سلامت نیوز-*عطیه میرزا امیری: این روزها را در شرایطی سپری می‌کنم که دائم در استرس مبتلا شدن به ویروس کرونا هستیم. گاهی با خودمان فکر می‌کنیم که اگر شخص خودمان به خودی دچار این ویروس شویم، مشکلی نیست ولی اگر عزیزانمان درگیر این بیماری شوند چقدر تحمل کردنش برایمان عذاب‌آور است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات، در واقع این روزها ما از خودمان مراقبت می‌کنیم تا مبادا ناقل این بیماری شویم که یکی از نزدیکانمان به واسطه ما به کرونا مبتلا شود. از طرفی هم در این مدت خبر مرگ خیلی از اطرافیانمان را شنیده‌ایم که حالا یا به واسطه این ویروس فوت شده‌اند یا به واسطه بیماری‌های دیگر.

اما چیزی که این وسط برای تمام خانواده‌های داغ‌دار یکسان است، نحوی سوگواری‌شان برای از دست دادن عزیزشان است. سوگواری‌هایی که به روش قبل در قبرستان یا مجالس عزاداری انجام نمی‌شود و ممکن است شخص داغ‌دار بیش از پیش احساس تنهایی کند و همین به‌وجود آمدن حس تنهایی، کنار آمدن با داغ به وجود آمده را برای او سخت‌تر کند. سؤالی که پیش می‌آید این است که در این شرایطی که امکان همدلی و همدردی حضوری با فرد سوگوار وجود ندارد، اطرافیان باید چه کار کنند؟

همدردی بیانی

اولین مدل همدردی با اشخاص همدردی‌های لفظی و بیانی است. شاید خودتان متوجه اعجاز جملاتی که می‌گویید، نشوید. اما کافی است زمانی که فردی در غمی غوطه‌ور است با جملاتی که به او حس ارزشمندی می‌دهد، آرامش کنید.

گفتن عباراتی مثل «من کمکت می‌کنم یا هر کاری که از دستم بر بیاید، انجام می‌دهم»، باعث می‌شود فرد عزادار احساس مثبتی داشته باشد نه اینکه تصور کند شما او را تحت کنترل گرفته‌اید.

همدردی عملی

اگر اشتباه نکنم، در کشور کانادا رسم بر این است که اگر فردی عزادار شد تا مدتی همسایه‌ها و آشنایان برای او غذا درست می‌کنند و در خانه‌شان می‌برند. چون کسی که با غمی تازه روبرو شده باشد، توان غذا خوردن ندارد، چه برسد به اینکه غذا بپزد.

وقتی چنین کاری برای فرد داغدیده انجام می‌دهید علاوه‌بر اینکه جسم او را تقویت می‌کنید با چنین ابراز محبتی دلش را آرام می‌کنید. با وجود آنکه گفتن عبارت «اگر به چیزی نیاز داری، به من خبر بده» می‌تواند کمک‌کننده باشد، ولی در حقیقت این جمله فرد عزادار را متعهد می‌کند تا کاری برای انجام به شما بسپارد. به جای گفتن این جمله، خودتان یک گزینه را انتخاب کنید و به او بگویید که انجامش می‌دهید. گاهی کوچک‌ترین کمک، بیشترین ارزش و تأثیر را بر جای می‌گذارد.

شستن و اتو کردن لباس‌ها یا دیگر وظایف خانه‌داری، خرید کردن مایحتاج خانه یا هر کار دیگری که ممکن است از حوصله فرد عزادار خارج باشد، می‌تواند بسیاری از برنامه‌های روزانه او را پیش ببرد. به جای آنکه به دنبال جملات مناسب برای تسکین دادن به فرد عزادار باشید، سعی کنید کار مفیدی برایش انجام دهید.

همدردی عمقی

گاهی گفتن برخی از کلمات به فرد عزادار، تأثیر معکوسی روی او می‌گذارد. انتظار قوی بودن از او و گفتن این جمله که «تو قوی هستی و از پس این غم برمی‌آیی» حس منفی‌ای در فرد می‌گذارد. وقتی چنین حرفی می‌زنید، یعنی از آن فرد انتظار سوگواری ندارید و یا از او می‌خواهید هرچه زودتر خودش را جمع کند و به روال قبلی زندگی‌اش برگردد. جای این عبارت زمانی که به دنبال جملات مناسب هستید، بگویید: «زمانی که از درون احساس ضعف داریم، تلاش کردن برای قوی و محکم به نظر رسیدن، ما را خسته می‌کند.

پایه‌های آسیب‌دیده قدرت و توان ما باید در طول زمان ترمیم شود.» به او بگویید که قوی ماندن در این شرایط سخت است و اگر نمی‌تواند به حس و حال معمول برگردد، کاملاً طبیعی است. همین جملات، فشار وارد شده به فرد سوگوار را کاهش می‌دهد و تأثیری دارد که شاید در آن لحظه احساسش نکنید.

همدردی معکوس و منفی

در این شرایط سعی نکنید داستان و خاطراتی از خودتان را به فرد عزادار تعریف کنید. حتی اگر تصور می‌کنید این موقعیت با شرایط مرتبط است، این کار را نکنید. هر چقدر هم که بخواهید با او همدل باشید، از دست دادن یکی از نزدیکان با همه ترسناک بودنش، برای همه یکسان نیست. اگر چه افراد عزادار در حال عبور از مسیر و مرحله سختی از زندگی هستند، ولی اگر شما کنار آن‌ها باشید، تحمل این بار ساده‌تر می‌شود.

همدردی حمایتی

علم روان‌شناسی به ما می‌گوید که نباید در رابطه با حال بد داشتن، حس بدی داشته باشید. این نکته برای عزاداری و سوگواری نیز صدق می‌کند. احساس ناراحتی، غم، اندوه و خشم برای سوگواری طبیعی است و باید در روند سوگ، فرد عزادار هر مرحله‌ای را طی کند. پس اگر به فرد عزادار بگویید که داشتن این احساسات منفی مشکلی به وجود نمی‌آورد، او را به میزان زیادی حمایت کرده‌اید.

باید بر احساسات فرد سوگوار متمرکز باشید. او را تحت کنترل خود نگیرید و به جای آنکه به او بگویید باید چگونه احساس کند، اجازه دهید خودش باشد. حتی اگر دیدگاه به زندگی در فرد عزادار تغییر کند، به او اطمینان بدهید که بی‌دریغ حمایتش می‌کنید.

*کارشناس ارشد روانشناسی.