به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایوکلینیک، دیسفاژی مشکل در بلع است که فرد زمان و تلاش بیشتری برای انتقال غذا یا مایعات از دهان به معده می کند. دیسفاژی می تواند دردناک باشد و در برخی موارد بلع را غیرممکن می کند.

مشکلات گهگاهی در بلع، مانند زمانی که خیلی سریع غذا می خورید یا غذای خود را به اندازه کافی نمی جوید، معمولاً باعث پریدن غذا در گلو می شود و دلیلی برای نگرانی نیست اما دیسفاژی مداوم می تواند یک وضعیت پزشکی جدی باشد که نیاز به درمان دارد.

دیسفاژی می تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد مسن شایع تر است و درمان به علت آن بستگی دارد.

علائم دیسفاژی

علائم و نشانه های مرتبط با دیسفاژی عبارتند از:

• درد هنگام بلع
• ناتوانی در بلع
• احساس گیر کردن غذا در گلو یا قفسه سینه یا پشت استخوان سینه (استرنوم)
• گرفتگی صدا
• برگشت غذا
• دل درد مکرر
• بازگشت غذا یا اسید معده به گلو
• کاهش وزن
• سرفه در هنگام بلعیدن

اگر به طور منظم در بلع مشکل دارید یا اگر کاهش وزن داشته اید، بازگشت مجدد غذا یا استفراغ دارید، به پزشک مراجعه کنید.

اگر انسداد گلو باعث اختلال در تنفس شد، فوراً کمک اورژانسی دریافت کنید. اگر نمی توانید قورت دهید زیرا احساس می کنید غذا در گلو یا سینه شما گیر کرده است، به اورژانس مراجعه کنید.

علل دیسفاژی

عمل بلع پیچیده است و ماهیچه ها و اعصاب زیادی را درگیر می کند؛ هر شرایطی که عضلات و اعصاب مورد استفاده برای بلع را ضعیف کند یا به آنها آسیب برساند یا منجر به باریک شدن پشت گلو یا مری شود، می‌تواند باعث دیسفاژی شود.

دیسفاژی به طور کلی در یکی از دسته های زیر قرار می گیرد.

دیسفاژی مری

دیسفاژی مری به احساس چسبیدن یا گیرکردن غذا در قاعده گلو یا قفسه سینه پس از شروع به بلع اشاره دارد. برخی از علل دیسفاژی مری عبارتند از:

• آشالازی: هنگامی که عضله تحتانی مری (اسفنکتر) به درستی شل نمی شود تا غذا وارد معده شود، می تواند باعث برگشت غذا به داخل گلو شود. ماهیچه های دیواره مری نیز ممکن است ضعیف باشند که به مرور زمان بدتر می شود.
• اسپاسم منتشر: این وضعیت باعث انقباضات پرفشار و ناهماهنگ مری، معمولاً پس از بلع می شود؛ اسپاسم منتشر بر عضلات غیرارادی دیواره های مری تحتانی تأثیر می گذارد.
• تنگی مری: یک مری باریک (فشرده شده) می تواند قطعات بزرگ غذا را به دام بیندازد. تومورها یا بافت اسکار که اغلب به دلیل بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) ایجاد می شوند، می توانند باعث باریک شدن آن شوند.
• تومورهای مری: هنگامی که تومور مری دارید، مشکل در بلع به تدریج بدتر می شود.
• اجسام خارجی: گاهی اوقات غذا یا جسم دیگری می تواند تا حدی گلو یا مری را مسدود کند. افراد مسنی که دارای دندان مصنوعی هستند و افرادی که در جویدن غذای خود مشکل دارند، ممکن است احتمال بیشتری وجود داشته باشد که تکه‌ای غذا در گلو یا مری گیر کند.
• حلقه مری: یک بخش باریک شده در قسمت تحتانی مری می تواند باعث مشکل در بلعیدن غذاهای جامد شود.
• رفلاکس اسید: آسیب به بافت‌های مری در اثر برگشت اسید معده به مری می‌تواند منجر به اسپاسم یا ایجاد اسکار و باریک شدن قسمت تحتانی مری شود.
• ازوفاژیت ائوزینوفیلیک: این عارضه که ممکن است مربوط به آلرژی غذایی باشد، توسط سلول های بیش از حد به نام ائوزینوفیل در مری ایجاد می شود.
• اسکلرودرمی: ایجاد بافت اسکار مانند که باعث سفت شدن بافت ها می شود، می تواند اسفنکتر تحتانی مری را ضعیف کند. در نتیجه اسید به مری برگشته و باعث سوزش سر دل می شود.
• پرتو درمانی: این درمان سرطان می تواند منجر به التهاب و زخم شدن مری شود.

دیسفاژی اوروفارنکس

برخی از شرایط می‌توانند ماهیچه‌های گلو را تضعیف کرده و حرکت غذا را از دهان به داخل گلو و مری زمانی که شروع به بلعیدن می‌کنید را دشوار می‌سازند. هنگامی که می خواهید غذا را قورت دهید یا احساس می کنید که غذا یا مایعات در نای شما یا بینی شما پایین می رود، ممکن است خفه شوید، احساس حالت تهوع پیدا کرده یا سرفه می کنید. این اتفاق می تواند منجر به ذات الریه شود.

علل دیسفاژی اوروفارنکس عبارتند از:

• اختلالات عصبی: برخی از اختلالات، مانند مولتیپل اسکلروزیس، دیستروفی عضلانی و بیماری پارکینسون،می توانند باعث دیسفاژی شوند.
• آسیب عصبی: آسیب عصبی ناگهانی، مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی یا نخاعی، می تواند بر توانایی بلع تأثیر بگذارد.
• دیورتیکول حلقی مری (دیورتیکول زنکر): یک کیسه کوچک که ذرات غذا را در گلو، اغلب درست بالای مری، جمع می‌کند، منجر به مشکل در بلع، صداهای غرغر، بوی بد دهان و دفع مکرر غذا در گلو یا سرفه می‌شود.
• سرطان: برخی از سرطان‌ها و برخی از روش های درمان‌ سرطان، مانند پرتو درمانی، می‌توانند باعث مشکل در بلع شوند.

عوامل خطر دیسفاژی

عوامل زیر عوامل خطر دیسفاژی هستند:

• سالخوردگی: به دلیل پیری و ساییدگی و پارگی طبیعی مری و همچنین خطر بیشتر برخی بیماری‌ها، مانند سکته مغزی یا بیماری پارکینسون، افراد مسن در معرض خطر بیشتری برای مشکلات بلع هستند اما دیسفاژی به عنوان نشانه طبیعی پیری در نظر گرفته نمی شود.
• برخی از شرایط سلامتی: افراد مبتلا به برخی اختلالات عصبی یا سیستم عصبی، بیشتر در بلع مشکل دارند.

عوارض دیسفاژی

دشواری در بلع می تواند منجر به موارد زیر شود:

• سوء تغذیه، کاهش وزن و کم آبی بدن: دیسفاژی می تواند دریافت مواد مغذی و مایعات کافی را دشوار کند.
• پنومونی آسپیراسیون: غذا یا مایعی که در طی تلاش برای بلع وارد راه هوایی می شود می تواند باعث ذات الریه آسپیراسیون در نتیجه ورود باکتری به ریه ها توسط غذا شود.
• خفگی: غذای گیر کرده در گلو می تواند باعث خفگی شود. اگر غذا به طور کامل راه هوایی را مسدود کند و مداخله پزشکی نشود، ممکن است مرگ رخ دهد.

جلوگیری از دیسفاژی

اگرچه نمی توان از مشکلات بلع پیشگیری کرد، اما می توانید با آهسته غذا خوردن و خوب جویدن غذا، خطر ابتلا به مشکلات گهگاهی در بلع را کاهش دهید. با این حال، اگر علائم خاص یا علائم دیسفاژی دارید، به پزشک خود مراجعه کنید.

اگر مبتلا به GERD هستید، برای درمان به پزشک مراجعه کنید.