی بیوتیک: سوزش واژن بیشتر به دلیل عفونت توسط باکتری اتفاق می افتد. در این حالت از داروهای آنتی بیوتیکی برای از بین بردن این عامل عفونی در بیمار استفاده می شود. این داروها حاوی موادی مانند آموکسی سیلین، اسید کلاوولانیک، سیپروفلوکساسین، افلوکساسین، موکسی فلوکساسین، مترونیدازول هستند. عوارض جانبی این داروها ممکن است شامل علائمی مانند سرگیجه ، حالت تهوع، استفراغ ، بثورات پوستی ، اسهال و یبوست باشد. وقتی این علائم به حدی رسید که بیمار را آزار دهد، باید دارو را قطع کرد و با پزشک مشورت کرد.
• داروهای ضد قارچ: این داروها داروهایی هستند که در درمان عفونت قارچی ایجاد شده در بیمار مورد استفاده قرار می گیرند. این داروها حاوی موادی مانند کتوکونازول، فلوکونازول، ایتراکونازول، وریکونازول، پوزاکونازول هستند. از جمله عوارض این داروها علائمی مانند تهوع، استفراغ، بثورات پوستی دیده می شود. وقتی این علائم به حدی رسید که بیمار را آزار دهد، باید دارو را قطع کرد و با پزشک مشورت کرد.
• درمان استروئیدی: این درمان معمولا برای سوزش واژن به دلیل بیماری پوستی استفاده می شود. از عوارض جانبی این داروها حاوی کورتیزون، علائمی مانند افزایش وزن، اضطراب، بی قراری، سردرد، حالت تهوع، استفراغ، ایجاد آکنه و تعریق زیاد دیده می شود. وقتی این علائم به حدی رسید که بیمار را آزار دهد، باید دارو را قطع کرد و با پزشک مشورت کرد.
• هورمون درمانی: اگر بیمار به دلیل یائسگی دچار سوزش واژن شود، برای درمان از هورمون های زنانه استفاده می شود. از عوارض این داروها که حاوی هورمون هایی به نام استروژن و پروژسترون هستند می توان به تهوع، سردرد، تغییر وزن و مشکلات روحی اشاره کرد. وقتی این علائم به حدی رسید که بیمار را آزار دهد، باید دارو را قطع کرد و با پزشک مشورت کرد

سوزش واژن در دوران بارداری

سوزش و خارش واژن در دوران بارداری شایع است. تغییرات در تعادل هورمونی در دوران بارداری؛ می تواند منجر به عفونت در اندام های تناسلی داخلی و خارجی (تناسلی) شود. شایع ترین علت سوزش واژن در دوران بارداری، مانند سایر بیماران، عفونت است. این وضعیت اغلب خود را به عنوان نشانه ای از سوزش و درد در واژن در هنگام مقاربت در دوران بارداری نشان می دهد.

اگر افراد مبتلا به سوزش واژن در دوران بارداری علاوه بر سوزش، علائمی مانند ترشحات بدبو، خارش و قرمزی را نیز تجربه کنند. بدون معطلی باید با پزشک مشورت کرد. زیرا عفونتی که در اندام های تناسلی خارجی (تولید مثل) ایجاد می شود می تواند به راحتی به سمت رحم حرکت کند و باعث التهاب رحم و رسیدن التهاب به نوزاد شود.

سوزش واژن در کودکان

سوزش واژن در کودکان اغلب مانند بزرگسالان به دلیل عفونت ایجاد می شود. به خصوص در کودکانی که در محیط های عمومی مانند استخر و دریا شنا می کنند. علائم سوزش واژن هنگام نشستن با مایو خیس بعد از شنا رایج است. کودکان مبتلا به این علامت باید بلافاصله توسط متخصص زنان و زایمان معاینه شوند و درمان لازم را دریافت کنند. در درمان نیز مانند بزرگسالان از آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد قارچ استفاده می شود.

برای سوزش واژن به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

بخشی که عمدتاً به سوزش واژن، تشخیص بیماری، انجام آزمایش های لازم و درمان آن می پردازد، بخش زنان و زایمان است. علاوه بر شکایت از سوزش و درد در واژن، بیماران با شکایت هایی مانند خونریزی، درد، ترشح و خارش به پزشک زنان مراجعه می کنند. پزشک به شکایات بیمار گوش می دهد، مدت این شکایات، عوامل افزایش یا کاهش شکایات، استفاده از عطر واژینال، اسپری، عادت تعویض پد و تعداد شرکای جنسی را زیر سوال می برد.

بیمارانی که علاوه بر سوزش واژن علائمی مانند ترشحات واژن، درد واژن، قرمزی واژن، خارش واژن را دارند باید بلافاصله توسط پزشک متخصص زنان و زایمان معاینه و درمان لازم را دریافت کنند

سوالات متداول در مورد سوزش واژن

سوزش واژن در بارداری؟

بارداری دوره ای است که در آن تغییرات زیادی چه از نظر فیزیولوژیکی و چه از نظر روانی در مادر باردار رخ می دهد. در حالی که ممکن است مادر باردار در طول بارداری نسبت به برخی بیماری ها مقاومت کند، ممکن است در برابر برخی بیماری ها محافظت نشده باشد. سوزش واژن یک وضعیت شایع در دوران بارداری است و عفونت‌ها بیشتر مسئول این سوزش در مادر باردار مانند سایر بزرگسالان هستند.

آیا اسپرم باعث سوزش واژن می شود؟

سوزش در واژن ممکن است به دلیل عفونت در خود بیمار یا همسرش رخ دهد. در این حالت ممکن است بیمار علائمی مانند سوزش واژن در حین رابطه جنسی، درد و سوزش را درست قبل یا بلافاصله بعد از نزدیکی تجربه کند. بیمارانی که این علائم را تجربه می کنند باید با همسر خود معاینه و درمان شوند.

آیا قبل از قاعدگی در واژن احساس سوزش وجود دارد؟

در طول دوره قاعدگی، اندومتر که بافت داخلی رحم است، با مقدار مشخصی خونریزی خارج می شود. اگر بیمار عفونت آندومتر (اندومتریت) داشته باشد. در این حالت می توان سوزش را چند روز قبل یا در روز قاعدگی مشاهده کرد. علاوه بر این علائم، بیماران ممکن است علائمی مانند خارش، قرمزی و ترشحات بدبو را نیز تجربه کنند.

سوزش واژن در چند روز برطرف می شود؟

سوزش واژن بیماری است که در صورت تشخیص، بیشتر در نتیجه مواجهه با یک عامل عفونی، باید درمان شود. در این مورد، درمان بیماری با آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد قارچ انجام می شود. بهبودی کامل در حدود 10 روز حاصل می شود. با این حال، سوزش واژن ممکن است در برخی موارد در دوران یائسگی نیز رخ دهد. در این صورت بیمار با روش های هورمونی (استروژن و پروژسترون درمانی) درمان می شود. مدت زمان این درمان ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.