به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند، پک‌های کوتاه و محکم می‌زدند و با دست‌هایشان که در هوا می‌گرداندند، بلندبلند صحبت می‌کردند.کمی آنطرف‌تر بوی تنباکوی دوسیب، بلوبری و آلبالو به‌صورتش هجوم می‌آورد. نگاه که می‌اندازد چند مرد کچل با هیکل‌های درشت و ریش‌های بلند را می‌بیند که هر کدام یک قلیان بزرگ روبه‌روی خود گذاشته بودند و صدای قل‌قل آنها از جلوی در مغازه نیز شنیده می‌شد.
در کنار همان مردهای گولاخ چند نوجوان لاغر و ضعیف هم به چشم می‌آمدند، روی صندلی‌های قهوه‌خانه جا خوش کرده بودند و پابه‌پای همان گولاخ‌ها قلیان می‌کشیدند. آنطرف‌تر دو دختر دبیرستانی را دید که سیگار می‌کشیدند و بعد از آنکه ته‌سیگارشان را دور انداختند، یک اسپری را که فیک‌بودنش از بوی آن مشخص بود، روی خودشان خالی کردند تا بوی سیگارشان در خانه به قول خودشان آنها را تابلو نکند. خسته از این تصاویر، پشت ترافیک که ایستاد، دو پسر فال‌فروشی را دید که هر روز پشت چراغ قرمز آنها را می‌دید. هر دو آنها سیگار بین انگشتان دست‌شان بود، آه سردی کشید و راهش را در پیش گرفت.
١٦سالی می‌شود که آیین‌نامه اجرایی قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات که از سوی وزارت بهداشت پیشنهاد شده بود، به تصویب رسیده است، اما با وجود گذشت سال‌ها از تصویب آن، هیچ اهتمام جدی برای اجرایش وجود ندارد.
قوانینی که اجرایی نمی‌شوند
در این قانون که از ٢٦ ماده تشکیل شده، به مسائل و موضوعات متنوعی اشاره شده است که مهم‌ترین ماده آن یعنی بند اول به عدم‌استفاده از مواد دخانی در اماکن عمومی برمی‌گردد. در همین ماده هم به این موضوع اشاره شده که مسئول جلوگیری از استعمال مواد دخانی در همه فضاهای عمومی که شامل اماکن متبرکه، بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، سالن‌های نمایش، قهوه‌خانه‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های دولتی و عمومی و سایر محل‌های جمعی است، مدیران، کارفرمایان و متصدیان این مکان‌ها هستند.
یکی از مهم‌ترین مواد این قانون که به صراحت و با تاکید به آن اشاره شده این است که اگر فروشنده به سن خریدار مواد دخانی شک کرد، باید از او مدرکی مبنی‌بر اینکه سن او چقدر است، بخواهد، زیرا فروش هر ماده دخانی به افراد زیر ١٨سال ممنوع است. طبق گفته‌های رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی، سن شروع مصرف قلیان و سیگار در کشور به ١٣ تا ١٥سال رسیده، این در حالی است که براساس همین آمار ٢٠درصد مردان و ٤درصد زنان بالای ١٥سال کشور سیگار مصرف می‌کنند.
در مورد قلیان وضع از این هم بدتر است و خانم‌ها پابه‌پای مردان قلیان می‌کشند و این آمار به‌صورت ٥٠درصد بین زنان و مردان تقسیم می‌شود. نکته مهمی که در این مورد باید به آن اشاره داشت این است که قوانین بازدارنده زیادی در این‌خصوص وجود دارد، اما این قوانین اجرایی نمی‌شود و بسیاری یا به‌دلیل منافات آن با منافع‌شان یا ناآگاهی از این قوانین، در اجرای آن کاهلی می‌کنند که اگر این قوانین به‌درستی اجرا می‌شد، ما امروز شاهد مصرف سیگار بین دانش‌آموزان دبستانی نبودیم.
نیاز به فرهنگ‌سازی داریم
حمیدرضا شهسواری، مشاور حقوقی مرکز ملی مبارزه با دخانیات، در گفت‌وگو با «شهروند» درخصوص چرایی عدم‌اجرای قوانین در حوزه دخانیات در کشور می‌گوید: «مهم‌ترین معضلی که با آن روبه‌رو هستیم، بحث مافیایی است که در حوزه سیگار وجود دارد. بازار سیگار پرسود است، درحالی‌که ما به‌شدت در حوزه دارو و تجهیزات در تحریم هستیم، اما سیگار جزو محصولاتی است که هیچ‌گاه تحریم نشده و همیشه با قیمت پایین در دسترس همه بوده است.
اینکه چرا ما در این حوزه تحریم نبوده‌ایم، جای سوال است، البته یک جواب واضح و روشن دارد و آن هم این است که آنقدر در این صنعت سود وجود دارد که کشورهای متخاصم غربی برای حل آن کاری انجام نمی‌دهند. در واقع ورود سیگار به کشور، بدترین جرمی است که آنها انجام می‌دهند، هم سیگار و دود آن و هم ته‌سیگاری که در همه جا پخش می‌شود، می‌تواند به‌شدت برای انسان خطرآفرین باشد، زیرا بلایی که ته‌سیگارها به طبیعت وارد می‌کنند، آنقدر زیاد است که نمی‌توان آن را در چند جمله خلاصه کرد. اما نکته مهم این است که دشمنان ما دست در دست هم داده‌اند تا با سیگاری که نه از فرهنگ ماست و نه مورد توجه خانواده‌ها، به فرهنگ ما غلبه کنند.»
صداوسیما و نقش کمرنگ برای فرهنگ‌سازی علیه دخانیات
او در ادامه بیان می‌کند: «مکاتبات زیادی با صداوسیما و ارشاد داشته‌ایم، زیرا یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که سبب می‌شود با مشکل روبه‌رو شویم، تبلیغات اشتباهی است که در صداوسیما و شبکه خانگی در مورد سیگار صورت می‌گیرد. همه هنرپیشه‌ها و سلبریتی‌های معروف چه در تلویزیون و چه در شبکه خانگی مشغول کشیدن سیگار هستند، درحالی‌که آنها قبل از شروع فیلم باید به این موضوع تاکید کنند که تنها به‌خاطر نقش‌شان در فیلم سیگار می‌کشند و در دنیای واقعی با دخانیات مخالفند.
این کوچک‌ترین فرهنگ‌سازی است که صداوسیما می‌تواند انجام دهد. کشوری مانند ترکیه تقریبا مصرف سیگار، قلیان و مشروبات الکلی را در فیلم‌ها و سریال‌هایش ممنوع کرده، شاید در چند فیلم معدود صحنه سیگارکشیدن وجود داشته باشد، اما در کل بسیار کمرنگ شده تا الگویی برای جوانان ایجاد نشود.»
سیگار نماد خلافکاری
او با تاکید بر اینکه سیگار در دست بچه‌های کوچک هم دیده می‌شود، ادامه می‌دهد: «هم‌اکنون سیگار نماد خلافکاری شده است و بچه‌ها از این موضوع الگوبرداری می‌کنند. قدیم‌ها وقتی کسی در بازار پشت کفشش را می‌خواباند، برای خیلی‌ها بسیار جذاب بود، اما حالا سیگارکشیدن به عنوان نماد پز و ادعای لات‌بودن تعبیر می‌شود و تنها راه مبارزه با آن فرهنگ‌سازی است. تا وقتی فرهنگ‌سازی درستی در این مورد صورت نگیرد، نمی‌توانیم انتظار این را داشته باشیم که موضوع دخانیات و مصرف در سن پایین توسط بچه‌ها کاهش پیدا کند.»
همه با هم باید علیه سیگار قد علم کنند
رئیس جمعیت مبارزه با دخانیات نیز تاکید کرد: «یک انجمن یا سازمان و ارگان به تنهایی نمی‌تواند جلوی مافیای دخانیات را بگیرد و نیاز است همه سازمان‌ها در این زمینه با هم همراهی داشته باشند.»محمدرضا مسجدی می‌گوید: «یکی از راه‌های حل معضل این است که راه را برای افزایش میزان دخانیات در کشور ببندیم.
این در حالی است که برنامه‌ای برای عرضه سیگار الکترونیک در کشور وجود دارد و بسیاری از سودجویان به‌دنبال گرفتن مجوز برای احداث کارخانه سیگار الکترونیکی هستند که باید جلوی آن گرفته شود. وزیر بهداشت اخیرا در نامه‌ای به وزیر صمت خواستار برخورد با ابزار جدید مواد دخانی ازجمله سیگار الکترونیک شده و این موضوع بسیار نگران‌کننده است، زیرا اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها از طریق واسطه‌ها به‌دنبال احداث کارخانه سیگار الکترونیک در ایران هستند و باید جلوی این کار گرفته شود.»
مافیای سیگار به‌دنبال سودجویی است
او تاکید می‌کند: «مافیای سیگار در دنیا به‌دنبال سودجویی است. با توجه به اینکه در اروپا و آمریکا مبارزه جدی با استعمال دخانیات می‌شود، آنها مواد دخانی را در قالب ابزار جدید ازجمله سیگار الکترونیک عرضه می‌کنند. سیگارهای الکترونیک با مبالغ ۵۰۰هزار تا ۲میلیون تومان در کشور عرضه می‌شوند و جوانان جذب مصرف آنها شده‌اند. از نیروی انتظامی و مجلس شورای اسلامی درخواست داریم جلوی احداث این کارخانه را بگیرند، زیرا احداث آن یک عقب‌گرد برای نظام سلامت است.»
مسجدی تصریح می‌کند: «چرخش مالی سیگار در کشور ٣میلیارد دلار در سال است که نصف آن سود بوده و ۷۱میلیارد نخ سیگار نیز تولید می‌شود. با توجه به اینکه ۳۸ واحد تولیدی سیگار داریم و هر روز به شمار آن افزوده می‌شود، در عین حال بسیاری از واحدهای تولیدی دیگر رو به ورشکستگی یا تعطیلی هستند.»
به‌گفته او، عوارض مربوط به بیماری‌های قلبی، سرطان، سکته‌مغزی و غیره ناشی از مصرف سیگار است. با توجه به اینکه ۶۶درصد دانش‌آموزان از عوارض این ماده دخانی آگاهی دارند، اما به‌دلیل تبلیغات فریبنده و در اشکال و طعم‌های مختلف جذب استعمال آن می‌شوند و ضرورت دارد عوامل بازدارنده به‌صورت قوی در کشور اجرایی شود.
افزایش ۳درصدی استعمال دخانیات در دختران ایرانی
او ادامه می‌دهد: «آموزش و آگاهی‌دادن در مورد منع مصرف دخانیات، هزینه زیادی نمی‌خواهد، ولی برای درمان سرطان که یک‌سوم ابتلای آن ناشی از مصرف مواد دخانی است، باید هزینه‌های هنگفتی پرداخت شود. متاسفانه برای اجرای قانون جامع کنترل دخانیات در کشور هنوز کاری انجام نشده، درحالی‌که استعمال دخانیات در دختران ۳درصد افزایش یافته است.»
رئیس جمعیت مبارزه با دخانیات تصریح کرد: «پایین‌ترین مالیات دخانیات در ایران اعمال می‌شود، درحالی‌که کشورهای مختلف ازجمله همسایه در این زمینه از ما بهتر عمل کرده‌اند. سال گذشته تلاش فراوان کردیم برنامه مالیاتی برای دخانیات تعریف شود که محقق نشد و سهم آن از ۲۲هزار میلیارد تومان به ۶هزار میلیارد تومان براساس مصوبه مجلس کاهش یافت.»
مسجدی تاکید می‌کند: «هم‌اکنون در زمین‌های کشاورزی استان‌های شمالی کشور کشت توتون و تنباکو انجام می‌شود، از رسانه‌ها می‌خواهیم این موضوع را اطلاع‌رسانی وسیع کنند و به گوش مسئولان برسانند، زیرا مصرف سیگار و قلیان پیش‌درآمد ورود جوانان به اعتیاد به موادمخدر است. وزارت آموزش‌وپرورش، ورزش و صداوسیما باید در این زمینه همکاری کنند. متاسفانه تبلیغات مصرف مواد دخانی ازجمله سیگار به وفور توسط شخصیت‌های اصلی سریال‌ها و نمایش‌های خانگی نمایش داده می‌شود، درحالی‌که در کشورهای عربی و ترکیه چنین چیزی وجود ندارد.»
نظر شما