عصب دهلیزی حلزونی چیست؟

عصب حلزونی هشتمین زوج از اعصاب مغزی است که خود از دو عصب دهلیزی و حلزونی تشکیل شده است. این عصب گوش داخلی را به‌مغز متصل می‌کند و وظیفه‌دار انتقال صدا و اطلاعات به‌مغز است. این عصب اهمیت بسیار زیادی در فرایند شنوایی و تشخیص صداهای محیط و افراد دارد و در صورت بروز کوچک‌ترین اختلالی در عملکرد آن، کل فرایند شنوایی به‌شکی جدی مختل می‌شود.

نورینوم آکوستیک

نورینوم آکوستیک شایع‌ترین اختلال عصب دهلیزی حلزونی است که با عنوان تومور عصبی شنوایی نیز شناخته می‌شود. این تومور خوش خیم است اما می‌تواند با بزرگ شدن و آسیب رسانی به‌برخی اعصاب حتی باعث مرگ شود و جدا از این، به‌شدت عصب حلزونی دهلیزی را مختل و در نتیجه شنوایی را بسیار ضعیف می‌کند. این موضوع بسیار شایع است و هر ساله افراد زیادی با علائم مشابه‌این موضوع به‌ متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه می‌کنند. رشد این تومور ابدا به‌مغز نرسیده و به‌حریم مغز تجاوز نمی‌کند اما می‌تواند به‌شدت به‌مغز فشار وارد کند و بنابراین علاوه بر علائم شنوایی، با علائم مغزی شدیدی نیز همراه است.

علائم نورینوم آکوستیک

این بیماری اختلال پیشرونده است و هر اتفاقی که تحت آن بروز کند به‌صورت تدریجی خواهد بود نه یک شبه. به‌عنوان مثال، مشکل از دست رفتن شنوایی تحت نورینوم آکوستیک به‌صورت تدریجی بوده و با ضعف شنوایی شروع می‌شود. با توجه به‌اینکه فشار این تومور به‌مغز با بزرگ‌تر شدن به‌مغز و برخی از اعصاب بیشتر می‌شود، معمولا در علائم اولیه سردرد و مشکلات مربوط به‌اعصاب حس نمی‌شود و تنها علائم مربوط به‌شنوایی خود را نشان می‌دهند.

برخی از شایع‌ترین علائم کلی نورینوم آکوستیک به‌شرح زیر هستند:

• سر درد

• سرگیجه

• عدم تعادل

• مشکل در بلع

• گیجی بی‌دلیل

• تغییر حس چشایی

• سوزن سوزن شدن صورت

• احساس ضعف در عضلات صورت

علائم مذکور تنها در باب مشکلات مغز و اعصاب ناشی از نورینوم آکوستیک بودند و علائم شنوایی عبارت‌اند از ضعف شنوایی تا ناشنوایی کامل، مشکل در تشخیص صداها و مشکل در تجزیه تحلیل و درک اصوات.

دلایل نورینوم آکوستیک

نورینوم آکوستیک مانند هر نوع غده خوش خیم یا بد خیم دیگری، دلیل مشخصی ندارد و هنوز نمی‌توان با اطمینان نظری در این باره ارائه کرد. البته که نوعی از این بیماری وجود دارد که به‌خاطر اختلالات ژنتیکی بروز می‌کند اما دلیل نوع رایج آن هنوز مشخص نیست. یکی از دلایل احتمالی که متخصصان ارائه می‌کنند، قرار گرفتن در معرض برخی تشعشعات در دوران کودکی است که بر روی سر و گردن تاثیر می‌گذارد.

تشخیص نورینوم آکوستیک

خوشبختانه روش‌های مختلف و دقیقی برای تشخیص نورینوم آکوستیک و پیشرفت آن وجود دارد. اما باز هم متاسفانه تشخیص این بیماری در مراحل اولیه قدری دشوار است و بسیار پیش می‌آید که تشخیص اشتباه صورت گیرد. برخی از روش‌های مهم تشخیص نورینوم آکوستیک در ادامه آمده‌اند.

آزمون شنوایی سنجی

در این آزمون توسط متخصص شنوایی سنجی سعی می‌شود که برا ارائه اصوات مختلف به‌بیمار تشخیص داده شود که شنوایی بیمار تا چه اندازه سالم است.

تصویر برداری

این تصویر برداری از نوع MRI است و دقت بالایی دارد به‌صورتی‌که می‌تواند تومورهایی تا قطر 1 میلی‌متر را هم تشخیص دهد. اما در صورتی‌که این روش به‌هر دلیلی قابل اجرا نبود و یا تشخیص درستی وجود نداشت، می‌توان از توموگرافی کامپیوتری نیز استفاده کرد.

بررسی علائم و سوابق بیمار

جدا از دو روش قبلی، یک دکتر متخصص مغز و اعصاب خوب می‌تواند با بررسی علائمی غیر از علائم شنوایی مانند سردرد و سرگیجه و غیره، تشخیص متخصص گوش و حلق و بینی را تکمیل کند. البته این روش به‌عنوان روش اصلی در نظر گرفته نمی‌شود و حتما باید عکس برداری و شنوایی سنجی صورت گیرد.

درمان نورینوم آکوستیک

روش‌های مختلفی برای درمان نورینوم آکوستیک وجود دارد. در اولین مرحله با بررسی‌هایی مشخص می‌شود که تومور تا چه اندازه رشد کرده است و آیا می‌توان از طریق روش‌های غیر تهاجمی جلوی رشد آن را گرفت یا نه. در این صورت بیمار باید به‌صورت دوره‌ای (بسته به‌شرایط تومور) تحت نظر بوده و تست‌های شنوایی سنجی و عکس برداری را انجام دهد. اما در صورتی‌که نیاز به‌فرایندهای تهاجمی‌تری وجود داشته باشد، روش‌های زیر قابل انجام هستند:

جراحی

در این روش سعی می‌شود تا غده را با استفاده از جراحی خارج کرد. این موضوع محدودیت‌های زیادی دارد چرا که این غده بر روی اعصاب حساس قرار داشته و ممکن است با رشد به‌مغز نزدیک شود و در شرایط اینچنینی ممکن است که حذف کامل تومور قدری سخت و حتی غیر ممکن باشد. جراحی حذف نورینوم آکوستیک جراحی‌ای بسیار حساس است که حتما باید تحت نظر متخصصان با تجربه‌صورت بگیرد.

رادیوتراپی

پرتو درمانی توانایی جلوگیری از رشد غده‌های خوش خیم و بدخیم را دارد و با توجه به‌خوش خیم بودن این غده، با شدت و تعداد جلسات کمتری تجویز می‌شود. برای جلوگیری از رشد نورینوم آکوستیک روش‌های پرتودرمانی مختلفی به‌کار گرفته می‌شوند که نوع آن باید بر اساس شرایط بیمار تشخیص داده شود.

جمع‌بندی

نورینوم آکوستیک شایع‌ترین نوع از اختلالات عصب حلزونی دهلیزی است که افراد زیادی در سراسر دنیا را به‌خود درگیر کرده. این اختلال ناشی از غده‌ای است که بر روی عصب حلزونی دهلیزی رشد می‌کند و با وجود اینکه خوش خیم است، اما به‌دلیل حساسیت بالای مرکز رشد غده باید بسیار آن را جدی گرفت. رشد غده بر روی عصب حلزونی دهلیزی می‌تواند اعصاب مختلف صورت را تحت تاثیر قرار بدهد که این موضوع با عوارض زیادی همراه است و توصیه می‌شود به‌محض مشاهده علائم این مشکل که در سطرهای پیشین به‌آنها اشاره شد، هر چه سریع‌تر به‌پزشک متخصص مراجعه کنید.