به گزارش سلامت نیوز به نقل از هلث سنترال، خارش پوست سر بسیار آزاردهنده می تواند باشد. اگر خیلی خارش دارد و یا خارش از بین نمی رود یا دوباره عود می کند، وقت آن است که بفهمید علت اصلی آن چه می تواند باشد.

دقیقاً مانند پوست صورت، دست‌ها، بازوها، پاها و هر جای دیگر، پوست سر شما می‌تواند بیماری‌های مزمن پوستی مانند اگزما را تجربه کند که ممکن است مقصر خارش مداوم شما باشد. دانستن اینکه اگزما پوست سر چیست، چه چیزی باعث آن می شود و چگونه می توان آن را از سایر بیماری ها، مانند پسوریازیس پوست سر یا شوره سر تشخیص داد، می تواند برای آگاهی از نحوه مدیریت و درمان آن مهم باشد.

اگزمای پوست سر چیست؟

دکتر هدلی کینگ، متخصص پوست و مربی بالینی دارای گواهی هیئت مدیره در کالج پزشکی ویل دانشگاه کورنل توضیح می‌دهد: «اگزما یک بیماری مزمن پوستی است که با التهاب و اختلالات در سد پوستی مشخص می‌شود. این بیماری بیش از 31 میلیون آمریکایی را تحت تأثیر قرار می دهد و همانطور که توسط کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده توصیف شده است، غیر از خشکی، تحریکات پوستی مختلف را نیز در بر می گیرد.»

دکتر کینگ می گوید: «اگزما مشابه آسم است، زیرا یک حالت واکنشی بیش از حد با واسطه ایمنی است. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن به محرک های خاصی واکنش بیش از حد نشان می دهد که منجر به التهاب می شود. در مورد آسم، التهاب باعث انقباض راه های هوایی می شود. برای اگزما، واکنش بیش از حد سیستم ایمنی منجر به تحریک پوست می شود.»

اگزمای پوست سر باعث خارش، خشکی و پوسته پوسته شدن آن می شود.

انواع اگزمای پوست سر

اگزمای پوست سر می تواند ناراحت کننده و گاهی خجالت آور باشد، اما درک انواع مختلف اگزمای پوست سر می تواند به شما در مدیریت موثرتر این بیماری کمک کند. طبق انجمن ملی اگزما، این موارد اشکال مختلف اگزما هستند که می تواند در پوست سر شما ظاهر شود.

• درماتیت آتوپیک
• درماتیت سبورئیک
• کلاه گهواره
• درماتیت تماسی آلرژیک
• درماتیت تماسی تحریک کننده

درماتیت آتوپیک

درماتیت آتوپیک یک بیماری مزمن پوستی است که با التهاب و خارش مشخص می شود. در حالی که اغلب قسمت‌های دیگر بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، می‌تواند روی پوست سر نیز ظاهر شود، به‌ویژه در نوزادان و کودکان. خاراندن آن می تواند منجر به زخم های باز و عفونت های ثانویه احتمالی شود.

درماتیت سبورئیک

این وضعیت اغلب با شوره سر همراه است و زمانی رخ می دهد که غدد سباسه بیش فعال، مالاسزیا فولیکولیت را تشدید می کنند، قارچی که مخمر را روی پوست شما تکثیر می کند و فولیکول های مو را آلوده می کند. این تجمع می تواند منجر به التهاب و علائم قابل توجهی مانند شوره سر شود. ممکن است در رنگ پوست های روشن پوسته پوسته و قرمز یا به رنگ روشن تر و بدون قرمزی در افراد رنگین پوست ظاهر شود. طبق گزارش کتابخانه ملی پزشکی، از هر 100 نفر، سه نفر در مقطعی دچار درماتیت سبورئیک شده اند.

کلاه گهواره

کلاه گهواره که از نظر پزشکی به عنوان درماتیت سبورئیک نوزادی شناخته می شود، یک بیماری شایع پوست سر است که در درجه اول بر نوزادان تاثیر می گذارد. این وضعیت با پوسته‌ها یا پوسته‌های چرب و زرد رنگ روی پوست سر ظاهر می‌شود که اغلب با قرمزی خفیف و پوسته پوسته شدن همراه است. در حالی که علت دقیق آن مشخص نیست، اعتقاد بر این است که با غدد سباسه بیش فعال و احتمالاً رشد بیش از حد قارچ مخمر مانند به نام مالاسزیا مرتبط است.

درماتیت تماسی آلرژیک

این نوع اگزما با التهاب، قرمزی، خارش و گاهی اوقات تاول مشخص می شود که در تماس پوست با یک ماده حساسیت زا یا محرک ایجاد می شود و می تواند در اثر قرار گرفتن در معرض مواد مختلف از جمله مواد شیمیایی، فلزات، لوازم آرایشی، گیاهان یا پارچه ها ایجاد شود و باعث واکنش آلرژیک شود.

درماتیت تماسی تحریک کننده

برخلاف درماتیت تماسی آلرژیک که شامل پاسخ ایمنی به یک آلرژن است، درماتیت تماسی تحریک‌کننده به دلیل آسیب مستقیم به سد پوستی رخ می‌دهد که منجر به التهاب و ناراحتی می‌شود. پیشگیری شامل محدود کردن قرار گرفتن در معرض محرک‌ها، استفاده از لباس/کلاه محافظ و شستن سریع هر گونه محرکی است که پوست سر را لمس می‌کند.

اگزمای سر در مقابل پسوریازیس پوست سر

اگزمای پوست سر و پسوریازیس پوست سر دو عارضه پوستی متمایز هستند که پوست سر را تحت تاثیر قرار می دهند که هر کدام دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند. اگزمای پوست سر معمولاً به صورت لکه های قرمز و خارش دار همراه با پوسته های چرب و زرد ظاهر می شود که اغلب با عواملی مانند رشد بیش از حد مخمر، ژنتیک و تغییرات هورمونی همراه است. از سوی دیگر، پسوریازیس پوست سر با پوسته‌های ضخیم‌تر، نقره‌ای و لکه‌های قرمز همراه است که ناشی از یک اختلال خود ایمنی است که باعث تغییر سریع سلول‌های پوست می‌شود.

همچنین، طبق گفته کلینیک مایو، مناطقی که تحت تاثیر پسوریازیس قرار گرفته اند ضخیم‌تر و خشک‌تر هستند و به احتمال زیاد به خارج از خط مو گسترش می‌یابند.

در حالی که هر دو شرایط ممکن است ناراحت کننده باشند و باعث پوسته پوسته شدن پوست کف سر شوند، رویکردهای درمانی متفاوت است. اگزمای پوست سر اغلب از طریق شامپوهای دارویی حاوی عوامل ضد قارچ یا کورتیکواستروئیدها کنترل می شود، در حالی که پسوریازیس پوست سر ممکن است نیاز به درمان های خاص برای هدف قرار دادن پاسخ ایمنی اساسی داشته باشد، از جمله کورتیکواستروئیدهای موضعی، آماده سازی اسید سالیسیلیک، فتوتراپی، داروهای خوراکی، یا درمان های بیولوژیک.

علائم رایج اگزمای پوست سر

اگزمای پوست سر با چندین علامت مشخص همراه است که نشان دهنده ماهیت التهابی آن و تأثیر آن بر سلامت پوست سر است. با توجه به انجمن ملی اگزما، این وضعیت اغلب با موارد زیر مشخص می شود:

• لکه های چرب یا روغنی: اگزمای پوست سر معمولاً با تکه های چرب یا روغنی ظاهر می شود که نشان دهنده عدم تعادل در روغن های طبیعی پوست سر است.
• ریزش یا نازک شدن مو: در موارد شدید، اگزمای پوست سر می تواند منجر به ریزش یا نازک شدن موها شود که به طور بالقوه بر عزت نفس تأثیر می گذارد و نیاز به توجه تخصصی دارد.
• تورم یا حساسیت خفیف: برخی از افراد ممکن است تورم یا حساسیت ملایم پوست سر را تجربه کنند که به ناراحتی مرتبط با این وضعیت می‌افزاید.
• خارش مداوم: خارش یکی از علائم بارز اگزمای پوست سر است که باعث ناراحتی و خاراندن می شود که می تواند شرایط را تشدید کند.
• قرمزی و التهاب: افراد مبتلا ممکن است قرمزی و التهاب قابل مشاهده را در پوست سر تجربه کنند که نشان دهنده وجود سوزش زمینه ای است.
• پوسته ها یا پوسته های سفید یا زرد: پوست سر ممکن است پوسته ها یا پوسته های سفید یا زرد رنگی شبیه شوره سر ایجاد کند که روی لباس یا ملافه قابل مشاهده است.

علل اگزمای پوست سر

تنها یک دلیل برای اگزمای پوست سر وجود ندارد؛ محققان چندین عامل را شناسایی کرده اند که در گسترش آن نقش دارند. درک این محرک ها برای مدیریت موثر و پیشگیری از شعله ور شدن بسیار مهم است:

رشد بیش از حد مخمر مالاسزیا

یکی از عوامل اصلی دخیل در اگزمای پوست سر، رشد بیش از حد قارچ مخمر مانندی به نام مالاسزیا است. این قارچ به طور طبیعی روی سطح پوست قرار دارد اما می تواند تحت شرایط خاصی مانند محیط های گرم و مرطوب یا چربی بیش از حد پوست (سبوم) تکثیر شود. تصور می شود که تعامل بین مالاسزیا و سیستم ایمنی پوست به التهاب و ایجاد علائم اگزما در پوست سر کمک می کند.

استعداد ژنتیکی

چیزی که پزشکان در تشخیص اگزمای پوست سر به دنبال آن می باشند، سابقه خانوادگی این بیماری است. علاوه بر پیوند خانوادگی با اگزما، اغلب با سابقه شخصی و/یا خانوادگی آسم و/یا آلرژی همراه است. تغییرات ژنتیکی خاص ممکن است بر عملکرد مانع پوست، پاسخ ایمنی و حساسیت به محرک های محیطی تأثیر بگذارد و خطر ابتلا به اگزما را افزایش دهد.

تغییرات هورمونی

نوسانات هورمونی می تواند بر فعالیت غدد چربی در پوست سر تأثیر بگذارد و منجر به عدم تعادل در تولید چربی و ایجاد اگزمای پوست سر شود. تغییرات هورمونی در دوران بلوغ، بارداری، قاعدگی یا یائسگی ممکن است علائم را تشدید کند یا در افراد مستعد تشدید کند. علاوه بر این، شرایطی مانند عدم تعادل هورمونی یا اختلالات نیز ممکن است بر شدت علائم اگزمای پوست سر تأثیر بگذارد.

اختلال در عملکرد سیستم ایمنی

ناهنجاری‌های سیستم ایمنی می‌تواند تعادل ظریف میکروارگانیسم‌های پوست را مختل کند و به ایجاد اگزمای پوست سر کمک کند. بر اساس تحقیقات انجام شده در تحقیقات آلرژی، آسم و ایمنی شناسی، اختلال در تنظیم پاسخ های ایمنی ممکن است منجر به افزایش التهاب و تحریک پوست و تشدید علائم اگزما شود. عواملی مانند استرس، بیماری یا قرار گرفتن در معرض آلرژن‌ها یا محرک‌ها می‌توانند عملکرد سیستم ایمنی را بیشتر به خطر بیندازند و اگزمای پوست سر را تحریک یا بدتر کنند.

عوامل محیطی و سبک زندگی

عوامل محیطی مانند هوای سرد، هوای خشک یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خشن در محصولات مراقبت از مو می توانند پوست سر را تحریک کرده و علائم اگزما را تشدید کنند. بر اساس تحقیقات انجمن درماتولوژی برزیل، رایج‌ترین ترکیبات موجود در محصولات مو و پوست که به اگزمای پوست سر کمک می‌کنند عبارتند از: مواد نگهدارنده (شامل کاتون CG، فرمالدئید، کاپتان، متیل دیبرومو گلوتارونیتریل و دیازولینیدیل اوره)، عطرها، و سورفاکتانت‌های فعال سطحی بتاوپیل کامین، لوریل پلی گلوکوزید و دسیل گلوکوزید (سورفکتانت ها شامپو را سودا می کنند).

این موارد برخی دیگر از عوامل سبک زندگی هستند که می توانند باعث تشدید اگزمای پوست سر شوند:

• رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده
• حمام کردن یا شنا کردن مکرر
• محصولات مو با مواد تحریک کننده
• سیگار کشیدن
• فشار

درمان اگزمای پوست سر

درمان اگزمای پوست سر نیاز به رویکردی چند جانبه دارد که ترکیبی از استفاده از شامپوها و محصولات مو، داروها و اصلاح شیوه زندگی مناسب است. داشتن یک متخصص پوست برای یافتن موثرترین برنامه درمانی برای نیازهای خاص پوست سر شما کلیدی است. با مراقبت و مدیریت مداوم، می توانید عودهای مکرر اگزما را مدیریت کنید و سلامت پوست سر را در طول زمان حفظ کنید:

شامپو و محصولات مو

استفاده از محصولات مخصوص مو برای افراد مبتلا به اگزمای پوست سر برای به حداقل رساندن تحریک، کاهش التهاب و مدیریت موثر علائم ضروری است. در اینجا مواردی است که باید در محصولات بهداشتی خود به دنبال آن باشید:

• محصولات ملایم و بدون عطر: مواد شیمیایی و عطرهای خشن موجود در محصولات مراقبت از مو می توانند پوست سر را تحریک کرده و باعث شعله ور شدن علائم شوند. انتخاب محصولاتی با برچسب ضد حساسیت و مناسب برای پوست های حساس می تواند به کاهش سوزش و حفظ سلامت پوست سر کمک کند.
• شامپوهای دارویی: موادی مانند کتوکونازول و سولفید سلنیوم اغلب برای درمان اگزمای پوست سر توصیه می شوند. این مواد به کاهش التهاب، کنترل رشد بیش از حد مخمر و کاهش خارش و پوسته پوسته شدن کمک می کنند.
• شامپوهای بر پایه قطران: قطران زغال سنگ به کاهش التهاب، خارش و پوسته پوسته شدن کمک می کند، در حالی که چرخش سریع سلول های پوست روی پوست سر را کاهش می دهد.

داروها

داروها به دلیل توانایی آنها در کاهش علائم، کاهش التهاب و بهبود بهبود داخلی و موضعی نقش مهمی در مدیریت اگزمای پوست سر دارند. اینها برخی از داروهای نسخه ای هستند که ممکن است متخصص پوست شما پیشنهاد دهد:

• عوامل ضد قارچ: برای اگزمای پوست سر ناشی از رشد بیش از حد مخمر، ممکن است داروهای ضد قارچی مانند کتوکونازول یا سیکلوپیروکس تجویز شود. این داروها به مهار رشد مخمر روی پوست سر و کاهش علائم مرتبط با آن مانند خارش و پوسته پوسته شدن کمک می کنند.
• مهارکننده‌های کلسینورین: مهارکننده‌های کلسینورین، مانند تاکرولیموس و پیمکرولیموس، داروهای موضعی هستند که پاسخ ایمنی را سرکوب می‌کنند و التهاب را در پوست کاهش می‌دهند. آنها ممکن است برای اگزمای پوست سر تجویز شوند، به ویژه در مواردی که کورتیکواستروئیدها مناسب یا موثر نیستند.
• درمان‌های سیستمیک: در برخی موارد، پزشک ممکن است یک مهارکننده ژانوس کیناز (JAK) مانند Rinvoq (upadacitinib) را برای مدیریت اگزما تجویز کند.
• کورتیکواستروئیدهای موضعی: معمولاً برای کاهش التهاب و تسکین خارش ناشی از اگزمای پوست سر تجویز می‌شوند، این داروها در اشکال مختلف از جمله کرم‌ها، لوسیون‌ها، فوم‌ها و محلول‌ها هستند و مستقیماً روی نواحی آسیب‌دیده پوست سر اعمال می‌شوند.

تغییرات سبک زندگی

ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می تواند نقش مهمی در مدیریت اگزمای پوست سر و کاهش شعله ور شدن آن داشته باشد. در اینجا برخی از تنظیماتی وجود دارد که افراد مبتلا به اگزمای پوست سر می توانند در نظر بگیرند:

• اجتناب از محرک ها: شناسایی و اجتناب از چیزهایی که اگزمای پوست سر را تشدید می کنند برای مدیریت علائم بسیار مهم است. محرک های رایج عبارتند از استرس، شرایط آب و هوایی سخت، غذاهای خاص، آلرژن ها و محرک های موجود در محصولات مراقبت از مو.
• بهداشت پوست سر: شستشوی منظم با یک شامپوی ملایم و بدون عطر می تواند به از بین بردن چربی اضافی، سلول های مرده پوست و تجمع پوسته ها از پوست سر کمک کند. با این حال، شستشوی زیاد یا استفاده از آب داغ ممکن است روغن طبیعی پوست سر را از بین ببرد و علائم را تشدید کند.
• مدیریت استرس: تمرین تکنیک های مدیریت استرس مانند تمرکز حواس، مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق و فعالیت بدنی منظم می تواند به کاهش سطح کورتیزول و کاهش علائم اگزمای پوست سر کمک کند.

چه زمانی برای اگزمای پوست سر به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر علائم مداوم یا شدیدی را تجربه کردید که بر کیفیت زندگی شما تأثیر می گذارد (که یک مطالعه در سال 2022 نشان داد که بسیار رایج است)، با وجود تلاش از درمان های خانگی یا درمان های بدون نسخه، باید برای اگزمای پوست سر به پزشک مراجعه کنید . علاوه بر این، در صورت مشاهده علائم عفونت، مانند افزایش قرمزی، گرما، تورم، یا ترشحات چرک مانند از ناحیه آسیب دیده، ضروری است که به سرعت به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این، اگر اگزمای پوست سر با علائمی مانند تب، خستگی یا تورم غدد لنفاوی همراه باشد ، مشورت با پزشک توصیه می شود. در نهایت، یک متخصص مراقبت های بهداشتی می تواند یک تشخیص دقیق ارائه دهد و گزینه های درمانی مناسب را متناسب با شرایط خاص شما توصیه کند.