به گزارش سلامت نیوز به نقل از وری ول هلث، اگرچه ممکن است توجه زیادی به مدفوع خود نداشته باشید، اما بازرسی منظم آنها به شما این حس را می دهد که رنگ مدفوع، شکل ها و بافت ها برای شما معمولی است. به این ترتیب، متوجه خواهید شد که چه زمانی چیزی غیر طبیعی است و چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرید.

این مقاله شامل نمودار رنگ مدفوع است و معنای رنگ‌های مختلف مدفوع را مورد بحث قرار می‌دهد از جمله: مدفوع زرد، مدفوع سبز، کم‌رنگ، تیره یا قرمز، مدفوع سنگ‌ریزه‌شکل یا حاوی مخاط.

به خاطر داشته باشید که همیشه باید در مورد علائم جدید یا نگران کننده با پزشک خود صحبت کنید.

رنگ مدفوع زرد یا اسهالی

چند علت مختلف ممکن است برای مدفوع زرد وجود داشته باشد و معنی مدفوع زرد به طور گسترده ای متفاوت است.

داشتن مدفوع زرد ممکن است به این معنی باشد که شما مواد غذایی زرد رنگی مانند سیب زمینی شیرین، هویج، زردچوبه یا رنگ خوراکی زرد مصرف کرده اید. علاوه بر این، افراد مبتلا به بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) و کسانی که برای GERD دارو مصرف می کنند، گاهی اوقات مدفوع زرد دارند.

مدفوع زرد ناگهانی همچنین می تواند نشانه عفونتی باشد که روده ها را تحت تاثیر قرار می دهد، به خصوص اگر اسهال، تب، علائم شبیه آنفولانزا یا گرفتگی معده نیز داشته باشید. مدفوع زرد پس از عفونت COVID-19 گزارش شده است. ژیاردیازیس، یک عفونت روده کوچک ناشی از انگل لامبلیا ژیاردیا ، همچنین می تواند منجر به مدفوع زرد یا اسهال شود.

در برخی موارد، مدفوع زرد می‌تواند به معنای وجود چربی اضافی در مدفوع باشد(وضعیتی به نام استئاتوره) این می تواند ناشی از هر چیزی باشد که پوشش روده را مختل کند، مانند بیماری سلیاک یا اختلالاتی که بر پانکراس، کبد یا کیسه صفرا تأثیر می گذارد.

استئاتوره معمولاً چرب به نظر می رسد و ممکن است بدبو، کف آلود یا شناور در کاسه توالت باشد. اغلب به کناره کاسه می چسبد و به سختی پاک می شود.

برخی از افراد پس از جراحی برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) دچار مدفوع زرد می شوند. این به این دلیل است که مقدار بیشتری صفرا مستقیماً به روده شما حرکت می کند و منجر به اسهال آبکی می شود که اغلب زرد است.

مدفوع زرد در نوزادان

مدفوع شل و زرد در نوزادی که با شیر مادر تغذیه می شود طبیعی است، زیرا شیر مادر به سرعت از دستگاه گوارش آنها عبور می کند. رنگ مدفوع زرد از صفرا است. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، معمولاً شش بار یا بیشتر مدفوع دفع می‌کنند، اما اگر مقدار مدفوع آنها دفع می‌شود یا شلی آن مدفوع به طور ناگهانی تغییر کرد، باید به اسهال مشکوک شوید.

دفع مدفوع زرد رنگ برای نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می کنند نیز طبیعی است، اما مدفوع آنها معمولاً کمتر از مدفوع نوزادانی است که از شیر مادر تغذیه می کنند. همانطور که کودک شما بزرگتر می شود، مدفوع او باید قهوه ای باشد نه زرد.

شما می توانید انتظار داشته باشید که این تغییر زمانی رخ دهد که شروع به اضافه کردن غذاهای جامد به رژیم غذایی آنها کنید.

رنگ مدفوع سبز

دلایل رایجی برای رنگ مدفوع سبز وجود دارد. خوردن مقدار زیادی سبزیجات برگدار مانند کلم پیچ یا اسفناج می تواند باعث ایجاد رنگ مدفوع مایل به سبز شود. اما این طبیعی است و نباید مانع از سیر شدن شما از این غذاهای غنی از آنتی اکسیدان شود. مکمل های آهن و رنگ های غذایی، از جمله رنگ سبز، بنفش و آبی نیز می توانند مدفوع را به رنگ زمردی تبدیل کنند.

شرایطی که فعالیت روده را سرعت می بخشد، مانند اختلال روده یا مسمومیت غذایی، می تواند منجر به رنگ سبز مدفوع یا اسهال سبز شود.

در زنان، مدفوع سبز رنگ ممکن است در زمان های خاصی از بارداری نیز رخ دهد.

مدفوعی که به سرعت غرق می شود

اگرچه شکل و فرکانس طبیعی مدفوع از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما اگر مدفوع شما به سرعت فرو برود، ممکن است در رژیم غذایی خود مایعات یا فیبر کافی دریافت نکنید. این نوع مدفوع اغلب رنگ مدفوع تیره تری دارد زیرا مدت بیشتری در روده می ماند.

FDA مصرف 28 گرم فیبر در روز را توصیه می کند. غلات کامل، میوه ها و سبزیجات، لوبیا، آجیل و دانه های بدون نمک همگی منابع عالی فیبر هستند.

مدفوع آبکی

اگر مدفوع شما هرازگاهی آبکی می شود، احتمالاً جای نگرانی نیست. به احتمال زیاد، مدفوع فقط دارای مقدار بیشتری گاز در آن است و این می تواند پس از مصرف نوشیدنی های گازدار، حبوبات و غذاهای شیرین اتفاق بیفتد. برخی از اختلالات گوارشی، مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) می تواند باعث مدفوع آبکی نیز شود.

با این حال، مدفوعی که به طور مداوم آبکی است ممکن است نشانه‌ای از این باشد که بدن شما چربی را به درستی جذب نمی‌کند.

مدفوع سنگریزه

مدفوع دفع شده در قطعات کوچک گاهی اوقات مدفوع سنگریزه یا پلت نامیده می شود. فیبر زمانی که توسط باکتری های روده بزرگ تخمیر می شود و با آب ترکیب می شود، در روده ها ژل ایجاد می کند؛ اگر مدفوع نگهدارنده بافت ها در کنار هم نباشد، ممکن است به شکل سنگریزه های کوچک باشد.

افزایش مصرف فیبر ممکن است به بهبود شرایط شما کمک کند. برای انجام این کار، به آرامی میزان مصرف خود را به مقدار توصیه شده روزانه 28 گرم افزایش دهید. اگر مصرف این مقدار با غذاهای غنی از فیبر برایتان دشوار است، به اضافه کردن یک مکمل فیبر فکر کنید.

مدفوع شل

مدفوع شل (اسهال) که چند روز یا کمتر طول بکشد شایع است و معمولا جدی نیست. مدفوع شل می تواند توسط تعدادی از غذاها، مکمل ها و داروها مختلف ایجاد شود. به عنوان مثال، مصرف بیش از حد فروکتوز (قند موجود در عسل و بسیاری از نوشابه ها و غذاهای فرآوری شده) می تواند باعث شل شدن مدفوع شود.

یکی دیگر از علل شایع مدفوع شل، عفونت دستگاه گوارش است که در غیر این صورت آنفولانزای معده نامیده می شود.

یبوست

اگر حرکات روده شما خشک است، دفع سخت یا نادر شده است (کمتر از سه بار در هفته رخ می دهد)، ممکن است یبوست داشته باشید.

برخی داروها و شرایط خاص می توانند منجر به یبوست شوند. اما، برای بسیاری از افراد، علت یبوست کمبود فیبر غذایی است. حبوبات و تمشک تنها برخی از غذاهایی هستند که می توانند به یبوست منجر شوند. در برخی موارد، داروهای طبیعی نیز ممکن است باعث بروز یبوست شوند.

مخاط در مدفوع

مخاط یک ماده غلیظ و ژله مانند است که روده های شما را روان می کند و از آنها در برابر اسید معده، باکتری ها، ویروس ها یا قارچ ها محافظت می کند. همچنین حرکات روده را لغزنده و راحت می کند. اگرچه مخاط معمولاً در مدفوع یافت می شود، اما معمولاً متوجه آن نمی شوید زیرا تمایل به شفافیت دارد.

اگر شروع به مشاهده مخاط در مدفوع خود کردید یا متوجه شدید که مخاط سفید یا زرد است، در ملاقات بعدی خود آن را به پزشک خود اطلاع دهید. در برخی موارد، می‌تواند نشانه‌ای از التهاب یا تحریک در دیواره روده به دلیل یک مشکل بهداشتی باشد.

مدفوع باریک

زور زدن بیش از حد زمانی که در توالت هستید می تواند باعث ایجاد مدفوع بلند و نازک شود. پایین آمدن باعث انقباض عضله مقعد و باریک شدن دهانه مقعد می شود. مدفوعی که از طریق دهانه باریک فشرده می شود نازک است.

با این حال، مدفوع نازک مداوم می تواند نشانه یک مشکل پزشکی باشد. هر شرایطی که روده ها را مسدود کند، مانند پولیپ های خوش خیم رکتوم، هموروئید، بزرگ شدن پروستات، یا سرطان روده بزرگ، رکتوم یا پروستات می تواند باعث مدفوع باریک شود.

رنگ مدفوع کم رنگ

نمک های صفراوی موجود در روده ها رنگ قهوه ای معمول را به مدفوع می دهند. اگر رنگ مدفوع شما روشن است (کمرنگ، سفید یا خاکستری رنگ)، ممکن است کمبود صفرا در مدفوع وجود داشته باشد. انسداد مجاری صفراوی ناشی از سنگ‌های صفراوی، یا شرایطی که بر کیسه صفرا، کبد یا پانکراس شما تأثیر می‌گذارد، می‌تواند باعث کاهش خروجی صفرا شود.

اگر متوجه شدید که رنگ مدفوع شما سفید، خاکستری رنگ یا خاکستری گچی است، باید به پزشک خود مراجعه کنید، به خصوص اگر رنگ مدفوع جدید بیش از چند روز ادامه یابد. هنگامی که استاتوره وجود دارد، مدفوع کم رنگ یا رنگ روشن نیز ممکن است براق یا چرب، شناور و بدبو باشد.

علاوه بر این، مدفوع ممکن است پس از آزمایش تنقیه باریم به طور موقت رنگ پریده شود.

هر زمان که تغییراتی در عادات روده خود دارید که با علائمی مانند تهوع، استفراغ یا درد در شکم همراه است، باید فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. گاهی اوقات، تغییرات مدفوع که در عرض چند روز برطرف نمی‌شوند، می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای جدی باشد.

غذای هضم نشده در مدفوع

دیدن غذاها و قرص‌های هضم نشده در مدفوع معمولاً جای نگرانی نیست. برخی از غذاهای گیاهی، مانند ذرت و پوست انگور، اغلب در مدفوع قابل تشخیص هستند. به این دلیل که بدن انسان فاقد آنزیم های مورد نیاز برای هضم بخش های خاصی از دیواره سلولی گیاه است.

آهسته غذا خوردن و جویدن کامل هر لقمه می تواند کمک کننده باشد. اگر به طور مرتب غذای هضم نشده را در مدفوع خود می بینید و همچنین تغییرات دیگری در عادات روده خود دارید، مانند اسهال یا گرفتگی معده، ایده خوبی است که با پزشک خود مشورت کنید.

رنگ مدفوع قرمز روشن

رنگ مدفوع قرمز روشن می تواند ناشی از مصرف چغندر، زغال اخته، آب یا سوپ گوجه فرنگی، یا محصولات حاوی رنگ قرمز خوراکی مانند کول اید یا شیرین بیان قرمز باشد. داروهای قرمز رنگ مانند آموکسی سیلین نیز ممکن است رنگ مدفوع شما را قرمز کند.

اگر خون در مدفوع شما وجود داشته باشد، رنگ مدفوع بستگی به محل خونریزی در دستگاه گوارش دارد. خون از قسمت فوقانی دستگاه گوارش، مانند معده یا مری، تا زمانی که به عنوان حرکت روده از بدن خارج شود، تیره به نظر می رسد.

خونی که قرمز روشن است بیشتر از قسمت پایینی دستگاه گوارش مانند روده بزرگ یا راست روده می آید. این ممکن است ناشی از هموروئید، شقاق مقعد، کولیت اولسراتیو، دیورتیکولوز، یا سرطان روده بزرگ و سایر شرایط باشد.

خون در مدفوع همیشه قرمز روشن به نظر نمی رسد. خون ممکن است در مدفوع نیز وجود داشته باشد اما قابل مشاهده نباشد که این خون به عنوان خون "مخفی" شناخته می شود. آزمایش خون مخفی مدفوع یک آزمایش رایج است که برای تشخیص خون پنهان در مدفوع استفاده می شود.

رنگ مدفوع تیره

برخی از غذاها، مکمل ها و داروها می توانند به طور موقت باعث ایجاد رنگ مدفوع سیاه شوند، مانند:

• بیسموت ساب سالیسیلات (پپتو-بیسمول، کائوپکتات)
• مکمل های آهن
• مکمل های زغال فعال
• غذاهای تیره مانند شیرین بیان سیاه، آب انگور، کلوچه های Oreo، شاه توت یا زغال اخته

مدفوع همچنین می تواند با یبوست تیره تر به نظر برسد. مدفوع سبز تیره حاصل از صفرا که فرصتی برای تجزیه شدن نداشته است ممکن است در نور خاصی دارای رنگ مدفوع سیاه باشد.

رنگ مدفوع تقریبا سیاه، تیره یا قیر مانند با قوام غلیظ ممکن است به معنای خونریزی در قسمت بالایی دستگاه گوارش باشد. شرایط پزشکی که می تواند باعث تیره شدن مدفوع قیر مانند شود شامل زخم اثنی عشر یا معده، واریس مری ، پارگی مالوری-وایس و ورم معده است.

اگر رنگ مدفوع شما سیاه است و از غذا یا مکمل نیست، باید در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.

چه زمانی به پزشک خود مراجعه کنید

در حالی که طبیعی است که حرکات روده از روز به روز بسته به آنچه می خورید و می نوشید متفاوت باشد، رنگ مدفوع شما معمولاً باید کمی قهوه ای باشد. مدفوع باید با کمی فشار یا ناراحتی از بدن خارج شود، قوام خمیردندانی داشته باشد و بیشتر شبیه موز باشد تا مداد. شما نباید مخاط یا خون در مدفوع خود ببینید.

اگر رنگ مدفوع شما قرمز روشن، سیاه یا کم رنگ است یا اگر علائم دیگری مانند درد شکم دارید، حتما فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. همچنین اگر به طور مداوم نازک یا مداد مانند، شل یا آبکی یا همراه با مخاط یا چرک است، باید به پزشک خود مراجعه کنید.

سوالات متداول

چرا باید مدفوع خود را چک کنید؟

قوام و رنگ مدفوع شما می تواند اطلاعاتی را در مورد سلامتی شما نشان دهد. اگر رنگ یا شکل مدفوع غیرمعمولی دارید که در مدت زمان طولانی باقی می ماند، با پزشک خود تماس بگیرید تا آنها بتوانند آن را بررسی کنند.

سالم ترین رنگ مدفوع کدام است؟

مدفوع طبیعی و سالم از سایه قهوه ای تا قهوه ای مایل به سبز متغیر است. اگر غذاهای رنگارنگ زیاد بخورید ممکن است متفاوت باشد. هرگونه تغییر رنگ مدفوع که نمی تواند با رژیم غذایی شما مرتبط باشد دلیلی برای تماس با پزشک است.

مدفوع چه رنگی نشان دهنده مشکل است؟

رنگ مدفوع که به طور ناگهانی بدون دلیل واضح تغییر می کند ممکن است نشان دهنده یک مشکل باشد، به خصوص اگر علائم غیرعادی دیگری داشته باشید. مدفوع قرمز، قهوه ای، یا سیاه و قیرانی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

آیا مدفوع زرد رنگ یک مورد اورژانسی است؟

مدفوع زرد بعید است که اورژانسی باشد. ممکن است صرفاً به دلیل تغییر در رژیم غذایی یا دارویی که مصرف می کنید ایجاد شود. با این حال، از آنجایی که یک عفونت یا یک بیماری زمینه‌ای که پوشش روده شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد می‌تواند مقصر باشد، اگر نمی‌توانید علت را ردیابی کنید، باید با پزشک خود تماس بگیرید.