سلامت نیوز:یکی از مطالبات مهم بازنشستگان در این سال‌ها همسان شدن حقوق‌شان با شاغلان است. نزدیک به یک دهه است که دولت و مجلس شورای اسلامی قصد پاسخ به این مطالبه را دارند؛ البته این قانون، هشت‌سال پیش در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و سرانجام در روزهای گذشته مقرر شد که همراه با حقوق مرداد اعمال شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،حال سوال اینجاست که این همسانسازی 26 درصدی تا چه اندازه می‌تواند پاسخگوی نیاز بازنشستگان در این روزهای سخت اقتصادی باشد؟زندگی باید با دریافتی حدود سه میلیون تومان در ماه بچرخد و برای برخی با کمتر از این رقم؛ اما اگر مستاجر باشند نیمی از این دریافتی برای کرایه‌خانه می‌رود و مابقی این پول می‌ماند و هزینه خورد و خوراک، رفت و آمد، درمان و دارو و تحصیل فرزندان و ... .
زندگی اکثر بازنشستگان همین است؛ بیش از سه میلیون نفر فقط بازنشسته کارگری و تامین اجتماعی در ایران داریم، یعنی سه میلیون خانوار با همین روند زندگی خود را می‌گذرانند و به طور میانگین دریافتی آنها نزدیک به سه میلیون تومان در ماه است؛ کسانی که 30 سال سختی کار را کشیده‌اند و امروز با هزاران درد و بیماری مواجه هستند. برخی از آنها چند دختر و پسر بیکار در خانه دارند، برخی خرج چند دانشجو را می‌دهند یا باید برای تهیه جهیزیه دخترشان یا سور و سات عروسی برای پسرشان، آستین بالا بزنند یا گاهی باید به عروس و داماد و نوه هم کمک کنند؛ تامین همه اینها با میانگین دریافتی سه میلیون تومان کار هرکسی نیست.
البته برای افرادی که بیش از 35 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارند، دریافتی آنها به حدود چهار میلیون تومان هم ممکن است برسد، اما هستند کسانی که با سابقه پرداخت حق بیمه زیر 10 سال، دریافتی 1.5 میلیون تومانی دارند و شرایط برای آنها به مراتب دشوارتر است.اگرچه یک روز در تقویم سالانه جمهوری اسلامی ایران، به تکریم بازنشستگان اختصاص پیدا کرده اما شاید ارتقا و بهبود وضعیت معیشت آنها، مهم‌ترین تکریم برایشان باشد.
اگرچه بناست با اجرای طرح همسانسازی حقوق بازنشستگان، اوضاع این قشر زحمتکش نسبت به گذشته بهتر شود، اما باز هم بازنشستگان زندگی سختی را می‌گذرانند و برخی از آنها برای آنکه چرخ زندگی‌شان بچرخد، سراغ مشاغلی مانند مسافرکشی، نگهبانی و... رفته و دوران استراحت را هم با کار می‌گذرانند تا بلکه امورات زندگی‌شان راحت‌تر به گردش درآید.
نزدیک هشت سال قبل قانون همسانسازی حقوق بازنشستگان از سوی مجلس شورای اسلامی تصویب شد اما سال‌هاست از تصویب این قانون توسط مجلس گذشته و به‌دلیل محدودیت منابع مالی که برخی کارشناسان آن را 40 هزار میلیارد تومان تخمین می‌زدند، خبری از اجرای این قانون نبود و اجرای آن منوط به تامین اعتبارات لازم از سوی دولت عنوان شده بود.
از آنجایی که اصلی‌ترین طیف بازنشستگان کشوری تحت پوشش تأمین اجتماعی قرار دارند، همسانسازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی بدون تأمین اعتبار، مانده و هیچ تعیین تکلیفی برای آن تعیین نشده بود. بیشتر خبرها در حد وعده بود و کارگران باور کرده بودند که این وعده با عمل فرسنگ‌ها فاصله دارد. اما بالاخره افزایش دستمزد کارگران برای سال 99، بعد از ورود سازمان بازرسی کل کشور به 26 درصد افزایش و مقرر به انجام شد.
سرانجام فروردین امسال دولت از طریق سازمان برنامه و بودجه، 6 هزار میلیارد تومان برای اجرای طرح همسانسازی حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری اختصاص داد تا از ابتدای سال جاری حداقل حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری با احتساب همسانسازی، دو میلیون و 800 هزار تومان شود و نهایتا 18 تیر مصوبه اجرای قانون همسانسازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی در جلسه هیات وزیران به تصویب رسید و هیات دولت با واگذاری 32 هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی در پرداخت بدهی‌اش به سازمان تأمین اجتماعی موافقت کرد؛
البته بررسی وضعیت حقوقی کارکنان و بازنشستگان از دولت گذشته تاکنون نشان میدهد که ضریب ریالی کارکنان تا ۱۴۲ درصد و حداقل حقوق آنها حدود ۲۶۶ درصد رشد داشته است؛ گرچه این میزان از رشد در مقایسه با شرایط خاص اقتصادی و تورم موجود همچنان با رضایت کامل کارکنان همراه نیست ولی از نگاه مسوولان دولتی، در وضعیت تحریمی موجود، این افزایش در تناسب با میزان تورم و نیازهای معیشتی مردم قابل قبول است.
دولت باید سالانه برای حدود چهار میلیون کارمند و بازنشسته پیش‌بینی حقوقی داشته باشد و به همین دلیل بیشترین هزینه‌ای که در بودجه دارد مربوط به همین بخش حقوق و دستمزدهاست که گاهی تا ۸۰ درصد بودجه جاری را تشکیل میدهد، به‌طوری‌که در بودجه ۵۷۰ میلیارد تومانی عمومی امسال بیش از ۴۳۰ هزار میلیارد تومان به بودجه جاری اختصاص دارد.
طبق قانون برنامه و بودجه باید حقوق کارکنان متناسب با تورم هر ساله افزایش پیدا کرده و از طرفی دولت در جهت کاهش اختلاف در پرداخت‌ها و همسانسازی حقوق حرکت کند؛ از این رو این مساله هر ساله در جریان تصویب وضعیت حقوقی کارکنان و بازنشسته‌ها در بودجه با توجه به وضعیت منابع دولت، حواشی و بحث‌های خاص خود را به همراه دارد.
کارکنان یا بازنشسته‌ها؟
بررسی وضعیت پرداخت‌های حقوقی کارکنان در دولت یازدهم و دوازدهم بر اساس گزارش سازمان اداری و استخدامی نشان میدهد که در این دولت، تصمیماتی که برای افزایش حقوق گرفته شده، در دو بخش قابل بررسی است؛ اول، افزایش سنواتی و متناسب با تورم که در سال ۹۲ ضریب ریالی کارکنان دولت ۱۰۰۶ بوده و امسال این ضریب به ۲۴۳۸ افزایش یافته است؛ یعنی ۱۴۲درصد افزایش دارد؛ البته آقای انصاری، رییس سازمان اداری و استخدامی، معتقد است این روش با میزان افزایش تورمی که مرکز آمار در این بازه زمانی اعلام کرده، برابری می‌کند؛ یعنی چیزی حدود ۱۴۲ درصد و دولت در مجموع توانسته متناسب با نرخ تورم، ضریب ریالی را تغییر دهد.
دوم، افزایش‌هایی است در سه مرحله برای کارکنان اعمال شده؛ در سال ۹۳ فوق‌العاده‌ها و امتیازات شغلی اضافه شده، در اوایل سال ۹۴ فوق‌العاده ویژه موضوع بند (۱۰) ماده (۶۸) و در اسفند سال گذشته هم افزایش 50 درصدی فوق‌العاده‌ها طبق فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری. در این حالت در مجموع، تغییرات حقوق و مزایا بدین صورت است که حداقل حقوق کارکنان دولت از ۴۹۰ هزار تومان به یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان، معادل ۲۶۶درصد افزایش پیدا کرده است.
همچنین متوسط حقوق کارکنان دولت نیز، از یک میلیون و ۷۳۰ هزار تومان به پنج میلیون و 470 هزار تومان رسیده که افزایش ۲۱۶ درصدی داشته است. این در حالی است که مروری بر متوسط رشد حقوق کارکنان در چند سال اخیر نشان میدهد که ۲۰ درصد در سال ۱۳۹۳، ۱۴ درصد ۱۳۹۴، ۱۲ درصد ۱۳۹۵، ۱۰ درصد ۱۳۹۶ و ۱۰ درصد در سال ۱۳۹۷، افزایش یکسان ۴۰۰ هزار تومانی و حداکثر تا ۱۰ درصد در سال ۱۳۹۸ و متوسط ۱۵ درصدی با حداقل دریافتی 8/2 میلیون تومان در سال جاری اعمال شده است.
اما وضعیت حقوقی بازنشسته‌ها با توجه به اختلاف قابل ملاحظه پرداختی‌ها و عدم تعادل در این بخش، با الزام قانون برنامه اقداماتی در بودجه سنواتی برای همسانسازی حقوق بازنشسته‌ها صورت گرفت و هر سال تا حدودی وضعیت پرداخت به آنها ترمیم شده است. دولت ادعا می‌کند دریافتی بازنشستگان کشوری از متوسط ۸۸۹ هزار تومان به سه میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسیده که ۳۲۷درصد افزایش دارد؛
همچنین در مورد بازنشستگان لشکری متوسط دریافتی از یک میلیون و ۱۲۳ هزار تومان به چهار میلیون و ۲۸۰ هزار تومان افزایش یافته که بیانگر رشد ۲۸۱ درصد است؛ البته در مورد افزایش حقوق بازنشسته‌ها باید یادآور شد که با تغییرات اعمال‌شده و اقداماتی که در راستای همسانسازی حقوق آنها صورت گرفت، متوسط رشد 26 درصدی در سال جاری رقم خورد. پیش از این آقای محمد شریعتمداری، وزیر تعاون و رفاه اجتماعی نیز درباره همسانسازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی در نشست خبری خود اظهار کرده بود:
«پس از 57 جلسه با بخش‌های مختلف دولت با دستور رییس‌جمهور که در سایه شفاف‌سازی اطلاعات تأمین اجتماعی به دست آمد، 32 هزار میلیارد تومان منابع دولت پرداخت شد، به گونه‌ای که بازنشستگان 30 ساله زیر دو میلیون و 800 هزار تومان و بازنشستگان با 35 ساله سابقه زیر سه میلیون تومان دریافت نخواهند کرد.»
همسانسازی چقدر پاسخگوی تورم است؟
اکنون که افزایش ۲۶ درصدی حقوق کارگران و سپس بازنشستگان پس از بحث‌وجدل‌های فراوان به تصویب رسیده است، این سوال مطرح می‌شود که میزان افزایش دستمزدها با درصد تورم اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی چقدر تناسب دارد؟ چرا که حداقل دستمزد باید تأمین‌کننده زندگی یک خانوار سه یا چهارنفره کارگری باشد.
حالا باوجود اینکه نرخ تورم امسال به بالای ۴۰ درصد رسیده و حتی در حوزه خوراکی‌ها به بیش از ۵۰ درصد هم رسید، چگونه یک کارگر باید معاش خود را تأمین کند؟ در این‌باره آقای علی دهقان‌کیا، رییس کانون کارگران بازنشستگان استان تهران گفت: «تورم امسال واقعا لجام‌گسیخته است اما به صورت رسمی اعلام نمی‌شود، آنچه ما بر سر سفره‌ها می‌‌بینیم و آن قیمتی که در بازارها شاهد هستیم، سرعت بسیار بالایی دارد؛ با این حال نسبت به سال گذشته می‌توان گفت که با این همسانسازی تورم پارسال پوشش داده شد و امسال با افزایش برخی قیمت‌ها مثل مسکن و کالاهای اساسی نسبت به سال گذشته می‌توان گفت باوجود این اتفاق خوبی که افتاد، نسبت به تورم باز هم عقب هستیم وگرنه در کل همسانسازی درست و مناسبی بود.»
وی ادامه داد: «امسال ما توانستیم برای همسانسازی از سازمان تامین اجتماعی در حدود 14 هزار و 500میلیارد تومان دریافت کنیم و همچنین سه هزار میلیارد تومان هم بابت بن مسکن گرفتیم كه در این شرایط اقتصادی فکر می‌کنم رقم خوبی برای بازنشستگان باشد؛ البته ممکن است هر تصمیمی که گرفته می‌شود 10 درصد مخالف داشته باشد اما در مجموع به نظر می‌رسد حرکت بسیار خوبی بوده که بعد از انقلاب مانند این اتفاق رخ نداده است.»دهقان‌کیا در ارتباط با دغدغه بازنشستگان تصریح کرد:
«متناسب‌‌‌سازی یا همسانسازی جزو مستمری است؛ در جلسه‌ای که با مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی داشتیم، قول دادند که افزایش متناسب‌‌‌سازی عیناً جزو حقوق است و در سنوات آتی، مشمول افزایش سالانه خواهد شد.» به گفته دهقانی‌کیا، افزایش مرداد که ناشی از اجرای همسانسازی و افزایش مزایای مزدی است، عطف به ماسبق نخواهد شد؛ دولتی‌ها اصرار داشتند که این کار از مهر صورت بگیرد اما با فشار فعالان و کانون‌ها از مرداد لازم‌الاجرا شد ولی قرار نیست بازنشستگان مابه‌التفاوت آن را برای چهارماه ابتدای سال دریافت کنند.این فعال صنفی در پایان تاکید کرد: «این میزان افزایش از مرداد اعمال می‌شود و شامل چهارماه ابتدای سال نخواهد شد.»
پای درد دل بازنشستگان
البته این همسانسازی برای برخی از بازنشستگان آنطور که باید اعمال نشده و با مشکلاتی همراه بوده است. آقای اعظمی‌فرد بازنشسته‌ای است که می‌گوید: «من با 10 سال سابقه بازنشستگی پیش از این، یک میلیون و 700هزار تومان حقوق می‌گرفتم که ماه گذشته 400 هزار تومان بابت همان افزایش‌های سالانه به حقوقم اضافه شد و این ماه نیز 300 هزار تومان بابت همسانسازی به حقوقم اضافه شده است که جمعا دو میلیون و 500 هزار تومان می‌شود.»
وی با انتقاد از وضعیت معیشتی کشور، اضافه کرد: «این افزایش حقوق در مقابل افزایش نرخ کالاها و مسکن در یک‌سال گذشته ناچیز است و امثال ما همچنان با مشکلات گذشته دست و پنجه نرم خواهیم کرد.» این فرد بازنشسته افزود: «هم‌اکنون حقوق من به دو میلیون و 500هزار تومان رسیده است و نمی‌دانم چگونه می‌خواهند آن را به نرخ حداقلی یعنی دو میلیون و 800هزار تومان برسانند.» وی در آخر گفت: «حالا پس از چند ماه انتظار، افزایش حقوق اعلام شده که البته چندان تناسبی با خواسته‌های ما بازنشستگان ندارد.
در واقع ۲۶ درصد نسبت به رقم مشکل‌دار سال قبل، افزایش حقوق تصویب شده که واقعا عدد و افزایش خاصی نیست. مساله‌ای که در این میان وجود دارد، الزام واریز مابه‌التفاوت ماه‌های ابتدایی سال است که قول واریز آنها داده شد ولی با توجه به کمبود بودجه واریز آنها نیز منتفی اعلام شد.»
یکی دیگر از مشکلاتی که بازنشستگان در این زمینه دارند؛ در نظر نگرفتن سختی کار و میزان زیان‌‌آوری آنهاست. اتفاقی که اخیرا رخ داده و مورد اعتراض کارگران هم قرار گرفته لحاظ نکردن سختی و زیان‌‌آوری کارها در همسانسازی حقوق است؛ البته باید توجه كرد فردی که شغل سخت و زیان‌آور داشته متفاوت با آن دسته از بازنشستگانی است که بر اساس ماده ۱۰ قانون نو‌‌سازی صنایع با ۲۵ سال سابقه بازنشسته شده‌اند.
نظر شما