به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ، این سازمان اعلام کرده که «آفت پروانه سفید 50سال است که هر از گاهی در جنگل‌های زاگرس طغیان می‌کند و موضوع جدیدی نیست» اما جالب اینکه هیچ‌گاه هم اندازه امسال این آفت نتوانسته گسترش یابد. در عین حال یک تناقض آماری میان سازمان منابع طبیعی و سازمان حفاظت محیط‌زیست وجود دارد. به اعلام رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، وسعت منطقه آفت زده نه 41هزار که 65هزار هکتار است و اگر عدد دوم صحیح باشد، یعنی یک درصد جنگل‌های زاگرسی تاکنون خسارت بالایی دیده است.

پروانه‌ای که قاتل بلوط است

پروانه سفید بلوط‌خوار(Tortrix viridana L) از تعداد محدودی گیاه تغذیه می‌کند. دامنه میزبانی آن محدود به جنس بلوط است. لاروهای این آفت با تغذیه از جوانه‌ها و برگ‌های درختان بلوط خسارت سنگینی به درختان وارد کرده و دارای خسارت اقتصادی بسیار بالایی هستند. چرا که پس از حمله، چیزی از برگ و جوانه بلوط باقی نمی‌گذارند و عمرشان یک نسل در سال است.

این آفت حتی برای زمستان و فصل سرد که هیچ آفتی زنده نمی‌ماند، برنامه تخمگذاری دارد و به این شکل کل سال را در بلوط‌زارهای زاگرسی باقی می‌ماند. اطلاعات رسیده به همشهری نشان می‌دهد این آفت مهلک برای زاگرس، شدت تغذیه و خسارت بالایش را در سنین چهارم و پنجم لاروی ظاهر می‌کند که به‌طور معمول در20خرداد تا 20مرداد هر سال است به‌طوری که در بعضی از موارد درختان را به کلی عاری از برگ می‌کند. لاروهای پروانه سفید لبه برگ‌ها را با تارهای ابریشمی تا کرده و داخل آن کامل می‌شوند تا پس از پروانه شدن به جوانه و برگ درختان دیگر حمله کنند.

استان‌های درگیر

پروانه سفید بلوط‌خوار در دوره شدت طغیانش به جان بلوط‌زارهای کهگیلویه و بویراحمد، فارس و خوزستان افتاده و توانسته خسارت سنگینی به آنها وارد کند. البته این 3استان مربوط به آمار رسمی است اما آمار غیررسمی شمار استان‌های درگیر را آذربایجان غربی، کردستان، لرستان وکرمانشاه هم می‌داند و شواهد حمله در این استان‌ها دیده شده است.

این آفت بلوط برای نخستین بار در دنیا در سال1922 از جنگل‌های بلوط انگلستان کشف شد و در ایران نخستین بار در خردادماه1354 از منطقه سردشت جمع‌آوری و شناسایی شد. اما روش‌های کنترل این حشره مانند بسیاری دیگر شامل تله‌های دلتای فرومون است که طی آن به راحتی می‌توان پروانه‌های نر را از بین برد و به سرعت آمار این پروانه را تحت کنترل درآورد.

بنابر اعلام مرکز اطلاع‌رسانی سازمان منابع طبیعی، هم‌اکنون وضعیت بخشی از جنگل‌های زاگرس در 3 استان کهگیلویه و بویراحمد، فارس و خوزستان از نظر طغیان پروانه سفید بحرانی است. البته کهگیلویه و بویراحمد از 2 استان دیگر شرایط حادتری دارد و با توجه به اینکه این استان با استان فارس هم مرز است و امکان سرایت بیشتر آفت از کهگیلویه و بویراحمد به فارس وجود دارد، تلاش اصلی برای مبارزه با آفت پروانه سفید، معطوف به این استان است.

استفاده از سموم صحت دارد؟

یکی از نگرانی‌هایی که این روزها همزمان با افزایش حملات پروانه بلوط‌خوار به زاگرس افزایش یافته، استفاده از سموم شیمیایی برای مبارزه با آفات در عرصه‌های طبیعی است که می‌تواند اثر بسیار مخرب‌تری از آفت بر درختان داشته باشد. این سموم نه‌تنها منجر به کاهش جمعیت پروانه‌ها نمی‌شوند که آینده درختان بلوط و حتی جمعیت حیات وحش و دام اهالی منطقه را نیز تهدید می‌کنند.

امیرمسعود جلالی، مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در این‌باره اعلام کرد که استفاده از سموم شیمیایی خط قرمز سازمان منابع طبیعی است. در هفته‌های اخیر هم با استفاده از محلول BT که یک ترکیب بیولوژیک محسوب می‌شود، به مبارزه با آفت پروانه سفید پرداخته شده است. به گزارش سازمان منابع طبیعی وی گفت: تا امروز به هیچ وجه از سموم برای مبارزه با آفات درختان بلوط استفاده نشده است.

محلول BT توسط سازمان حفظ نباتات کشور برای استفاده در عرصه‌های منابع طبیعی به ثبت رسیده و در بسیاری از کشورهای جهان نیز برای مبارزه با آفات طبیعی از آن استفاده می‌شود. به‌گفته جلالی، بعد از جداسازی کامل مناطق آلوده با مناطق سالم و جلوگیری از پیشرفت آفت پروانه سفید، به دشمنان طبیعی این آفت کمک می‌کنیم تا جمعیت آفت به حدی پایین بیاید که دشمنان طبیعی بتوانند با آن مقابله کنند.

وی در پایان تصریح کرد: همانطور که در سال‌های گذشته توانسته بودیم آفت پروانه سفید را کنترل کنیم، امسال هم قطعا در این زمینه موفق خواهیم شد. بنابراین از همه می‌خواهیم به پایان مبارزه سازمان منابع طبیعی با آفت پروانه سفید در آینده نزدیک امیدوار باشند.