سلامت نیوز : وسعت مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا در ۶۰ سال گذشته حدود ۲ درصد اضافه شده است و در سرتاسر جهان نزدیک به 170 کشور با پدیده بیابانزایی مواجه هستند و این در حالی است که بیش از 30 میلیون هکتار از وسعت ایران را نیز بیابان‌ها تشکیل داده‌اند. در سال‌های اخیر اما توجه بیشتری به بیابان‌ها و افزایش این وسعت شده است چرا که با تغییرات آب و هوا در دهه‌های اخیر پدیده ریزگردها و گرد و خاک به شهر‌ها سرایت کرده و موجب آزار شهروندان شده كه این خود دلیلی بر توجه ویژه به بیابان است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از وطن امروز ؛ از میان 30 میلیون هکتار بیابان 6 میلیون هکتار بحرانی و کانون اصلی ریزگردها هستند، همین امر به ضرورت مقابله با افزایش کانون‌های ریزگرد و بیابان‌ها دلالت دارد. با این وجود قائم‌مقام سازمان محیط‌زیست با انتقاد از اینکه در سال جاری تنها 10 درصد از اعتبار مورد نیاز برای طرح ملی مقابله با بیابانزایی تخصیص یافته است، گفت: با این روند اجرای این طرح به جای 10 سال 100 سال طول می‌‌کشد. علی محمد شاعری به مهر گفت: به علت تخریب منابع طبیعی، فقدان مدیریت منابع آب، خشکسالی و کاهش میزان نزولات جوی، پدیده بیابانزایی در حال حاضر به عنوان مهم‌ترین چالش محیط زیست ایران مطرح است.

به گفته وی، طی سال‌های اخیر متوسط بارندگی در کشور از 250 میلیمتر به 240 میلیمتر کاهش یافته که با توجه به تخریب جنگل‌ها و مراتع، تغییر کاربری اراضی کشاورزی، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب و فقدان مدیریت پایدار این منابع، بخش وسیعی از اراضی در کشور‌های ایران، عراق، امارات، قطر، سوریه و عربستان دچار پدیده بیابانزایی شده است. شاعری اظهار داشت: در ایران بالغ بر 30 میلیون هکتار اراضی بیابانی وجود دارد که از این میزان 6 میلیون هکتار بحرانی و کانون اصلی ریزگردها هستند. قائم مقام سازمان محیط‌زیست تصریح کرد: البته از این 6 میلیون هکتار طی سال‌های گذشته با اقدامات سازمان محیط زیست و سازمان جنگل‌ها و همکاری دیگر دستگاه‌ها حدود 3 میلیون هکتار مهار شده ولی همچنان 3 میلیون هکتار دیگر کانون بحرانی بیابانی در کشور وجود دارد که بر اساس برنامه اقدام ملی مبارزه با بیابانزایی طی 10 سال این 3 میلیون هکتار کانون بحرانی باید مهار شود، یعنی سالانه 300 هزار هکتار بیابانزدایی باید انجام شود.

وی با بیان اینکه بیابان‌زدایی باید در قالب پروژه‌های جنگلکاری، مالچ‌پاشی، تعادل دام و مرتع، احیای تالاب‌ها و تامین حقابه‌ها انجام شود، یادآور شد: برای این طرح سالانه اعتباری معادل 1000 میلیارد تومان نیاز است که در سال جاری تاکنون تنها 55 میلیارد تومان آن تصویب شده و تا پایان سال جاری پیش‌بینی می‌‌شود مجموع اعتبارات سازمان محیط‌زیست و سازمان جنگل‌ها برای این طرح به 100 میلیارد تومان یعنی تنها 10 درصد اعتبار مورد نیاز برسد.

کاهش 10 درصدی ذخایر استراتژیک آب

شاعری با بیان اینکه در حال حاضر بیش از 6 میلیارد مکعب از منابع آب‌های زیرزمینی کشور استفاده می‌‌شود، افزود: این مقدار با میزان مجاز استفاده از منابع آب زیرزمینی فاصله بسیاری دارد و علت اصلی آن وجود بیش از 200 هزار حلقه چاه غیرمجاز و بهره‌برداری‌های غیرقانونی و بی‌رویه از این منابع است.

220 دشت کشور درگیر بحران

به گفته قائم مقام سازمان محیط‌زیست، در حال حاضر بیش از 2 میلیارد تن خاک در کشور فرسایش می‌‌یابد و از 620 دشت موجود در کشور 220 دشت از نظر منابع آب زیرزمینی دچار بحران شده و بهره‌برداری از منابع آب آنها ممنوع اعلام شده است.

کاهش 45 درصدی روان آب سطحی

وی از کاهش 45 درصدی روان آب سطحی در کشور خبر داد و اظهار داشت: مهم‌ترین آثار این عوامل افزایش پدیده بیابانزایی، خشکسالی‌های طولانی مدت، بروز هرچه بیشتر ریزگردها، افزایش مهاجرت و مشکلات اجتماعی و اقتصادی است لذا انتظار می‌‌رود نمایندگان مجلس همکاری بیشتری با سازمان‌های مرتبط با این موضوع داشته و اعتبار مناسب‌تری را برای مبارزه با این پدیده اختصاص دهند.

خسارت7 هزار و 715 میلیارد ریالی بیابانزایی

همچنین قاسم حقانی، رئیس گروه حفاظت خاک دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها و مراتع در این باره می‌‌گوید: درحال حاضر مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی 2/20 میلیون هکتار است که 5/14 میلیون هکتار مناطق برداشت، 9 میلیون هکتار مناطق حمل و 8/4 میلیون هکتار مناطق رسوب شن‌های روان است.

حقانی افزود: خسارت سالانه در کانون‌های بحرانی اعم از تخریب عرصه‌ها، بیابانزایی و ایجاد گرد و غبار در حدود 7 هزار و 715 میلیارد ریال برآورد شده است.

وی با ابراز تاسف از اینکه در امر بیابانزدایی به‌دلیل عدم‌تخصیص اعتبار لازم و به موقع از برنامه چهارم توسعه عقب‌تر هستیم، درعین حال گفت: در برنامه پنجم توسعه 500 هزار هکتار فعالیت اجرایی در قالب نهالکاری، بذرکاری، مدیریت هرزآب و احداث بادشکن پیش بینی شده است. وی با بیان اینکه از جمله فعالیت‌های این سازمان برای مقابله با ریزگردها، فعالیت‌های بیولوژیکی، احداث کمربند سبز و ترسیب گرد و غبار است، گفت: مقابله با بیابان‌زایی موجب جلوگیری از مشکلات اجتماعی بویژه مهاجرت می‌‌شود. حقانی به نسیم آنلاین گفت: هنوز از 55 میلیارد اعتبار اختصاص یافته برای مقابله با ریزگردها، این سازمان مبلغی را دریافت نکرده، این در حالی است که از مجموع اعتبارات اختصاص یافته به ریزگردها باید بالای 90 درصد به فعالیت‌های بیابان‌زدایی تعلق بگیرد.