این حرکات می توانند در هر ماهیچه ای از بدن اتفاق بیفتند و بسیار رایج هستند. اسپاسم عضلانی اغلب در نتیجه استرس، ورزش یا کم‌آبی رخ می‌دهد . آنها معمولاً دلیلی برای نگرانی نیستند.

اسپاسم عضلانی بسیار شایع است. آنها می توانند در هر قسمتی از بدن رخ دهند، اما تمایل دارند بر موارد زیر تأثیر بگذارند:

• پا
• دست ها
• بازوها
• ران
• شکم
• عضلات بین دنده ای که در اطراف قفسه سینه قرار دارند

درد عضلانی، خستگی و استفاده بیش از حد از شایع ترین علل اسپاسم عضلانی هستند. دلایل دیگر عبارتند از استرس یا اضطراب که می تواند منجر به انقباض عضلانی در صورت شود.

ورزشکارانی که قبل از ورزش بدن خود را گرم نمی کنند یا در شرایط بسیار گرم ورزش می کنند ممکن است دچار اسپاسم عضلانی شوند. نوشیدن آب ناکافی قبل از ورزش نیز می تواند باعث اسپاسم عضلانی شود.

برخی افراد نسبت به سایرین در برابر اسپاسم عضلانی آسیب پذیرتر هستند. کسانی که بیشتر در معرض خطر هستند عبارتند از:

• بزرگسالان مسن تر
• ورزشکاران
• افراد دارای اضافه وزن یا چاقی
• زنان حامله

افرادی که دارای شرایط سلامت خاصی هستند، مانند اختلالات عصبی یا مشکلات مربوط به تیروئید، که تعداد بیشتری از اسپاسم عضلانی را تجربه می کنند.

اگر اسپاسم عضلانی دارید معمولاً جای نگرانی نیست، اما در برخی موارد، می‌تواند نشانه‌ای از یک وضعیت سلامت عصبی باشد. شرایط سلامت عصبی بر مغز تأثیر می‌گذارد که مسئول حرکت ماهیچه‌ها است.

انواع اسپاسم عضلانی

یک متخصص ارتوپدی کم آبی بدن، کاهش اکسیژن، حرکات ناگهانی، خستگی، مصرف برخی داروها، مواجهه با سموم تغذیه نامناسب و کمبود برخی ویتامین‌ها را از مهمترین علل بروز اسپاسم عضلانی دانست و گفت: کمر شایع‌ترین عضو دچار گرفتگی است که با استفاده از حرکات کششی، پمادهای شل کننده و اصلاح تغذیه می توان این عارضه را درمان کرد.

دکتر محسن توکلی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه اسپاسم به انقباض غیر ارادی دردناک یک یا گروهی از عضله گفته می شود اظهار داشت: در این حالت به دستور مغز گروهی از عضلات منقبض می شوند تا از بروز صدمه بیشتر در یک عضله آسیب دیده جلوگیری کنند که این انقباض از چند ثانیه تا چند دقیقه و برخی مواقع تا ساعتها به طول می انجامد.

وی با توضیح اینکه اسپاسم عضلات در دو حالت به اسپاسم کلی و جزئی تقسیم می شود ، افزود: اسپاسم کلی، تمام عضلات اندام را در برمی گیرد و شایع ترین علت آن کاهش آب بدن است که با نوشیدن آب و مایعات زیاد برطرف می شود و اسپاسم جزیی، نقاط کمر و گردن را در بر می گیرد و فروان ترین علت آن حرکت دادن ناگهانی این عضلات است که با استراحت و انجام تمرینات کششی بهبود می یابد.

آلودگی با سموم و آفت کش ها علت بروز اسپاسم عضلانی

رئیس انجمن حوادث و ترومای اندام و ستون فقرات ایران گفت: ایجاد هر نوع تروما و حادثه، وجود برخی از بیماری ها مانند ام اس، فعالیت‌های شدید ورزشی و آلودگی با برخی سموم را از عوامل ایجاد اسپاسم در عضله است و آلودگی با سمومی مانند استریکنین می تواند عامل ایجاد اسپاسم عضله باشد و افرادی که دائم با حشره کش ها در تماس هستند بیشتر در معرض گرفتگی عضلات قرار دارند.

دکتر توکلی با بیان اینکه یکی از علت های مهم بروز اسپاسم کاهش اکسیژن است، ادامه داد: در صورتی که اکسیژن محیطی که فرد در آن قرار گرفته کم باشد، ممکن است فر دچار اسپاسم شود که در این حالت قرار گرفتن در یک محیط پر از اکسیژن و تنفس عمیق می تواند موثر باشد.

رئیس انجمن حوادث و ترومای اندام و ستون فقرات ایران با اشاره به خستگی جسمی شدید و ادامه فعالیت با وجود خستگی مفرط به عنوان علل انقباض عضلات گفت: در این حالت استراحت نقش موثری در بهبود اسپاسم عضلات دارد.

وی در ادامه بیان کرد: افرادی که ناگهان دچار اسپاسم عضله در نواحی معده، شانه، گردن و قفسه سینه می شوند باید این اسپاسم ها را جدی بگیرند زیرا اسپاسم در این نقاط علامتی از آنفکتوس قلبی است.

این متخصص ارتوپدی با اشاره اینکه استفاده از داروهای ضد التهاب و در برخی از موارد برخی پمادها همانند پمادهای نعناع‌دار می تواند نقش بسزایی در کاهش درد ناشی از گرفتگی عضلات داشته باشد گفت: مالیدن پماد روی موضع سبب گرم شدن و انبساط عضلات و افزایش شدت جریان خون می شود و اسپاسم را بهبود می بخشد.

دکتر توکلی اظهار داشت: شایع ترین اسپاسم جزیی در عضلات کمر است که به علت حرکت ناگهانی عضلات کمر، انجام ورزشهای سنگین و برداشت اشیای سبک با این تصور که سنگین هستند و بد نشستن و ایستادن به مدت طولانی اتفاق می افتد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه وجود برخی بیماری‌ها، کاهش الکترولیدها، بارداری و عادت ماهانه در زنان از علل دیگر اسپاسم عضلات کمر هستند تصریح کرد: مهمترین اقدام برای بهبود انقباض عضلات کمر استراحت انجام تمرینات کششی پس از بهبود نسبی است.

این متخصص ارتوپدی با بیان اینکه استفاده از سرما و گرمای متناوب می تواند کمک زیادی به بهبود گرفتگی عضلات کند، گفت: سرما موجب انقباض عضلات و گرما موجب گشادی بیش از حد عروق می شود، جریان خون را افزایش می دهد و گرفتگی عضلات را بهبود می بخشد بنابراین استفاده از کیسه یخ و کیسه آب گرم می تواند در این زمینه نقش موثری داشته باشد.

رئیس انجمن حوادث و ترومای اندام و ستون فقرات ایران با بیان اینکه یکی از شایع ترین اسپاسم ها حرکات ناگهانی در گردن و قرار گرفتن نامناسب سر روی بالشت است که در این موارد استفاده از برخی دارو های ضد التهاب درد سبب کاهش درد می شود اظهار داشت: ماساژ دادن نیز در صورتی که درست و اصولی انجام گیرد سبب افزایش فشار خون و انبساط عضلات می شود و بسیار در کاهش درد و بهبودی موثر است.

دکتر توکلی با اشاره به اینکه اسپاسم در عضلات ساق پا نیز اتفاق می افتد؛ افزود: این اسپاسم معمولا عضلات کوچک روی پا را گرفتار می کند به طور مثال در شرایطی که زانو نیمه خم است و مچ به طرف کف پا قرار گرفته و آن را ناگهانی صاف می کنیم انقباض در عضله ایجاد می شود.

بیماران دیالیزی در معرض گرفتگی عضلات ساق پا

این متخصص ارتوپدی با اشاره به اینکه استفاده از داروهای ادرار آور و دیورتیک، اسید نیکوتینیک دارویی، سیروز کبدی، مسمومیت با سرب می تواند موجب اسپاسم شود گفت: بیماران دیالیزی و افرادی که الکل مصرف می کنند نیز در معرض اسپاسم در ناحیه ساق پا هستند.

دکتر توکلی با بیان اینکه استراحت، ماساژ، کشش عضلات خلط ساق، تمرینات کششی می تواند درمان های مناسبی برای گرفتگی عضلات ساق پا باشند اظهار داشت: افرادی که به طور مکرر دچار اسپاسم عضلات می شوند می توانند 10 تا 15 دقیقه مچ پای خود را در در آب گرم قرار دهند تا درد کاهش یابد.