به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه پیام ما، روز جهانی غذا، امسال بر همین موضوع تمرکز دارد؛ بر افزایش پسماند غذا با وجود دو برابر شدن شمار گرسنگان در سه سال اخیر. در همین حال ۸ تا ۱۰ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای برآمده از همین ضایعات در جهان دو برابر انتشار گازهای گلخانه‌ای است. بر اساس برآوردهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، این مقدار غذای دورریز برای تغذیه بیش از یک میلیارد نفر کافی است.
فائو به همین دلیل این شعار را برای روز جهانی غذا امسال برگزیده است: «هیچ کس فراموش نشود، تولید بهتر، تغذیه بهتر، محیط زیست بهتر و یک زندگی بهتر». طبق آمار فائو ایران هم در زمینه هدررفت مواد غذایی در ردیف کشورهای تراز اول دنیاست و ضایعات مواد غذایی در ایران معادل ٣٥ میلیون تن است؛ برابر با یک سوم دورریز غذایی اتحادیه اروپا.
با تداوم جنگ روسیه و اوکراین، رقابت برای غذا و انرژی آشکارتر و مسئله بحران غذا پررنگ‌تر شده است. این اختلال در چنین شرایطی، بی‌ثباتی و تورم در سراسر جهان را تشدید کرده اما این میان ضربه شوک غذایی به افراد آسیب‌پذیر غیرقابل انکار است. طبق گزارش سازمان ملل شمار گرسنگان جهان نسبت به سال گذشته ۴۶ میلیون نفر افزایش یافته و به ۸۲۸ میلیون نفر رسیده است. با این روند جهان در حال دور شدن از هدف پایان دادن به گرسنگی، ناامنی غذایی و سوء‌تغذیه تا سال ۲۰۳۰ است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد دیروز در روز جهانی غذا گفته است: «شمار افرادی که از گرسنگی رنج می‌برند در ۳ سال گذشته دو برابر شده». با وجود شعار امسال فائو، اگرچه جهان به سمت ساختن جهانی بهتر حرکت کرده، «شمار زیادی از مردم نادیده گرفته شده‌اند». افزایش این رقم را از سوی دیگر به احتمال زیاد می‌توان به شیوع کرونا در جهان نسبت داد. با این همه گوترش بر حرکت از ناامیدی به امیدی و اقدام» و «در دسترس قرار دادن رژیم‌های مغذی غذایی» تاکید کرده است.
همه این تلاش‌ها نشان‌دهنده وجود یک اختلال در سیستم غذایی جهانی مدرن است: بسیاری از مواد غذایی تولید می‌شوند اما خورده نمی‌شوند، حتی با وجود گرسنگی مردم. امروزه 31 درصد از مواد غذایی هدر می‌رود. به گفته ReFED، یک سازمان غیرانتفاعی متمرکز بر کاهش ضایعات مواد غذایی، ۷۰ درصد غذاهای دور ریخته شده رستوران‌ها در ایالات متحده از غذاهایی است که پولش پرداخت شده، اما خورده نشده است. همچنین بر اساس گزارش آژانس حفاظت از محیط زیست، به طور کلی، یک سوم از مواد غذایی عرضه‌شده در ایالات متحده خورده نمی‌شود
گزارش جهانی درباره بحران‌های غذایی ۲۰۲۲ که در ماه می توسط شبکه جهانی علیه بحران‌های غذایی منتشر شد، تاکید کرد که حدود ۱۸۰ میلیون نفر در ۴۰ کشور با ناامنی غذایی اجتناب‌ناپذیر مواجه خواهند شد. گرسنگی در اتیوپی، نیجریه، سودان جنوبی و یمن پررنگ شده است و مصر به دلیل جنگ بین اوکراین و روسیه با چالش‌هایی مواجه است، زیرا هر دو کشورهای درگیر، ۸۵ درصد از واردات مصر را در سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ تامین می‌کردند.
تونس و الجزایر هم با مسائل مربوط به امنیت غذایی دست و پنجه نرم می‌کنند. از سوی دیگر از زمان روی کار آمدن طالبان در افغانستان، بحران غذا در این کشور شدیدتر شده است زیرا «۹۲ درصد از جمعیت با مصرف ناکافی غذا مواجه هستند، در حالی که ۵۷ درصد از خانواده‌ها به استراتژی های مقابله با بحران متوسل می‌شوند».
قانون‌گذاران به دنبال راهکار
نیویورک‌تایمز در گزارشی نوشته است که در سراسر جهان، قانون‌گذاران و کارآفرینان در حال برداشتن گام‌هایی برای مقابله با دو مشکل اساسی بشریت هستند: گرسنگی و تغییر اقلیم. ضایعات مواد غذایی در حال پوسیدن در محل دفن زباله، گاز متان تولید می‌کند؛ همان عاملی که به سرعت زمین را گرم می‌کند. اما حل این مشکل به طرز شگفت‌انگیزی دشوار است.
در سئول، سطل‌های زباله به طور خودکار مقدار مواد غذایی دور ریخته را وزن می‌کنند. در لندن، خواربارفروشان برچسب تاریخ مصرف روی میوه‌ها و سبزیجات را برای کاهش سردرگمی در مورد آنچه هنوز خوراکی هستند، حذف کرده‌اند. کالیفرنیا در حال حاضر از سوپرمارکت‌ها خواسته غذاهایی که فروش نرفته اما هنوز خوردنی است، دور ریخته نشود.
در ایالات متحده، بیشترین حجم موادی که به محل‌های دفن زباله و زباله‌سوزها ارسال می‌شود، پسماند غذایی است. ۸ تا ۱۰ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی را ضایعات غذایی در سراسر جهان تشکیل می‌دهند که حداقل دو برابر انتشار گازهای گلخانه‌ای است. بر اساس برآوردهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، این مقدار غذا برای تغذیه بیش از یک میلیارد نفر کافی است.
در این شرایط که کند کردن روند گرمایش جهانی به عنوان یک ضرورت شناخته شده، بعضی کارآفرینان راه‌های مختلفی برای هدررفت کمتر مواد غذایی ارائه می‌کنند. مثلا در ایالات متحده، استارت‌آپی برای خرید محصولات بدشکلی که خریدار ندارد به راه افتاده، یا یک کارآفرین کنیایی یخچال‌هایی مجهز به انرژی خورشیدی ساخته تا به کشاورزان کمک کند محصولات بیشتری را ذخیره کنند.همه این تلاش‌ها نشان‌دهنده وجود یک اختلال در سیستم غذایی جهانی مدرن است: بسیاری از مواد غذایی تولید می‌شوند اما خورده نمی‌شوند، حتی با وجود گرسنگی مردم. امروزه ۳۱ درصد از مواد غذایی هدر می‌رود.
به گفته ReFED، یک سازمان غیرانتفاعی متمرکز بر کاهش ضایعات مواد غذایی، ۷۰ درصد غذاهای دور ریخته شده رستوران‌ها در ایالات متحده از غذاهایی است که پولش پرداخت شده، اما خورده نشده است. همچنین بر اساس گزارش آژانس حفاظت از محیط زیست، به طور کلی، یک سوم مواد غذایی عرضه‌شده در ایالات متحده خورده نمی‌شود.
هدررفت غذا در ایران یک سوم اتحادیه اروپا
همزمان با روز جهانی غذا، جلال‌الدین رزاز، رئیس انجمن تغذیه ایران با بیان اینکه امروزه با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، امنیت غذایی در ایران به خطر افتاده است، به ایسنا گفته است که ایران در زمینه هدررفت مواد غذایی در ردیف کشورهای تراز اول دنیا قرار داشته به گفته او و طبق گزارش سازمان جهانی خواربار و کشاورزی(فائو)، هر روز به‌ازای هر نفر، ۱۳۴ کیلو کالری غذا در ایران به هدر می‌رود. سالانه ضایعات مواد غذایی در ایران معادل ٣٥ میلیون تن با ارزش تقریبی ۱۵ میلیارد دلار است. این در حالی است که در اتحادیه اروپا با ٢٧ کشور عضو، تنها ٩ میلیون تن موادغذایی راهی زباله‌ها می‌شود.
رزاز با بیان اینکه امنیت غذایی و ایمنی غذا از چالش‌های امروز زندگی بشر است که مفاهیم کاملا متفاوت از یکدیگر دارند، گفت: «باید توجه کرد که امنیت غذایی از معیارهای توسعه انسانی بوده و دستیابی به آن یکی از اهداف اصلی هر کشور محسوب می‌شود. امنیت غذایی زمانی برقرار است که همه مردم در هر زمان به غذای کافی، ایمن و مغذی که نیازهای تغذیه‌ای آنها را برای داشتن یک زندگی فعال و سالم برآورده می‌کند، دسترسی فیزیکی و اقتصادی داشته باشند.» به گفته رزاز باید توجه کرد که درآمد خانوار یکی از عوامل مهم تامین امنیت غذایی در یک نظام اجتماعی است، در عین حال عامل مهم دیگر، ذائقه و دانش تغذیه‌ای خانواده‌ها در نحوه تخصیص بودجه برای تهیه بهترین نوع غذای در دسترس و چگونگی تقسیم غذا در خانواده است.»
رییس انجمن تغذیه ایران در این مورد به گذر از کرونا، تحریم‌ها و شرایط پیچیده اقتصادی در کشور اشاره کرده و گفته است: «در صورت نبود مداخله و برنامه‌ریزی صحیح و اصولی از سوی مسئولان و مردم، امنیت غذایی به صورت جدی با بحران مواجه می‌شود.»طبق توضیح او میوه، نان و سبزیجات بیشترین ضایعات غذا در ایران هستند.
باید تغییر رفتار به وجود بیاید
فاطمه اکبرپور، رئیس اداره ارزیابی محیط زیست و بررسی آلودگی هوا و تغییر اقلیم اداره کل محیط زیست استان تهران هم به ایسنا گفته که ۶۵ تا ۷۰ درصد پسماندهای شهر تهران شامل ترکیبات آلی، پسماندهای تر و دورریزهای غذایی است. به گفته او این پسماندها غذایی در صنف‌های مختلف مانند رستوران‌ها، سبزی فروشی‌ها، میوه فروشی‌ها و … تولید می‌شوند و تنها متعلق به پسماندهای خانگی نیستند.
اکبرپور راهکار کاهش میزان پسماند را در تغییر رفتار دیده؛ البته هم تغییر در رفتار مصرف‌کننده و هم تغییر کیفیت کالای تولیدشده نیز مهم هستند. «برای کاهش تولید پسماند در تمام مراحل تولید کالا (چه صنعتی، چه کشاورزی)، انتقال و مصرف باید مدیریت و برنامه ریزی درست داشته باشیم. به عبارتی ابتدا باید تغییر رفتار برای تولید کالای با کیفیت و با عمر بالاتر داشته باشیم سپس تغییر رفتار و اصلاح الگوی مصرف برای مصرف کننده رخ دهد تا اسراف نکند، درست و به اندازه خرید کند، مدت زمان نگهداری محصول را نیز صحیح رعایت کند. اصول نگهداری از کالا را یاد بگیرد تا مواد به دورریز تبدیل نشوند.»
اکبرپور درباره راه‌های استفاده مجدد از مواد غذایی و جلوگیری از تبدیل به پسماند شدن مواد غذایی توضیح داد: «می‌توان برخی موارد مانند سبزیجات و نان‌هایی که از حیز انتفاع خارج شده‌اند را روانه واحدهای تبدیل خوراک دام و طیور کرد تا برای آنها قابل استفاده شود. توزیع‌کنندگان و فروشندگان با مشاهده اینکه تنها چند روز مانده به اتمام تاریخ انقضای یک محصول می‌توانند محصول مورد نظر را از طریق استارتاپ‌ها و اپلیکیشن‌ها با قیمت پایین‌تر به مصرف مردم برسانند تا از تبدیل کالا به پسماند جلوگیری شود.»
نظر شما