سلامت نیوز:این روزها که برجام به قول رئیس جمهور به فرجام رسیده کمپینهای مختلفی برای تشکر از دکتر جواد ظریف رییس تیم مذاکره کننده در فضای مجازی به راه افتاده اما جالب است بدانید دکتر ظریف سالها پیش درحالی که در تصویب جهانی پروتکل ایمنی زیستی (کارتاهینا)نقش داشته و برای به ثمر رسیدن آن و آگاه سازی خطراتی که ممکن است در آینده سلامت مردم را تهدید کند تلاش بسیار کرده است.ظریف آن روزها هم از مردم غافل نبوده و برای اینکه آسیبی به آنها نرسد تلاش کرده است. در واقع او را میتوان یک قهرمان سلامتی و محیط زیستی نامید که در آن گذشته دور اینچنین به فکر ذخایر ژنتیکی و سلامت و بهداشت مردم بوده است.
به گزارش سلامت نیوز در نسخه ای از نامه وی که 16 سال پیش به مسئول دفتر محمد خاتمی نوشته و نسخه ای از آن به دست سلامت نیوز رسیده وی به بلندمرتبه ترین مسئول کشور یعنی رئیس جمهوری نسبت به عوارض استفاده محصولات دستکاری شده ژنتیکی هشدار داده است و نوشت :این محصولات دستکاری شده ژنتیکی میتواند به عنوان سلاح علیه کشور مورد بهره بردای قرار گیرد به طوری که تولیدکنندگان این محصولات قادرند به عنوان مثال با نصب ژن عقیمی بر روی گندم، نسلی از یک کشور را عقیم سازند. این تنها گوشه ای از این نامه هشدار آمیز است.
این در حالیست که پس از گذشت سالها و تلاش فعالان محیط زیست بر لزوم تاکید بر ارزیابی خطر این محصولات قبل از واردات اکنون دولت حسن روحانی در برنامه ششم توسعه گسترش استفاده از این محصولات را در دستور کار قرار داده و بدون اینکه توجهی به آسیبهای احتمالی این محصولات به سلامت مردم کند خواهان گسترش واردات و تولید این محصولات شده است.
برنامه ای که فعالان عرصه سلامت و محیط زیست همچنان امیدوارند با تدبیر نمایندگان مجلس شورای اسلامی متوقف شود.
البته شاید لازم باشد آقای ظریف بار دیگر این نامه را برای دفتر رئیس جمهور فعلی ارسال کند تا بلکه با آگاهی رئیس جمهور از خطراتی که در کمین سلامتی مردم با استفاده این محصولات نشسته تدبیری بیندیشد و جلوی آن را بگیرد تا کارشناسان آنها را مورد مطالعه در دراز مدت قرار دهند و نتایج ان میتواند گواه روشنی بر تاکید کارشناسان مبنی بر لزوم توقف تولید و واردات این محصولات باشد.
به گزارش سلامت نیوز، متن زیر نامه ای است که محمد جواد ظریف در سال 78 در باره چگونگی تصویب جهانی پروتکل ایمنی زیستی به ابطحی رئیس دفتر محمد خاتمی رئیس جمهوری وقت ارسال کرده است.
جناب آقای ابطحی رئیس محترم دفتر ریاست جمهوری
احتراما باطلاع می رساند پروتکل ایمنی زیستی پس از هشت دور مذاکرات فشرده و سخت طی شش سال گذشته سرانجام در مونترال کانادا به تصویب رسید.
شکست اجلاس وزراء بازرگانی سازمان تجارت جهانی(WTO) در سیاتل و خصوصا عدم توافق اروپا و امریکا در مورد محصولات کشاورزی باعث ایجاد شرایط مناسب تر مذاکراتی برای کشورهای در حال توسعه در بحث ایمنی زیستی شد.پروتکل ایمنی زیستی ، ملحق به کنوانسیون تنوع زیستی ناظر بر تجارت بین المللی محصولات کشاورزی و سایر فرآورده های بیوتکنولوژیک حاصل از تغییرات ژنتیک می باشد.
در این پروتکل تمهیدات لازم برای جلوگیری از عوارض احتمالی آتی مصرف این نوع محصولات بر سلامت انسانی و محیط زیست طبیعی پیش بینی گردیده است.
جمهوری اسلامی ایران یکی از واردکنندگان بزرگ محصولات کشاورزی و غلات از کشورهای تولیدکننده نظیر استرالیا-کانادا-اتحادیه اروپا-آرژانتین-اروگوئه و .... که از روش اصلاح ژنتیک برای تولید محصول بیشتر و برتر استفاده می کنند،می باشد.
بدین دلیل نسل آینده کشور و نیز محیط و تنوع زیستی می تواند به راحتی تحت تاثیر عوارض احتمالی این نوع محصولات قرار گیرد. بعنوان مثال در کانادا با نصب ژن مقاوم در برابر سرمای ماهی سفید قطب شمال بر روی بوته گوجه فرنگی محصول آن در سرمای زیر صفر بعمل می آید یا با تغییرات ژنتیک نژاد پر محصول گندم و سایر غلات را بوجود آورده و به بازار عرضه نموده اند.
این نوع محصولات اولا قادرند بمجرد ورود به سیستم محیط زیست بومی کشورها، بر تمامی اقلام مشابه غلبه یافته بتدریج آنان را نابود سازند. اتفاقی که برای برخی از محصولات کشاورزی بومی در دنیا و حتی در کشورخودمان بصورت محدودتر رخ داده است. ثانیا قادرند تاثیرات منفی ناشناخته و بلند مدتی را بر نسل و نژاد و توانائیها و سلامت انسان بگذارند.
این در حالی است که محصولات ترانس ژنتیک بصورت معمول مورد بهره برداری قرار بگیرند این امکان وجود خواهد داشت که حتی بصورت سلاح مورد بهره برداری قرار گرفته و یا با استفاده از ژنهای خاصی حالات جسمی ، روانی انسان ها را تغییر داده و محیط زیست را به نابودی بکشاند.
فرضا با نصب ژن عقیمی بر روی گندم، تولیدکنندگان آن قادرند نسلی از یک کشور را عقیم ساخته یا با پیوند ژنتیک ژن های مولد اخلاق پست نظیر درنده خوئی کوسه ها یا صفات رذیله خوکها بر محصولات کشاورزی میتوانند آنرا به گروهی از انسان های کشور هدف خود منتقل سازند.
این پروتکل چندین جنبه مهم را فرا می گیرد تجارت بین المللی – موضوعات محیط زیستی-مسایل بهداشتی و پیشگیری-محصولات کشاورزی و پیشرفت های آن-تحقیقات ژنتیک و کاربردهای آن همه از جمله مواردی هستند که با موضوع پروتکل ایمنی زیستی ارتباط پیدا می کنند.
نحوه مذاکرات در پروتکل ایمنی زیستی شکل خاصی داشت بدین ترتیب که کشورها در شش گروه طبقه بندی شده بودند.
گروه میامی شامل کشورهای عمده تولیدکننده محصولات بیوتکنولوژی مدرن یعنی آمریکا-کانادا-استرالیا-آرژانتین-شیلی و اروگوئه.
150 کشور عدم تعهد ،گروه 77 و در حال توسعه گروههای اروپای شرقی و گروه مصالحه شامل نروژ ژاپن و سوئیس مکزیک و برخی از این دست.
این گروهها نمایندگانی را در سه زمینه معرفی نمودند تا با یکدیگر مذاکره و نهایتا پروتکل را آماده سازند . این سه زمینه عبارت بودند از :
1- محصولات کشاورزی
2- شمول پروتکل
3- ارتباط با سایر کنوانسیونهای بین المللی
جمهوری اسلامی ایران عضو گروه همفکر بوده و به دلیل اهمیت موضوع برای کشورمات نقش فعالی در این گروه بازی نمود،بطوریکه نماینده گروه برای مذاکره در مورد تجارت محصولات کشاورزی و معادن دو گوه دیگر بود.
در این پروتکل از جمله پیش بینی شده است کشورهای تولید کننده چنین محصولاتی باید اطلاعات کلی (مطابق لیست مصوبه در پروتکل) را در اختیار کشورهای مصرف کننده از طریق یک مکانیزم بین المللی (CHM) قرار دهند. کشورهای مصرف کننده با تاسیس یک مرجع ملی این اطلاعات را دریافت و پس از تحقیقات کامل و ارزیابی خطرات و مشکلات احتمالی ظرف 270 روز در صورت تمایل اجازه میدهند تجارت این محصولات با کورشان صورت پذیرد.
در صورت احتمال حتی ضعیف خطر (بدون ارائه دلایل علمی) کشورهای مصرف کننده میتوانند از اجازه ورود ممانعت بعمل آورند و برخلاف اصول WTO در مورد عدم ایجاد مانع در تجارت بین المللی .
هزینه این تحقیقات و ارزیابیها به عهده صادرکننگان کالاست.
برخی از سایر دست آوردهای کشورمان در این مذاکرات به ترتیب زیرند:
کشورهای وارد کننده میتوانند بر اساس اصل احتیاط از واردات اصلاح شده امتناع کنند.این امر با روشها و رویکرد سازمان تجارت جهانی مغایر است و به همین دلیل مورد مخالفت آمریکا و گروه میامی بود ولی در نهایت تصویب شد.
-فرآورده های کشاورزی حاصله از تغییرات ژنتیک ابتدا باید در بازار داخلی کشوری که در آن تولید شده امتحان شود و سپس به سایر کشورها به منظور دریافت اجازه صادرات معرفی گردد.
- در مورد غلات اصلاح شده کشور واردکننده براساس مقررات داخلی خود از حق امتناع از واردات این غلات برخوردار است و در شرایطی که صادرکننده بخواهد این غلات را صادر کند می بایستی رضایت صریح واردکننده را کسب کند.
- معافیت مطلق برای هیچ یک از محصولات اصلاح شده ژنتیکی وجود ندارد. این محصولات در هر صورت یا مشمول رویه های ایمن ساز پروتکل هستند و در غیر این صورت مقررات داخلی کشور واردکننده در مورد آنها جاری خواهد بود.
- استناد به مقررات داخلی کشور واردکننده، که می تواند محدود کننده تر از مفاد پروتکل باشد، مکررا در متن پروتکل مورد تصریح قرار گرفته است.
-تمامی محصولات بیوتکنولوژی مدرن مشمول پروتکل می باشند.
-ارتباط پروتکل با سایر معاهدات بین المللی از جمله WTO ارتباط معقولی است و پیش بینی شده از یکدیگر حمایت متقابل نموده و این پروتکل تابع مقررات سایر معاهدات تجاری خصوصا WTO نباشد. بعلاوه برخلاف تلاش امریکا و گروه میامی و کشورهای توسعه یافته این موضوع را مقدمه پروتکل (بجای بندهای اجرائی) آمد تا از عواقب احتمالی برای کشورهای در حال توسعه جلوگیری بعمل آید.
خلاصه ای از گزارش فنی این اجلاس جهت مزید اطلاع ایفاد میگردد.
محمد جواد ظریف
نظر شما