به گزارش سلامت نیوز به نقل از هلث لاین، بسیاری از افراد از قد خود ناراضی هستند. اما آیا می توان کاری برای آن انجام داد؟ اگر این سوال را پرسیده اید، تنها نیستید. برخی ادعا می کنند که تغذیه خوب یا ورزش های خاص می تواند قد شما را در بزرگسالی افزایش دهد. این مقاله به این موضوع می پردازد که آیا افزایش قد بعد از 20 سالگی امکان پذیر است یا خیر؟

چه چیزی اندازه قد شما را تعیین می کند؟

قبل از بحث در مورد اینکه آیا امکان تغییر قد شما در بزرگسالی وجود دارد، مهم است که در وهله اول به این فکر کنید که چه چیزی قد شما را تعیین می کند. پاسخ ژنتیک است، اما این تمام موضوع نیست. مطالعه دوقلوها یکی از راه هایی است که دانشمندان میزان تأثیر ژنتیک بر قد را تعیین می کنند. به طور کلی قد در دوقلوها همبستگی بالایی دارد. این بدان معنی است که اگر یکی از دوقلوها قد بلند باشد، احتمالاً دیگری نیز قد بلند خواهد بود.

بر اساس مطالعات روی دوقلوها، تخمین زده می شود که 60 تا 80 درصد از تفاوت قد بین افراد به دلیل ژنتیک است. 20 تا 40 درصد دیگر به دلیل عوامل محیطی مانند تغذیه است. روند قد در سراسر جهان به نشان دادن اهمیت عوامل تغذیه و سبک زندگی کمک می کند.

یک مطالعه عظیم شامل 18.6 میلیون نفر تغییرات قد را در طول قرن گذشته گزارش کرد. این مطالعه نشان داد که در بسیاری از کشورها، میانگین قد افراد در سال 1996 نسبت به سال 1896 بیشتر است. بهبود مصرف مواد مغذی در این کشورها ممکن است دلیل این تغییر باشد.

برای اکثر افراد، حتی با یک رژیم غذایی سالم، قد اکثر افراد بعد از سن 18 تا 20 سالگی افزایش نمی یابد. دلیل توقف افزایش قد شما استخوان ها، به ویژه صفحات رشد شما است. صفحات رشد یا صفحات اپی فیزیال، نواحی غضروفی تخصصی در نزدیکی انتهای استخوان های بلند شما هستند.افزایش قد در درجه اول به دلیل بلند شدن استخوان های بلند شماست، زیرا صفحات رشد هنوز فعال یا "باز" هستند.

نزدیک به پایان بلوغ، تغییرات هورمونی باعث سفت شدن یا بسته شدن صفحات رشد و توقف طولانی شدن استخوان ها می شود.

صفحات رشد در زنان حدود 16 سالگی و در مردان بین 14 تا 19 سالگی بسته می شود.

هیچ ورزش یا تکنیک های کششی نمی تواند شما را بلندتر کند

یک باور رایج در مورد قد این است که برخی تمرینات یا تکنیک های کششی می توانند شما را قد بلندتر کنند.

بسیاری از مردم ادعا می کنند که فعالیت هایی مانند آویزان شدن از بارفیکس، کوهنوردی و شنا می تواند قد شما را افزایش دهد.

متأسفانه شواهد خوبی برای حمایت از این ادعاها وجود ندارد.

ورزش (از جمله وزنه برداری) به قد شما آسیب نمی رساند

بسیاری از مردم نگران این هستند که ورزش هایی مانند وزنه برداری می تواند برای قد مضر باشد. بخشی از این نگرانی مختص کودکان و نوجوانانی است که صفحات رشد آنها بسته نشده است.

غضروف صفحات رشد، ضعیف تر از استخوان بالغی است که در بزرگسالی شکل می گیرد و می تواند راحت تر آسیب ببیند. با این حال، بیشتر تحقیقات نشان می دهد که تمرینات با وزنه در تمام سنین ایمن و مفید است، به شرطی که نظارت مناسبی بر آن انجام شود.

علاوه بر این، مطالعات نشان داده اند که تمرین با وزنه قبل از بزرگسالی باعث کاهش رشد نمی شود. اکثر پزشکان و متخصصان پزشکی ورزشی نیز موافق هستند که نیازی به اجتناب از وزنه زدن در کودکان و نوجوانان نیست.

طی یک مطالعه از 500 متخصص پزشکی ورزشی پرسیده شد که آیا باید از وزنه برداری تا زمان بسته شدن صفحات رشد فرد اجتناب شود.

85 درصد از متخصصان گفتند که اجتناب از وزنه زدن ضروری نیست و تنها 10 درصد معتقد بودند که بهتر است از وزنه زدن اجتناب کنید.

علاوه بر این، تحقیقات دیگر نشان می دهد که نگرانی های اولیه برای آسیب های تمرین با وزنه، عدم نظارت یا استفاده نادرست از تجهیزات است.

در بزرگسالان، صفحات رشد بسته شده و قوی تر از دوران کودکی شده است. به همین دلیل، خطر آسیب صفحه رشد یک نگرانی عمده نیست.

در واقع، وزنه‌برداری می‌تواند منجر به فشرده‌سازی جزئی دیسک‌های ستون فقرات در بزرگسالان شود. با این حال، این برگشت پذیر است و همچنین در طول فعالیت های عادی روزانه رخ می دهد .

یکی از مهم ترین دلایل برای نگرانی آسیب هایی مانند بیرون زدگی دیسک است.

در این صورت، اندازه و سلامت دیسک‌های ستون فقرات شما به خطر می‌افتد و این احتمال وجود دارد که قد کمی کاهش یابد.

سبک زندگی سالم قبل از 18 سالگی به شما کمک می کند تا به قد دلخواه خود برسید

اگرچه ممکن است در بزرگسالی نتوانید قد خود را به طور قابل توجهی تغییر دهید، اما کارهایی وجود دارد که می توانید برای به حداکثر رساندن پتانسیل قد خود در سال های نوجوانی انجام دهید.

به طور کلی، باید مطمئن شوید که به اندازه کافی غذا می خورید و کمبود ویتامین یا مواد معدنی ندارید.

در حالی که بسیاری از کودکان به اندازه کافی (یا حتی بیش از حد) غذا می خورند، اما اغلب رژیم غذایی آن ها از کیفیت خوبی برخوردار نیست. به همین دلیل، بسیاری از افراد در جامعه مدرن دچار کمبود مواد مغذی مهمی مانند ویتامین D و کلسیم هستند. این مواد مغذی برای رشد استخوان و سلامت کلی بسیار مهم هستند.

کلسیم رژیم غذایی تولید هورمون را به گونه ای تغییر می دهد که برای استخوان های شما مفید باشد. ویتامین D همچنین می تواند سلامت استخوان را بهبود بخشد یک راه عالی برای مبارزه با کمبود مواد مغذی و رشد بهتر استخوان، افزایش مصرف میوه و سبزیجات است.

خوردن پروتئین کافی برای سلامت استخوان ها نیز ضروری است.

برخی از افراد این سوال را مطرح کرده اند که آیا مصرف پروتئین زیاد می تواند به استخوان های شما آسیب برساند یا خیر. یک تجزیه و تحلیل بزرگ از 36 مطالعه نشان داد که مصرف پروتئین بیشتر برای استخوان های شما مضر نیست. در واقع، مصرف بیشتر پروتئین برای تراکم استخوان ستون فقرات مفید بود.

یکی از راه های افزایش مصرف پروتئین این است که سعی کنید در هر بار غذا خوردن حداقل 20 گرم پروتئین مصرف کنید.

منابع خوب پروتئین عبارتند از :

• تخم مرغ
• مرغ
• گوشت بدون چربی
• لبنیات
• سویا
• حبوبات

در حالی که تغذیه مناسب در دوران کودکی برای رسیدن به بالاترین قد ضروری است، اما تفاوت هایی بین زن و مرد وجود دارد.

برخی تحقیقات نشان داده است که عوامل محیطی مانند تغذیه ممکن است نقش بیشتری در قد زنان نسبت به مردان ایفا کند.

این ممکن است تا حدی به دلیل تفاوت در دسترسی به غذا و مراقبت های پزشکی یا نرخ بالاتر پوکی استخوان در زنان باشد.

سایر انتخاب‌های سبک زندگی، مانند سیگار نکشیدن، می‌تواند برای قد شما در طول رشد مفید باشد.

با این حال، مهم است که بدانید در حالی که عوامل سبک زندگی در دوران کودکی می توانند بر قد تأثیر بگذارند، قد نهایی یک فرد هنوز هم بیشتر به دلیل ژنتیک است.

برخی از شرایط پزشکی ممکن است باعث افزایش قد بزرگسالان شود

اگرچه بیشتر بزرگسالان بعد از سن 18 تا 20 سالگی بلندتر نمی شوند، اما استثناهایی برای این قانون وجود دارد.

اول، بسته شدن صفحات رشد ممکن است در برخی افراد به تعویق بیفتد .

اگر صفحات رشد پس از 18 تا 20 سالگی باز بمانند، که غیرمعمول است، قد می تواند به افزایش خود ادامه دهد.

دوم، برخی افراد از ژیگانتیسم یا (بیماری غول پیکر بودن) رنج می‌برند. این وضعیت باعث رشد بیش از حد می شود که اغلب به دلیل تولید بیش از حد هورمون رشد (GH) است.

این افراد نیز معمولاً تنها تا زمانی که صفحات رشد آنها در حدود سن 22 سالگی بسته شود، افزایش قد خواهند داشت.

علاوه بر این، یکی از اشکال هموکروماتوز، وضعیتی که در آن آهن بیش از حد در روده ها جذب می شود، نیز ممکن است باعث افزایش قد شود .

به طور کلی، همه شرایط تنها می توانند قد را تا قبل از بسته شدن صفحات رشد افزایش دهند.

در مورد قد خود چه کاری می توانید انجام دهید؟

اگر بزرگسالی هستید که از قد خود راضی نیستید، چند راهکار وجود دارد که می توانید امتحان کنید:

وضعیت بدنی خوب را تمرین کنید

وضعیت نامناسب می تواند چند اینچ قد هر کسی را از بین ببرد.

کفش‌های پاشنه‌دار یا پاشنه‌دار را امتحان کنید

کفش‌هایی با پاشنه بلندتر انتخاب کنید.

عضله سازی کنید تا قوی تر به نظر برسید

اگر به طور کلی احساس کوچکی می کنید، بلند کردن وزنه برای به دست آوردن عضله می تواند شما را عضلانی تر و با اعتماد به نفس تر بیشتر نشان دهد.

در حالی که این استراتژی های ساده ممکن است کمک کننده باشد، برخی از افراد به اقدامات شدیدتری مانند درمان ها یا روش های پزشکی متوسل می شوند. مانند بلند کردن استخوان‌های ساق پا که به دلیل ماهیت تهاجمی و پرهزینه این عمل ها، بسیاری از چنین اقدامات شدید در برخی کشورها ممنوع است.

برخی دیگر به دنبال درمان با هورمون رشد (GH) هستند. در حالی که GH می تواند قد را در کودکانی که به درستی رشد نمی کنند بهبود بخشد، مزایای این درمان در بزرگسالان بعید است.

در نهایت، یافتن راهی برای پذیرش قد خود بیش از در نظر گرفتن اقدامات شدیدتر توصیه می شود

قد خود را بپذیرید

اگرچه ممکن است نتوانید قد خود را به اندازه ای که می خواهید افزایش دهید، کارهایی وجود دارد که می توانید برای پذیرش قد فعلی خود انجام دهید.

• درک این نکته مفید است که قد همه چیز نیست.
• شما می توانید بدون در نظر گرفتن قد و قامت خود شاد و موفق باشید. در واقع، افراد موفق و شاد زیادی در طول تاریخ وجود دارند که کوتاه قد بوده اند.
• محققان ایده استفاده از راهبردهای مقابله و تمرکز بر چیزهایی غیر از قد را ترویج کرده اند.
• تهیه فهرستی از بهترین ویژگی های خود، چه فیزیکی و چه غیر فیزیکی، ممکن است به بهبود دیدگاه شما کمک کند.
• علاوه بر این، می توانید بر روی سایر زمینه های خودسازی تمرکز کنید. کاهش وزن یا افزایش عضله ممکن است برای شما اعتماد به نفس بیشتری را که به دنبال آن هستید افزایش دهد.

‌ تا چه سنی قد انسان افزایش پیدا می‌کند؟

اصولا افزایش قد تا قبل از پایان سن رشد انسان صورت می‌گیرد. عمده رشد قد در خانم‌ها تا پایان 18سالگی و در آقایان تا پایان 20سالگی دیده می‌شود. از این رو هر اقدامی که افراد می‌خواهند برای افزایش قدشان انجام دهند، باید قبل از بسته شدن صفحه‌های رشد استخوان‌ها و در واقع سن بلوغ در نظر گرفته شود. در حقیقت استخوان‌سازی تا پایان سنین بلوغ یعنی تا اوایل 20سالگی ادامه دارد در نتیجه بیشترین میزان افزایش قد نیز در این دوران اتفاق می‌افتد.

انسان در حوالی دوران بلوغ دچار جهش رشد می‌شود و زمانی که بلوغ او کامل شد، دیگر در نزدیکی 18 تا 20سالگی رشد قد نیز کاهش پیدا می‌کند، بنابراین هر فاکتوری که برای تقویت رشد قد نیاز است باید قبل از این سنین انجام گیرد.

همان‌طور که اشاره کردیم سن بلوغ برای آقایان و خانم‌ها متفاوت است. در واقع نهایت انتظاری که از رشد صفحات استخوانی در مورد دختران داریم تا 18سالگی متوقف و رشد قدی آنها کامل می‌شود و البته در آقایان تا 20سالگی ممکن است صفحات استخوانی باز باشند و رشد آن کمی بیشتر ادامه پیدا کنند.

عوامل موثر در رشد قد چه مواردی هستند؟

یکی از عوامل مهمی که در رشد قد انسان تاثیر می‌گذارد، ژنتیک و وارثت افراد است؛ اینکه فرد از چه وراثتی برخوردار است و قد افراد خانواده در چه محدوده‌ای قرار دارد. تغذیه صحیح نیز به رشد قد شما کمک می‌کند. رژیم غذایی شما باید شامل لبنیات، پروتیین، کلسیم، منیزیم و فسفر باشد.
موادغذایی مثل شیر، ماست، سبزی، ماهی، اسفناج، گوشت و حبوبات حاوی گروه‌های ویتامین و موادمعدنی هستند.
مصرف پروتئین و لبنیات نقش بسیار مهمی در میان مواد مغذی برای رشد قد دارند، بنابراین باید از همه گروه‌های غذایی به اندازه کافی در رژیم غذایی خود و با توجه به مراحل رشد استفاده کنید و فعالیت فیزیکی و ورزش نیز در افزایش قد، تاثیر بسزایی می‌گذارد. هر چه تحرک بیشتر باشد، گردش املاح استخوانی بیشتر خواهد شد و در حین ورزش هورمون‌های رشد شروع به ترشح می‌کنند و به دنبال آن رشد قد نیز افزایش می‌یابد.

خواب مناسب در کنار عوامل دیگر، از جمله مولفه‌های موثر در رشد و افزایش قد انسان به شمار می‌آید. خواب افراد باید پیش از دوران بلوغ منظم و به موقع باشد. به طور کلی سه عامل تغذیه، ورزش و خواب مناسب مواردی هستند که در کنار وراثت افراد در رشد قد آنها تاثیرگذار هستند. گاهی ممکن است فردی از لحاظ وراثتی قد بلندی داشته باشد ولی چون تغذیه و فعالیت فیزیکی مناسبی ندارد به میزان قد مورد انتظار نرسد. افراد می‌توانند با تغذیه صحیح، فعالیت و خواب مناسب مقداری از حدی که وراثت‌شان برای قد تعیین می‌کند، بلندتر شوند که البته تاثیر این موارد تا قبل از دوران بلوغ است.

آیا قاعدگی در رشد قد خانم‌ها تاثیر می‌گذارد؟

قاعدگی نشان‌دهنده کامل شدن دوران بلوغ است. وقتی دختر خانمی قاعده می‌شود یعنی دوران بلوغ او شروع می‌شود. دختران در ماه‌های اول قاعدگی یک جهش رشدی دارند و در این مدت قد می‌کشند و بعد از آن تقریبا رشد قدشان متوقف می‌شود، البته تا حدود 18سالگی این انتظار را داریم که دختر در حد چند سانتی‌متری افزایش قد داشته باشد. بنابراین عمده رشد قدی دختران در حوالی قاعدگی آنها رخ می‌دهد.

به طور ژنتیکی آقایان حجم استخوانی و عضلانی بیشتری نسبت به خانم‌ها دارند و تفاوت هورمون‌های زنانه و مردانه و بلوغ دیرتر مردان موجب می‌شود تا قد بلندتری نسبت به خانم‌ها داشته باشند.

‌ داروهای تقویتی چه نقشی در رشد قد انسان دارند؟

فاکتورهای مختلف تا قبل از تکمیل شدن دوران رشد و بسته شدن صفحه‌های استخوان می‌توانند در افزایش رشد قد موثر باشند. داروهای تقویتی نیز یکی از عواملی است که موجب تغییر و تحول رشد استخوان‌ها در کودکان و نوجوانان می‌شود. این داروها دارای میکروالمان‌هایی هستند که کودک در دوران رشد به آنها احتیاج دارد. بنابراین افراد می‌توانند از طریق تغذیه مناسب یا مصرف داروهای تقویتی که حاوی کلسیم، فسفر، روی و پروتئین هستند مواد مورد نیاز برای رشدشان را به دست بیاورند. برای مثال ممکن است پزشک معالج تشخیص دهد که فرد به اندازه کافی روی در رژیم غذایی‌اش دریافت نمی‌کند، بنابراین به صورت داروی مکمل، روی را در کنار برنامه غذایی او قرار می‌دهد.

دقت داشته باشید که تمامی مسایل ذکرشده تنها تا قبل از پایان دوران رشد موثر واقع می‌شوند یعنی پس از اتمام دوران بلوغ با روش‌های طبیعی نمی‌توان طول قد را افزایش داد. البته با روش‌های مکانیکی که شامل جراحی قد می‌شود افزایش طول قد ممکن است ولی بحث‌های بسیاری برای این روش وجود دارد. به طور کلی بعد از پایان دوره رشد افزایش قد به وسیله دارو، ورزش یا هر وسیله دیگر امکان‌پذیر نیست.

آیا انجام عمل‌های جراحی برای افزایش قد توصیه می‌شود؟

به طور معمول عمل‌های جراحی برای افزایش قد توصیه نمی‌شود، چون عمل بسیار سنگین و پرعارضه‌ای برای افراد است. در روش‌های جراحی یک شکستگی کنترل‌شده در ناحیه ساق پا و ران ایجاد می‌کنند و بعد با وسایل خاصی که در پا تعبیه می‌کنند به تدریج فاصله استخوان‌ها را زیاد می‌کنند و سپس با روش‌های دیگر سعی می‌کنند در آن ناحیه استخوان‌سازی جدید انجام دهند. چنین روش‌هایی را برای افرادی که قد کوتاه ولی نرمال دارند، پیشنهاد نمی‌شود.

اصولا انجام عمل جراحی را برای کسانی توصیه می‌کنیم که عدم تساوی طول پا دارند یعنی طول یک پا از پای دیگر کوتاه‌تر است یا به دلیل بیماری خاصی در قد مشکل ایجاد شده باشد. عمل جراحی را برای کسانی که به صورت سرشتی یا به خاطر مشکلات تغذیه قد مناسب ندارند، توصیه نمی‌کنیم.

باید این نکته را ذکر کنم که اولین عارضه جراحی پاها دوره طولانی‌مدت نقاهت بعد از انجام عمل است که طی آن فرد باید تحت درمان قرار گیرد. وسایلی که در پای افراد تعبیه می‌شود باید حدود یک سال در بدن آنها قرار گیرد تا در طول این مدت فاصله بین استخوان‌ها به تدریج با روش‌های دیگر پر شود. اگر عمل جراحی قد با دقت صورت نگیرد به رشته‌های عصبی بدن آسیب وارد می‌کند و باعث فلج شدن بعضی از عضلات می‌شود، در نتیجه همانند یک استخوان شکسته در بدن ، درد و مشکلات دیگری را به دنبال خواهد داشت. این مساله را هم اضافه می‌کنم که رژیم غذایی در بهبود و ترمیم استخوان‌های شکسته نقش مهمی دارد و به طبع افرادی که عمل جراحی قد انجام می‌دهند، رژیم غذایی خاصی را خواهند داشت تا به اندازه کافی مواد مقوی برای بازسازی استخوان به بدن‌شان برسد.

چگونه می‌توان رشد قد فرزند خود را افزایش دهیم؟

به طور کلی بررسی رشد و نمو کودکان باید توسط پزشک متخصص به ویژه متخصص غدد کودکان انجام شود. مسایل هورمونی و موارد دیگری که در روند رشد کودکان موثر هستند به وسیله متخصصان مورد بررسی قرار می‌گیرند.

در صورتی که کودک دچار کمبود مواد مقوی باشد از طریق داروهای کمکی جایگزین می‌شود و اگر به طور ارثی ریسک کاهش قد داشته باشد داروهای خاصی باز هم با صلاحدید پزشک متخصص برایش تجویز می‌شود که به پیشرفت رشد قدی وی کمک می‌کند. باید بگویم که چنین داروهایی معمولا برای همه کودکان تجویز نمی‌شود، در حقیقت چنین داروهایی مخصوص افرادی است که قدشان از حد طبیعی کوتاه‌تر است یا مشکلاتی در ترشح هورمون‌های رشد خود دارند. در مجموع بار دیگر خاطرنشان می‌شوم که رعایت تغذیه مناسب، فعالیت فیزیکی و خواب کافی در همه افراد به خصوص در دوره کودکی و نوجوانی که زمان اصلی برای رشد است تاثیر بسزایی در طول قد آنها می‌گذارد.

والدینی که فکر می‌کنند فرزندشان تغذیه مناسب ندارد باید حتما در پی یک رژیم غذایی سالم و مقوی برای او باشند. متاسفانه با تغییر سبک در جامعه امروز، کودکان و نوجوانان فعالیت فیزیکی کمتری نسبت به گذشته دارند و بیشتر وقت‌شان را پای بازی‌های کامپیوتری و تلویزیون می‌گذرانند که همین مساله مانع مهمی برای رشد آنهاست. فعالیت فیزیکی و انجام ورزش روی ترشح هورمون رشد اثر بسیار خوبی می‌گذارد. بنابراین بسیاری از افرادی که به صورت وراثتی قدکوتاهی دارند می‌توانند از طریق انجام فعالیت‌های فیزیکی به رشد قد معمولی دست پیدا کنند. برای مثال طی سال‌های اخیر در کشور چین و ژاپن، مردم با اصلاح تغذیه و انجام حرکات ورزشی و تشویق کودکان‌شان به ورزش توانستند به طور متوسط باعث افزایش قد نسل جدیدشان شوند اما متاسفانه در ایران نسل جدید به دلیل تغییر سبک زندگی یعنی تغذیه نامناسب و کمبود فعالیت فیزیکی به سوی کوتاه‌قدی کشیده می‌شود.

آیا تزریق هورمون رشد، اثری دارد؟

تزریق هورمون رشد قبل از دوران بلوغ در شرایط خاصی و با نظر متخصص برای افراد صورت می‌گیرد و همان‌طور که گفتیم چنین افرادی باید تحت بررسی دقیق پزشک قرار بگیرند تا اگر در بدن‌شان کمبود ترشح هورمون رشد دیده شد، تحت درمان قرار گیرند. بعد از دوران رشد هیچ کدام از روش‌های تداخلی موثر نخواهند بود.

برای افزایش قد چه توصیه‌ای به خانواده‌ها می‌کنید؟

تغذیه و ورزش را فراموش نکنید. والدین باید قبل از بلوغ فرزندان‌شان به فکر باشند تا اگر احساس کردند که فرزندشان روی منحنی رشد به طور طبیعی پیش نمی‌رود و رشد قدی‌اش کمتر از انتظار است، قبل از اینکه دیر شود و علایم بلوغ در فرزندشان ظاهر شود، حتما به پزشک مراجعه کنند تا از طریق بررسی‌های لازم و داروهای مورد نیاز به رشد قد او کمک کنند. یادتان باشد تبلیغاتی که از روش‌های مختلف افزایش قد دیده می‌شود صرفا برای فروش محصولات‌شان است و تاثیری روی افزایش طول قد افراد بالغ ندارد، البته ممکن است مصرف قرص‌های کلسیم- منیزیم برای بعضی افراد به عنوان داروهای مکمل برای سلامت استخوان و پیشگیری از پوکی استخوان توصیه شود ولی در رشد آنها تاثیری نمی‌گذارد. این قرص‌ها در صورتی برای افراد بالغ توصیه می‌شود که در رژیم غذایی خود به اندازه کافی این مواد را دریافت نکنند.

‌ دلیل پاهای پرانتزی در برخی افراد چیست؟

مشکلات زانو و پاهای پرانتزی بین خانم‌ها و آقایان فرقی نمی‌کند. پاهای پرانتزی در مورد کسانی است که وقتی پاهای‌شان را جفت می‌کنند کناره‌های زانوهای‌شان به هم نمی‌رسد و از هم فاصله دارد. زانوهای پرانتزی در چند حالت اتفاق می‌افتد؛ ممکن است اسکلت بدن فرد به صورت ژنتیکی و ارثی طوری طراحی شده باشد که به خودی خود زانوها به هم نمی‌رسند و از هم فاصله دارند که معمولا قابل اصلاح نیستند. در حالت دیگری پرانتزی شدن پاها یکی از عوارض کمبود کلسیم و نرمی استخوان‌هاست که در افراد زیر سن بلوغ مشاهده می‌شود.

در این صورت اگر بیمار، به موقع تحت درمان قرار گیرد می‌تواند با اصلاح کمبود کلسیم و جبران ویتامین D در بدن از پیشرفت پرانتزی شدن پا جلوگیری کند. بعد از پایان دوران رشد برای تغییر شکل پاهای پرانتزی راه‌حلی جز عمل جراحی وجود ندارد که البته همان طور که اشاره کردیم عمل‌های جراحی نیز در این رابطه برای بیمار بسیار سنگین هستند. در این عمل‌ها با برش استخوان در ناحیه پایین زانو زاویه مورد نظر را اصلاح می‌کنند که به دلیل عوارض و مشکلات بعد از عمل توصیه نمی‌شود. تنها در مواردی که فاصله زانوهای پرانتزی بیش از 10 سانتی‌متر باشد، عمل جراحی برای درمان آن صورت می‌گیرد.

کسانی که پاهای پرانتزی دارند، باید چه مواردی را رعایت کنند؟

افرادی که دارای پاهای پرانتزی هستند، باید از انجام بعضی از فعالیت‌های ورزشی، دویدن، پریدن یا انتخاب شغل‌هایی که در آن، باید وزن سنگین را جابه‌جا کنند، اجتناب کرده و کارهایی انجام دهند که با استرس فیزیکی کمتری همراه باشد. زانوهای پرانتزی در سن بالا موجب پیشرفت آرتروز می‌شود یعنی فرد پاهای پرانتزی نداشته است ولی به تدریج و با گذشت زمان زانوها شکل پرانتزی به خود گرفته و علت آن کاهش فاصله در قسمتی از زانوهاست. درمان چنین معضلی از طریق استفاده از کفی و تقویت عضلات مفصل و با انجام حرکات مخصوص ورزشی صورت می‌گیرد.

درمان پاهای پرانتزی چیست؟

زانوهای پرانتزی به تنهایی مشکل ایجاد نمی‌کنند بلکه عوارض ناشی از آن اختلالاتی را در افراد به وجود می‌آورد. اسکلت بدن از حالت طبیعی خارج می‌شود و فرد وقتی می‌ایستد یا راه می‌رود وزن او به طور طبیعی روی سطوح زانو قرار نمی‌گیرد، بنابراین قسمت‌هایی از مفاصل زودتر آسیب می‌بینند و باعث بروز درد و ناراحتی و ابتلا به آرتروز می‌شود. معمولا کفی‌های مخصوصی برای ایجاد سطح شیب‌دار در کفش‌ها تعبیه می‌شود که در این حالت توزیع نیرو به صورت متعادل انجام شده و در طول انجام فعالیت‌های روزانه آسیب کمتری به مفصل وارد می‌شود. علاوه بر این، انجام ورزش‌های مکرر و مخصوصی برای افرادی که دارای پاهای پرانتزی هستند، توصیه می‌شود که عضلات اطراف مفصل زانو تقویت می‌شده و این عضلات به طور هماهنگ قوی می‌شوند.

‌ کفش‌های پاشنه بلند چه آسیبی به پاها وارد می‌کنند؟

بهتر است پاشنه کفش دو تا سه سانتی‌متر باشد، یعنی اختلاف ارتفاع بین جلو و عقب از پاشنه تا ابتدای انگشتان پا رعایت شود. کفش‌های لژدار که در قسمت جلو نیز دارای ارتفاع هستند بهتر از کفش‌های پاشنه بلند معمولی‌اند. پاشنه‌های بلند موجب دردناک شدن استخوان‌های کف پا، انگشتان و گاهی التهاب کف پا می‌شوند.

استفاده طولانی‌مدت از کفش‌های پاشنه‌بلند گرفتگی و جمع شدن عضلات پشت ساق پا را به همراه خواهد داشت. احساس درد و ناراحتی، آسیب و پیچ‌خوردگی مکرر مچ پا و همچنین آرتروز، همگی از پیامدهای پوشیدن کفش‌های پاشنه‌دار هستند.

این کفش‌ها در درازمدت به مفاصل پا آسیب می‌رسانند و در نتیجه ابتلا به آرتروز از عوارض اصلی آن است. توصیه می‌کنیم از کفش‌های پاشنه بلند برای کوتاه‌مدت استفاده کنید و از پوشیدن آن در محل کار، خرید یا پیاده‌روی پرهیز کنید، به جای آن می‌توانید کفش‌های اسپرت و راحت را به پا کنید تا از آسیب به کمر، افزایش قوس کمر، بر هم خوردن تعادل و ابتلا به دیسک کمر جلوگیری کنید.

‌ ویژگی کفش استاندارد چیست؟

درست است که کفش‌های لژدار را به جای کفش‌های پاشنه بلند توصیه کردیم اما یادتان باشد که لژ کفش نیز نباید آنقدر ارتفاع داشته باشد که به کف پا آسیب وارد کند. ارتفاع دو تا سه سانتی‌متری با کفش لژدار کمی بلندتر می‌شود. در وسط کفش حتما باید حالت انحنایی تعبیه شده باشد تا نوک پنجه کمی در حالت شیب‌دار قرار گیرد و راه رفتن آسان‌تر شود در این صورت فشار کمتری به پا وارد می‌شود و غیر از این حالت کفش راحت نخواهد بود و آسیب جدی به کف و نوک انگشت وارد می‌کند.

کفش مخصوص یعنی کفش استاندارد و طبیعی که اغلب دارای پاشنه پهن است. بهتر است پاشنه و سینه کفش شیار داشته باشد. معمولا کفش‌های استاندارد مردانه دارای این ویژگی هستند. کفش‌هایی که سینه آنها نازک است، مناسب نیستند، چون نمی‌توانند از ورود فشارهایی مثل ناصافی زمین و سنگ‌ریزه جلوگیری کنند.

کفش‌هایی که از جنس پیو یا اسفنج فشرده هستند به دلیل سبکی، مقاومت نسبی و انعطاف‌پذیری، انتخاب مناسبی هستند. بهتر است پنجه کفش پهن باشد طوری که فرد بتواند به راحتی انگشتانش را در آن باز و بسته یا خم و راست کند.

کفش بنددار بهتر از کفش بدون بند است و پیشنهاد می‌کنم برای پیاده‌روی از کفش‌های بنددار استفاده کنید. کفش‌های حرفه‌ای ورزشی دارای مشخصه‌هایی هستند؛ برای مثال در کف کفش‌های رانینگ حالت فنری تعبیه شده که مخصوص دویدن است. برای انجام فعالیت‌های روزانه کفش‌های واکینگ یا پیاده‌روی بهترین گزینه هستند.