به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا،با شروع فصل سرد و افزایش پایداری جو، بسیاری از شهرهای بزرگ کشور، به‌ویژه تهران، اصفهان، کرج و مشهد، در دودی سنگین غرق می‌شوند. این وضعیت سالانه در چنین ایامی تکرار می‌شود و به رغم هشدارهای مستمر، غلظت آلاینده‌ها در این کلانشهرها به حدی می‌رسد که به شدت کیفیت هوا را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سازمان هواشناسی اخیراً به مردم هشدار داده که از انجام فعالیت‌های غیرضروری در فضای باز خودداری کنند و برای جلوگیری از تشدید آلودگی، از ورزش کردن در محیط‌های باز پرهیز نمایند. این آلودگی‌ها نه تنها باعث کاهش دید و زیبایی منظر شهری می‌شوند، بلکه سلامتی افراد را نیز به خطر می‌اندازند. سردرد، سرگیجه، تهوع، سوزش چشم و گلو تنها برخی از علائمی هستند که ساکنان این شهرها در حال تجربه کردن آن هستند.

پایداری جو؛ علت افزایش آلودگی
طبق گزارش‌های سازمان هواشناسی، افزایش غلظت آلاینده‌ها و کاهش کیفیت هوا به دلیل پایداری شرایط جوی است. در ایام سرد، نبود وزش باد مؤثر باعث می‌شود که آلاینده‌ها در جو باقی بمانند و از آنجا که این وضعیت برای چند روز تداوم می‌یابد، به شدت به شاخص آلودگی هوا افزوده می‌شود. در این شرایط، غلظت آلاینده‌ها به حدی می‌رسد که می‌تواند به شاخص‌های بسیار ناسالم و حتی خطرناک برسد.

گروه‌های حساس در معرض خطر
مقامات بهداشتی کشور بر این نکته تأکید دارند که آلودگی هوا بیشترین آسیب را به گروه‌های حساس وارد می‌کند؛ افرادی که مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی هستند، سالمندان و کودکان باید از فعالیت‌های طولانی مدت یا سنگین خارج از منزل خودداری کنند. از سوی دیگر، به سایر افراد نیز توصیه می‌شود که فعالیت‌های فیزیکی خود را کاهش دهند و در صورت امکان از حضور طولانی در فضای باز پرهیز کنند.

عواقب بلندمدت و مرگ‌های زودرس
دکتر عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، در مصاحبه‌ای با ایسنا، نسبت به افزایش بیماری‌های قلبی و ریوی، به‌ویژه در میان بیماران قلبی و سالمندان، هشدار داده است. همچنین طبق آمارهای وزارت بهداشت، در سال ۱۴۰۲، بیش از ۳۰ هزار مرگ به‌طور مستقیم به آلودگی هوا نسبت داده شده است. این آمار تکان‌دهنده نشان‌دهنده تأثیرات منفی جدی آلودگی هوا بر سلامت افراد است.

پیشگیری از آلودگی؛ راه‌حل اصلی
شاهسونی بر این نکته تأکید دارد که مقابله با آلودگی هوا از طریق درمان ممکن نیست و باید بر پیشگیری تمرکز کرد. هزینه‌های بالا و عوارض ناشی از آلودگی هوا به وزارت بهداشت تحمیل شده است که سالانه مبلغی معادل ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان برای درمان بیماران به سیستم بهداشتی کشور هزینه وارد می‌کند. این هزینه‌ها علاوه بر این که بار زیادی بر دوش سیستم بهداشت و درمان می‌گذارند، باعث افزایش مراجعات به مراکز درمانی و اورژانس‌ها نیز می‌شوند.

در شرایط اضطرار آلودگی هوا، وزارت بهداشت می‌تواند اقداماتی همچون کاهش تردد خودروهای دودزا، تعطیلی برخی صنایع و کارگاه‌ها، دورکاری گروه‌های آسیب‌پذیر، و اجرای محدودیت‌هایی مانند لغو مسابقات ورزشی و فعالیت‌های آموزشی را اجرا کند. این اقدامات، به‌ویژه در شرایط بحرانی، می‌توانند از شدت اثرات آلودگی هوا بکاهند و برای کاهش آسیب‌های آن مؤثر واقع شوند.

قانون هوای پاک و چالش‌های اجرایی آن
با وجود اینکه از سال ۱۳۹۶ قانون هوای پاک در کشور تصویب شده است، به‌ویژه در زمینه کاهش آلاینده‌ها و استفاده از سوخت‌های پاک، هنوز در اجرای کامل این قانون چالش‌های جدی وجود دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهند که بسیاری از بندهای این قانون به‌طور کامل یا ضعیف اجرایی شده‌اند و لازم است که دولت و نهادهای مسئول برای اجرای مؤثرتر این قوانین اقدامات فوری و اساسی انجام دهند.

ضرورت تسریع در فرایندهای زیست‌محیطی
شاهسونی همچنین بر لزوم تسریع در اسقاط خودروهای فرسوده و توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی تأکید دارد. از آنجایی که درصد بالایی از خودروهای موجود در کشور فرسوده هستند، این وسایل نقلیه یکی از مهمترین منابع آلاینده‌ها به شمار می‌روند. بر اساس آمارها، حدود ۲.۵ میلیون خودرو فرسوده و ۱۲ میلیون موتورسیکلت در حال تردد هستند که بیشتر آن‌ها استانداردهای محیط زیستی را رعایت نمی‌کنند.

چالش‌های جهانی آلودگی هوا
آلودگی هوا تنها مشکلی ملی نیست، بلکه یک معضل جهانی به شمار می‌رود. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیش از ۹۰ درصد از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که سطح آلاینده‌های هوا از حد استانداردهای این سازمان فراتر است. همچنین، آلودگی هوا سالانه بیش از ۸ میلیون مرگ به همراه دارد که نشان‌دهنده تهدید جدی این معضل برای سلامت بشر است.

آلودگی هوا تنها یک بحران زیست‌محیطی نیست، بلکه تهدیدی جدی برای سلامت انسان‌ها به شمار می‌رود. این مشکل نه تنها با تغییرات آب و هوایی و صنعتی‌شدن مرتبط است، بلکه به ضعف در اجرای قوانین و سیاست‌های محیط زیستی هم بستگی دارد. برای کاهش اثرات آلودگی هوا، نیاز به همت و همکاری جدی نهادهای دولتی، بخش خصوصی و مردم داریم تا بتوانیم با استفاده از راهکارهای پیشگیرانه، وضعیت هوای کشور را بهبود بخشیم و از تهدیدات جدی آن جلوگیری کنیم.