سلامت نیوز:بیماری کرونا در کشور که شیوع پیدا کرد، بسیاری از آسیب‌های اجتماعی نیز بیشتر خود را نشان دادند، آسیب‌هایی که از فقر سرچشمه می‌گرفتند و مردم محروم که حداقل معیشت آنها به واسطه شیوع بیماری، تا حدی از بین رفته بود، به‌هر دری زدند که بتوانند زندگی خود را ادامه دهند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آمان ملی ،یکی از این آسیب‌ها افزایش کودک همسری و کاهش آمار ازدواج ها در سن قانونی و به تبع آن افزایش تجردگرایی است. اگر گزارش مرکز آمار را که به تازگی منتشر شده مرور کنیم بیشتر به این واقعیت تلخ پی خواهیم برد. مرکز آمار ایران اعلام کرد که «در سه ماهه نخست ۱۳۹۹ ازدواج بیش از هفت هزار دختر زیر ۱۴ سال در کشور ثبت شده است.همچنین تعداد دقیق ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله را هفت هزارو ۳۲۳ مورد اعلام کرد. برپایه این گزارش همچنین در این مدت ازدواج یک دختر زیر ده سال و پنج پسر کمتر از ۱۵ سال به ثبت رسیده است.» این آمار در شرایطی منتشر شده که با استناد به آمار این مرکز، از سال ۹۵ تا ۹۸ ازدواج حدود ۱۳۰ هزار دختر کمتر از ۱۴ سال ثبت شده و بیش از صد پسر کمتر از ۱۵ سال نیز در این سال‌ها ازدواج کرده‌اند.
از سوی مقابل تعداد ازدواج‌ها از بیش از ۶۷۰ هزار مورد در سال ۹۵ به ۵۳۰ هزار مورد در سال ۹۸ کاهش داشته است و امسال با شیوع کرونا قطعا این تعداد نیز کاهش چشمگیری پیدا خواهد کرد. پیش‌تر وزارت ورزش و جوانان هشدار داده بود افزایش وام ازدواج باعث رشد آمار کودک‌همسری زیر ۱۵ سال در ایران شده است.
همین چند روز پیش بود که زهرا کسائی‌پور، مدیرکل امور بانوان و خانواده استاندار مرکزی گفت: «از سال ۹۶ تا سال گذشته هزار و ۱۵۷ ازدواج دختر زیر ۱۵ سال، در نیمه اول سال جاری ۱۰۹ ازدواج زیر ۱۵ سال، از سال ۹۵ تا ۹۸ بالغ بر ۱۰۵۵ بارداری زیر ۱۸ سال و در سال جاری ۱۰۹ بارداری زیر ۱۸ سال به ثبت رسیده است.»
طی 80 سال گذشته تلاش‌های زیادی برای کاهش آمار کودک همسری در کشور انجام شده است، در جلد دوم قانون مدنی ایران که ماده 1041 نیز بخشی از آن است، مصوب سال 1313 ، این ماده بارها از سوی قانونگذاران تغییر کرده است.
در سال 1313 قانونگذار حداقل سن ازدواج برای دختران را 15 سال تمام شمسی و برای پسران 18 سال تمام شمسی در نظر گرفته بود. اما در همان قانون با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی آن زمان ایران، تدابیری اندیشیده شد تا در شرایط استثنایی، دختران 13 ساله و پسران 15 ساله نیز قادر به ازدواج باشند. از سال 1381، عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به 15 سال تمام شمسی منوط به اذن ولی، به شرط رعایت مصلحت و با تشخیص دادگاه صالح شد.
تا اینکه آذر ماه سال 95 فراکسیون زنان مجلس طرح افزایش حداقل سن ازدواج را پس از بررسی دو ساله این طرح در کمیسیون‌های مختلف به مجلس ارائه کرد اما دی‌ماه همان سال از سوی کمیسیون قضایی، این طرح رد و پرونده آن بسته شد. سال 98 دولت با کلیات لایحه‌ای موسوم به کودک همسری و تعیین حداقل سن برای ازدواج موافقت کرد.
در این لایحه که با حمایت اعضای کمیته فرعی کمیسیون لوایح دولت به تصویب رسید، حداقل سن ازدواج برای دختران 13 سال و برای پسران 15 سال تعیین شد و کمیته فرعی لوایح با افزایش حداقل سن ازدواج دختران به 16 سال و پسران به 18 سال موافقت نکرد.
با توجه به تعریف کنوانسیون حقوق کودک که ایران نیز عضو آن است، هر فرد انسانی زیر 18 سال، کودک محسوب می‌شود و با توجه به آمارهای فوق، می‌توان گفت در سال 1397، 146هزار و 141 ازدواج و 11هزار و 741 طلاق برای کودکان دختر در ایران ثبت شده‌اند. بدیهی است به این تعداد کودک‌همسری و طلاق کودکان دختر، ازدواج‌ها و طلاق‌های کودکان پسر و بسیاری کودک‌همسری‌ها و طلاق‌های زیر 18 سال ثبت نشده و نامعدود را هم باید افزود.
استدلال‌های مدافعان
همزمان با تلاش منتقدان کودک همسری برای بالابردن حداقل سن ازدواج در ایران، برخی مدافعان سن پایین ازدواج، دلایل خود را بیان کردند از جمله اینکه بالابردن حداقل سن ازدواج در ایران با عرف و تنوع فرهنگی جامعه در تضاد است و امکان دارد که نهاد خانواده را تضعیف کند. چرا که ازدواج‌های زیر 13سال در مناطق و در طبقاتی از جامعه رخ می‌دهند که این امر را کاملا رایج و عرف می‌دانند و بسیار هم محدود و ناچیز و کمتر از 3 درصد کل ازدواج‌های کشور هستند؛ اما قانونگذار نمی‌تواند و نباید این جمعیت 3 درصد را نادیده بگیرد.
همچنین ممنوعیت قانونی، به حذف ازدواج دختران زیر 13 سال منجر نمی‌شود و فقط باعث می‌شود در برخی مناطق کشور به دلیل ارزش‌های عرفی و فرهنگی حاکم بر آن مناطق، دختران بدون توجه به محدودیت قانونی، ازدواج کنند و فرزندان بی‌هویت و بی‌شناسنامه به دنیا بیاورند یا اگر خواستند طلاق بگیرند، این امکان را نداشته باشند زیرا با آن محدودیت قانونی، ازدواج این افراد ثبت نشده و هیچ سند قانونی برای ازدواج در دست ندارند.
برخی دیگر تصویب افزایش سن ازدواج را موجب بروز بحران جنسی می‌دانند، زیرا متوسط سن بلوغ در کشور 11 تا 12 سال است؛ در نتیجه با تصویب این طرح و ممانعت از ازدواج افراد زیر 18 سال با یک بحران جنسی در کشور روبرو می‌شویم و شاهد درگیری بسیاری از نوجوانان و جوانان با بیماری‌های سلامت روحی و روانی خواهیم بود. مدافعان کودک همسری می‌گویند:
«در مناطق و روستاهایی که افراد زیر 18 سال ازدواج می‌کنند، به جای ممانعت از ازدواج جوانان، هیأتی از قاضی و معتمد محل یا مسجد برای تعیین سن بلوغ جنسی کودکان تشکیل شود و در صورت تشخیص بلوغ و آمادگی فرد برای ازدواج، این امر صورت گیرد. حکومت نیز بسته حمایتی مالی و مشاوره‌ای و آموزشی ارائه دهد؛ این مدافعان همچنین تأکید دارند تمامی این موارد، برای افراد زیر 13 سال که تمایل به ازدواج دارند ضروری‌اند و از نظر آنان افراد بالای 13 یا 14 سال مشکل خاصی برای ازدواج ندارند!»
در تعریض به این استدلال مدافعان کودک‌همسری که پایگاه عرفی این نوع ازدواج‌ها را قابل توجه می‌دانند، باید انتشار خبر و فیلم ازدواج دختری 9 ساله با مردی 22 ساله در یکی از روستاهای استان کهگیلویه و بویراحمد را در شهریور امسال یادآوری کنیم که اگرچه رویدادی تازه نبود و بخشی از یک داستان طولانی را نشان می‌داد که به ویژه در 15 سال اخیر محل مناقشات اجتماعی و سیاسی گسترده‌ای بوده است، اما موج گسترده اعتراض و مخالفت مردم در فضای مجازی و حقیقی با آن رویداد نشان داد عرف جامعه امروز ایران با ازدواج کودکان موافق نیست و استدلال عرفی این مدافعان، پایگاه عمیقی ندارد.
نظر شما