"آلپرازولام " از خانواده بزرگ داروهای اعصاب و روان است، این دارو همانند " کلردیازپوکساید " از داروهای شناخته شده و مورد استفاده در درمان استرس و اضطراب است. درواقع کارکرد مهم آن کاهش استرس و اضطراب ، از جمله اضطراب اجتماعی است ولی گاهی مواقع در درمان سرگیجه مورد استفاده قرار میگیرد و مکانیزمهای زیادی دارد.

از آنجا که یکی از عوارض جانبی دارو احساس خواب آلودگی است، متأسفانه برخی از افراد از آن به عنوان قرص خواب استفاده می‌کنند، اقدام خودسرانه خطرناکی که عوارض زیادی به همراه دارد.

با « آذین خانعلی» دکترای داروسازی در این خصوص گپ وگفتی داشته‌ایم که در زیر میخوانید:

عوارض مصرف خودسرانه این دارو چیست؟

متاسفانه گرایش افراد به فضاهای مجازی و کسب اطلاعات از این فضا باعث شده، با حجم زیادی از اطلاعات نادرست روبرو شویم.این قضیه در رابطه با مصرف دارو و راهکارهای درمانی هم دیده می‌شود، معمولاً بیماران برای آشنایی با عوارض و نحوه مصرف داروها اقدام به سرچ در اینترنت میکنند در حالیکه نمیدانند کسب اطلاع از این طریق ممکن است اطلاعات نادرستی به آنها بدهد. مصرف داروها باید بر اساس نیاز فرد و تجویز پزشک باشد.

بیشتر بدانید :هر چیزی که درباره آلپرازولام لازم است بدانید

استفاده خودسرانه از آلپرازولام و داروهای هم خانواده آن معمولاً به یک بار ختم نمی‌شود و فرد پس از یکبار مصرف تمایل به استفاده مجدد پیدا می‌کند، چرا که پس از مصرف قرص به خوابی ۸ ساعته و عمیق فرو میرود و همین قضیه اورا علاقه مند به دارو کرده و در طولانی مدت کیفیت خواب او را تغییر می‌دهد، به طوری که سیکل خواب دچار اختلال شده و فرد پس از مدتی با مصرف این دارو هم دیگر به خواب نمی رود( در واقع تحمل به دارو ایجاد می‌شود) و در صورتی که به خواب رود خواب با کیفیتی نخواهد داشت، دچار کابوس شده یا مرتب از خواب می پرد، اختلال در حافظه کوتاه مدت واحتمال بروز رفتارهای پرخاشگرانه و خستگی پس از خواب از عوارض مصرف طولانی مدت این داروست .

بهتر است بدانید علاوه بر این عوارض از آنجا که "آلپرازولام " دارویی است که در کبد متابولیزه میشود، برای کسانی که مبتلا به بیماری کبدی هستند ولی نسبت به آن آگاهی ندارند دردسر ساز بوده و بیماری کبدی را وخیم تر می‌کند.

این که می گویند برخی از داروهای شیمیایی پایه گیاهی دارند آیا در رابطه با این دارو هم صدق پیدا می کند؟

در اصل داروها به سه شکل هستند "سنتتیک "،"نیمه سنتتیک "و کاملاً طبیعی. وقتی دارو کاملاً به شکل طبیعی از عصاره گیاهی گرفته شده باشد این دارو طبیعی است. زمانیکه در تولید دارو طول اشعه زیاد شود و یا بخشی از یک ماده شیمیایی به آن اضافه شود دارو "نیمه سنتتیک" است. اما دارویی که کاملاً از فرآیندهای شیمیایی بر روی مواد اولیه های مختلف به دست آمده باشد دارویی شیمیایی یا کاملاً سنتتیک است.

این باور غلط است که چیزی که کاملاً سنتتیک است مضر بوده و دارویی که کاملاً طبیعی است بی ضرر است به این دلیل که ما بسیاری از سموم را داریم که کاملاً از خود گیاه گرفته می‌شوند.

آلپرازولام دارویی سنتتیک است اما داروی مثل کدئین، مورفینی است که گروه متیل به آن اضافه شده و" نیمه سنتتیک "است.

آیا آلپرازولام دارویی اعتیاد آور است؟

بله و متاسفانه فردی که به مصرف آلپرازولام اعتیاد پیدا کند، پس از مدتی با این دارو به خواب نمی‌رود و گرایش به مصرف "دیازپام" که نوع طولانی اثر این گروه از داروهاست پیدا می کند و یا مشتاق به مصرف داروهای دیگری نظیر "کلونازپام "می‌شود که معمولا برای تشنج تجویز می شود.

بیشتر بدانید : چرا مصرف خودسرانه آلپرازولام خطرناک است؟

امروزه مصرف کلونازپام به شدت افزایش پیدا کرده و مراجعات زیادی به داروخانه ها جهت مصرف خودسرانه این دارو دیده می شود و وقتی نسبت به عوارض آن به بیمار توضیح میدهیم میگویند "ما مدت زیادی است که این دارو را استفاده میکنیم و مشکلی نداریم.! " دلیلی که اصلاً توجیه مناسبی برای استفاده طولانی مدت از این دارو نیست. چرا که عوارض آن در طولانی مدت خود را نشان میدهد عوارضی نظیر مشکلات کبدی اختلال در کیفیت خواب و مشکلات گوارشی.

برهم خوردن سیکل خواب چه عوارضی به همراه دارد؟

بر هم ریختگی سیکل خواب بر ترشح تمام هورمون های بدن تاثیر سوئی می گذارد به طور نمونه مشکلاتی برای افرادی که در دوران یائسگی هستند ایجاد کرده و چرخه زندگی جنسی کسانی را که در سنین جوانی قرار دارند ، برهم می‌زند. علاوه بر این بیقراری، اضطراب روزانه و اختلال در حافظه کوتاه مدت از دیگر مشکلاتی است که با برهم خوردن چرخه خواب ایجاد می‌شود.

آیا این دارو باعث ایجاد آلرژی در فرد می شود؟

آلرژی موضوعی است که بیشتر به ژنتیک افراد بستگی دارد و در فردی که این آلرژی وجود داشته باشد نه تنها این دارو بلکه هر داروی دیگری میتواند ایجاد آلرژی کند. آلپرازولام به تنهایی درصد بالایی از آلرژی زایی ندارد و این قضیه در مطالعات علمی اثبات شده است.

بیشترین عارضه ای که ایجاد می کند عوارض گوارشی و عوارض مربوط به اعصاب و روان است. البته ممکن است در موارد نادری باعث ایجاد آلرژی در برخی از افراد شود این آلرژی میتواند از یک کهیر پوستی تا شوک های شدید متفاوت باشد.

قطع ناگهانی دارو چه عوارضی به همراه دارد؟

تمام داروهای اعصاب و روان با ایجاد تغییراتی که در بدن به وجود می‌آورند که لزوما منفی هم نیستند وفواید مثبتی هم برای بدن دارند با با قطع ناگهانی ایجاد شوک میکنند.

به این دلیل که بدن خود را با دارو تطبیق داده و و وابستگی پیدا کرده است در نتیجه با قطع دارو دچار شوک می شود. ازدردهای قسمت‌های مختلف بدن، ترشحات غدد فوق کلیه گرفته تا اختلالات رفتاری که برای فرد ایجاد می کند.

بنابراین قطع مصرف دارو تنها با صلاحدید پزشک متخصص باید صورت بگیرد که گاه با کم کردن دوز دارو و گاهی اوقات با ایجاد فواصل صورت می‌گیرد.

آیا به منظور رفع مشکلات ناشی از خواب میتوان از این دارو یک بار و موردی استفاده کرد؟

واقعیت این است که اگر افراد بهداشت خواب را رعایت کنند مشکلی در به خواب رفتن نخواهند داشت. شاید یک بار استفاده از این دارو مشکلی ایجاد نکند ولی به جهت ایجاد سرخوشی و احساس خواب آلودگی در فرد تا به حال دیده نشده که این مصرف به یک بار ختم شود، عمده مشکلاتی که ما با این گروه از داروها داریم این است که مصرف آنها به یک بار ختم نمی‌شود و و چون عارضه ای که ایجاد می کنند در طولانی مدت و با تکرر رخ می دهد کسی متوجه عوارض آن ها نمی‌شود.

البته گاهی پس از اعمال جراحی پزشکان به مدت یک هفته برای آرامش بیمار و دردهای ناشی از عمل جراحی این دارو را تجویز می کنند که اقدام درستی است. این واقعیتی است که باید در نظر گرفته شود این گروه از داروها اگر چه عوارضی در مصرف خودسرانه دارند ولی وقتی به درستی تجویز شوند مزایای زیادی برای بیماران به همراه دارند.

برای خواب باکیفیت، بهداشت خواب موارد موثری دارد. به طور نمونه داروهای گیاهی و دمنوش های موثری برای کمک به بی خوابی وجود دارد. از طرفی داروی "ملاتونین "یکی از داروهای موثر برای درمان اختلالات خواب است افرادی که در سنین بالا هستند و ترشح "ملاتونین" در بدنشان کاهش پیدا می‌کند با مصرف درست این دارو کمتر مشکلات خواب را تجربه می کنند.

علاوه بر این خیلی مواقع کمبود ویتامین ها و املاح معدنی در بدن ما باعث اختلال در خواب می شود افرادی که به این این اختلال مبتلا هستند بهتر است از مصرف ویتامین ها و مکمل ها غافل نشود هرچند مصرف بی رویه این ویتامین ها عوارض بسیاری بر بدن دارند ولی مطالعات نشان داده مصرف موردی مکمل ها کمک بسیاری به رفع مشکلات خواب میکند.