چهارشنبه ۱۴فروردین دو تن از کارگران کارخانه کاغذسازی تبریز که در منطقه بندر امیرآباد شهرستان بهشهر استان مازندران فعالیت داشتند، حین نظافت مخزن کاغذ براثر گازگرفتگی جان باختند. ۱۴فروردین، یک کارگر سیمبان شرکت توزیع برق کرمانشاه حین انجام کار براثر برق‌گرفتگی از ارتفاع تیرک جان خود را از دست داد. این موارد از مرگ‌ومیر کارگران در حین کار تنها چند مورد از ده‌ها مواردی است که در چند روز اخیر اتفاق افتاده است.
به‌رغم اهمیت حوادث ناشی از کار و ایمنی کارگران، اما به‌اندازه معیشت کارگران به آن پرداخته نشده است. غم نان کارگران باعث شده، فعالان کارگری و رسانه‌هایی که در حوزه کارگری فعالیت می‌کنند بیشتر به مشکل و معضل‌های معیشتی کارگران بپردازند تا امنیت محیط کارشان. سوژه اغلب آنان بیکاری، حقوق عقب‌افتاده، دستمزدهای پایین، تعطیلی مراکز تولیدی، اخراج‌های گسترده و روزانه و... کارگران است و نسبت به نبود امنیت محیط کاری حساسیت کافی ابراز نمی‌کنند. درصورتی‌که امنیت کارگران در محیط کار موضوع جانی آنان است و می‌تواند بر «نان» آنان ارجحیت داشته باشد.
ایران در دنیا در رعایت مسائل ایمنی رتبه 102 را دارد
باوجوداینکه امروزه نسبت به گذشته تا حدی در زمینه رعایت اصول ایمنی و بهداشت محیط کار پیشرفت صورت گرفته، اما همچنان اعداد و ارقامی که از مصدومیت، معلولیت و جان باختن کارگران به دست می‌آید بسیار بالاست. آمارهای داخلی و گزارش‌های جهانی نیز مؤید این مطلب است. بر اساس گزارش‌های سازمان‌های جهانی، ایران در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را به خود اختصاص داده که رتبه بسیار پایینی است.
آمارهای داخلی نیز بر وضعیت بد ایمنی کارگران صحه می‌گذارد آمارهای که از سازمان پزشکی کشور در مورد حوادث ناشی از کار منتشر می‌شود، همواره آمار بالایی است. چند سال پیش سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد: 16هزار نفر در حوادث شغلی یک دهه اخیر جان باختند. بر اساس این گزارش طی 10سال گذشته (1387 تا 1396)، 15هزار و 997نفر در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست دادند که 15هزار و 767نفر از این افراد مرد و 230نفر زن بودند.
بخش ساخت‌وساز در صدر جدول حوادث ناشی از کار
حوادث ناشی از کار شامل موارد زیادی می‌شود و احتمال آن در تمام محیط‌های کاری وجود دارد، اما آمارها می‌گویند بخش ساخت‌وساز با اختلاف در صدر جدول حوادث کار قرار دارد. بر اساس آمارهای اعلام‌شده در سال‌های اخیر ۳۸درصد از کل حوادث کاری را به خود اختصاص داده‌اند. فعالان کارگری نیز می‌گویند سالانه 800 تا 1000کارگر ساختمان در حین انجام کار جانشان را از دست می‌دهند.
پیش‌تر، اکبر شوکت، فعال کارگری به خبر آنلاین گفته بود ۵۰درصد آسیب‌های کارگران در محل کارشان مربوط به کارگران ساختمانی است و همچنین ۶۰درصد فوتی‌ها در میان کارگران ایران مربوط به کارگران ساختمانی است. به گفته شوکت بالا بودن حوادث کار در بخش ساختمان ناشی از نبود نظارت بر کار کارفرمایان است. وی گفته «در بخش حوادث بزرگ‌ترین مشکلی که در زمینه حوادث کارگران ساختمانی وجود دارد، این است که کارفرمایان الزامی برای رعایت مسائل ایمنی ندارند. اهرم‌های فشار بر دوش کارفرما نیست.»
آمار و ارقام سقوط از ارتفاع که معمولاً در بخش ساخت‌وساز اتفاق می‌افتد، آن‌قدر زیاد است زیاد است که دور از ذهن و غیرقابل‌باور به نظر می‌رسد. آن‌گونه آمارها می‌گویند بیش از ۵۰۰نفر کارگر در سال ۹۹ از ارتفاع سقوط کردند. بالغ‌بر ۷۵درصد حوادث ناشی از کار در کارگاه‌های ساختمانی شامل سقوط از ارتفاع می‌شود که تعداد قابل‌توجهی از این افراد در کام مرگ فرو می‌روند.
بررسی دقیق حوادث کار نشان می‌دهد، ایران در ارتباط با موضوع سقوط از ارتفاع وضعیت مناسبی ندارد. بر اساس آمارها و گزارش‌های پزشک قانونی بعد از سقوط از ارتفاع، برخورد جسم سخت، برق‌گرفتگی، سوختگی و کمبود اکسیژن با فوتی در رتبه‌های بعدی علل مرگ براثر حوادث کار قرار می‌گیرند.
بسیاری بر این باورند آمار بالای حوادث ناشی از کار چند مؤلفه ثابت دارد. ضعف قوانین، بی‌توجهی کارفرما در بالا بردن ایمنی محل کار و عدم تهیه تجهیزات و وسایل ایمنی کار از سوی وی، پایین بودن فرهنگ ایمنی کار هم در میان کارگران و هم کارفرمایان از دلایل بروز حوادث ناشی از کار است. در موضوع فرهنگ ایمنی آنچه موضوع را تلخ‌تر می‌کند، نگاه کارگران به ایمنی است. علاوه بر اینکه فرهنگ ایمنی در بسیاری از کارگاه‌ها هیچ جایگاهی ندارد؛ بسیاری از کارگران نیز ایمنی را بی‌اهمیت قلمداد می‌کنند و بر این باورند که رعایت نکات ایمنی به معنای ضعف و ترسو بودن آن‌هاست.
حوادث کار ازنظر قانون چیست؟
حوادث کار در قانون کار و تأمین اجتماعی این‌گونه تعریف‌شده است: حوادث ناشی از کار عبارت از حوادثی است که حین انجام‌وظیفه و به سبب آن برای بیمه‌شده اتفاق می‌افتد. مقصود از حین انجام‌وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه‌شده در کارگاه، مؤسسات وابسته، ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول به کار باشد یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مأمور انجام کاری می‌شود. ضمناً اوقات رفت‌وآمد بیمه‌شده از منزل به کارگاه یا بالعکس نیز جزو این اوقات محسوب می‌شوند. همچنین حوادثی که حین اقدام برای نجات سایر بیمه‌شدگان آسیب‌دیده و مساعدت به آنان اتفاق می‌افتد حادثه ناشی از کار محسوب خواهد شد.
حسب ماده95 قانون کار مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت‌کار بر عهده کارفرما یا مسئولین واحدهای موضوع ذکرشده در ماده85 این قانون خواهد بود. هرگاه براثر عدم رعایت مقررات مذکور از سوی کارفرما یا مسئولان واحد، حادثه‌ای رخ دهد، شخص کارفرما یا مسئول مذکور ازنظر کیفری و حقوقی و نیز مجازات مندرج در این قانون مسئول است.
واقعیت این است حادثه‌ای که در محل کار و به دلیل ناایمن بودن محیط کار برای کارگران رخ می‌دهد جرمی است که باید به‌پای کارفرما نوشته شود. چراکه در وقوع حوادثی که محل و محیط غیراستاندارد و ناامن کار سبب آن شده و مصدومان یا تلف‌شدگانی را به‌جا گذاشته است، به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم کارفرما نقش دارد.
نباید فراموش شود که فوت هر کارگر تبعات زیادی هم برای کشور و هم خانواده‌اش دارد، بنابراین باید برای کاهش حوادث ناشی از کار برای کارگران در کنار آموزش ایمنی به کارگران، اهرم‌های اجباری نیز وضع شود تا شاهد کاهش هر ساله حوادث به میزان زیادی باشیم، تجربه نشان داده این اهرم‌ها جواب می‌دهد.
نظر شما