به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایوکلینیک، در ابتدا، رتینوپاتی دیابتی ممکن است علائمی نداشته باشد یا فقط مشکلات بینایی خفیفی ایجاد کند اما می تواند منجر به نابینایی شود.

این عارضه می تواند در هر فردی که دیابت نوع 1 یا 2 دارد ایجاد شود. هر چه مدت طولانی تری دیابت داشته باشید و قند خون شما کمتر کنترل شود، احتمال ابتلا به این عارضه چشمی بیشتر می شود.

علائم رتینوپاتی دیابتی

ممکن است در مراحل اولیه رتینوپاتی دیابتی علائمی نداشته باشید. با پیشرفت شرایط، ممکن است به این موارد مبتلا شوید:

• لکه ها یا رشته های تیره ای که در دید شما شناور هستند (شناورها)
• تاری دید
• نوسان بینایی
• مناطق تاریک یا خالی در دید شما
• از دست دادن بینایی

چه زمانی به چشم پزشک مراجعه کنیم؟

مدیریت دقیق دیابت بهترین راه برای جلوگیری از کاهش بینایی است. اگر دیابت دارید، برای معاینه سالانه چشم با اتساع - حتی اگر دید شما خوب به نظر می رسد، به چشم پزشک مراجعه کنید.

دیابت بارداری یا ابتلا به دیابت قبل از بارداری می تواند خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی را افزایش دهد. اگر باردار هستید، چشم پزشک ممکن است معاینات چشمی اضافی را در طول بارداری شما توصیه کند.

اگر دید شما به طور ناگهانی تغییر کرد یا تار، لکه دار یا مبهم شد، فوراً با چشم پزشک تماس بگیرید.

علل رتینوپاتی دیابتی

با گذشت زمان، قند بیش از حد در خون شما می تواند منجر به انسداد رگ های خونی کوچکی شود که شبکیه را تغذیه می کنند و جریان خون آن را قطع می کند. در نتیجه، چشم تلاش می کند تا رگ های خونی جدید را رشد دهد. اما این رگ های خونی جدید به درستی رشد نمی کنند و می توانند به راحتی نشت کنند.

دو نوع رتینوپاتی دیابتی وجود دارد:

• رتینوپاتی دیابتی اولیه: در این شکل رایج تر (به نام رتینوپاتی دیابتی غیر تکثیری (NPDR)) عروق خونی جدید رشد نمی کنند و تکثیر می یابند. هنگامی که NPDR دارید، دیواره رگ های خونی در شبکیه شما ضعیف می شود. برآمدگی های ریز از دیواره رگ های کوچکتر بیرون زده و گاهی مایع و خون به شبکیه نشت می کند. عروق بزرگتر شبکیه می توانند شروع به گشاد شدن کنند و همچنین از نظر قطر نامنظم شوند. NPDR می تواند از خفیف به شدید پیشرفت کند زیرا عروق خونی بیشتری مسدود می شوند. گاهی اوقات آسیب عروق خونی شبکیه منجر به تجمع مایع (ادم) در بخش مرکزی (ماکولا) شبکیه می شود. اگر ادم ماکولا بینایی را کاهش دهد، درمان برای جلوگیری از از دست دادن دائمی بینایی لازم است.

• رتینوپاتی دیابتی پیشرفته: رتینوپاتی دیابتی می تواند به این نوع شدیدتر که به عنوان رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو معروف است، پیشرفت کند. در این نوع، رگ های خونی آسیب دیده بسته می شوند و باعث رشد رگ های خونی جدید و غیر طبیعی در شبکیه می شوند. این رگ های خونی جدید شکننده هستند و می توانند به ماده شفاف و ژله مانندی که مرکز چشم شما را پر می کند (زیجیه) نشت کنند. در نهایت، بافت اسکار ناشی از رشد رگ های خونی جدید می تواند باعث جدا شدن شبکیه از پشت چشم شما شود. اگر رگ های خونی جدید با جریان طبیعی مایع از چشم تداخل داشته باشند، فشار در کره چشم ایجاد می شود. این تجمع می تواند به عصبی که تصاویر را از چشم شما به مغز شما (عصب بینایی) حمل می کند، آسیب برساند و منجر به گلوکوم شود.

عوامل خطر رتینوپاتی دیابتی

هر فردی که دیابت دارد می تواند به رتینوپاتی دیابتی مبتلا شود. خطر ابتلا به بیماری چشم می تواند در نتیجه موارد زیر افزایش یابد:

• ابتلا به دیابت برای مدت طولانی
• کنترل ضعیف سطح قند خون
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• بارداری
• مصرف تنباکو
• نژاد

عوارض رتینوپاتی دیابتی

رتینوپاتی دیابتی شامل رشد عروق خونی غیرطبیعی در شبکیه چشم است. عوارض می تواند منجر به مشکلات جدی بینایی شود:

• خونریزی زجاجیه: رگ های خونی جدید ممکن است به ماده شفاف و ژله مانندی که مرکز چشم شما را پر می کند، خونریزی کنند. اگر مقدار خونریزی کم باشد، ممکن است فقط چند لکه تیره (شناور) مشاهده کنید. در موارد شدیدتر، خون می تواند حفره زجاجیه را پر کند و دید شما را کاملا مسدود کند. خونریزی زجاجیه به خودی خود معمولاً باعث از دست دادن دائمی بینایی نمی شود. خون اغلب در عرض چند هفته یا چند ماه از چشم پاک می شود. تا زمانی که شبکیه شما آسیب نبیند، بینایی شما احتمالاً به وضوح قبلی خود باز خواهد گشت.

• جداشدگی شبکیه: عروق خونی غیرطبیعی مرتبط با رتینوپاتی دیابتی رشد بافت اسکار را تحریک می کند که می تواند شبکیه را از پشت چشم دور کند و می تواند باعث ایجاد لکه های شناور در بینایی شما، جرقه های نور یا از دست دادن شدید بینایی شود.
• گلوکوم: رگ‌های خونی جدید می‌توانند در قسمت جلویی چشم (عنبیه) رشد کنند و در جریان طبیعی مایع از چشم اختلال ایجاد کنند و باعث ایجاد فشار در چشم شوند. این فشار می تواند به عصبی که تصاویر را از چشم شما به مغز شما (عصب بینایی) منتقل می کند، آسیب برساند.
• کوری: رتینوپاتی دیابتی، ادم ماکولا، گلوکوم یا ترکیبی از این شرایط می تواند منجر به از دست دادن کامل بینایی شود، به خصوص اگر شرایط به خوبی مدیریت نشود.

جلوگیری رتینوپاتی دیابتی

همیشه نمی توانید از رتینوپاتی دیابتی پیشگیری کنید. با این حال، معاینه منظم چشم، کنترل خوب قند خون و فشار خون و مداخله زودهنگام برای مشکلات بینایی می تواند به جلوگیری از کاهش شدید بینایی کمک کند.

اگر دیابت دارید، با انجام موارد زیر خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی را کاهش دهید:

• دیابت خود را مدیریت کنید: تغذیه سالم و فعالیت بدنی را بخشی از برنامه روزانه خود قرار دهید. سعی کنید هر هفته حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی متوسط مانند پیاده روی داشته باشید. داروهای خوراکی دیابت یا انسولین را طبق دستور مصرف کنید.
• سطح قند خون خود را کنترل کنید: ممکن است لازم باشد سطح قند خون خود را چندین بار در روز بررسی و ثبت کنید یا اگر بیمار هستید یا استرس دارید تحت نظر قرار بگیرید. از پزشک خود بپرسید که چند بار باید قند خون خود را آزمایش کنید.
• از پزشک خود در مورد آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله سوال کنید: آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله یا آزمایش هموگلوبین A1C، میانگین سطح قند خون شما را برای دوره دو تا سه ماهه قبل از آزمایش نشان می دهد. برای اکثر افراد مبتلا به دیابت، هدف A1C زیر 7٪ است.
• فشار خون و کلسترول خود را تحت کنترل نگه دارید: خوردن غذاهای سالم، ورزش منظم و کاهش وزن اضافی می تواند کمک کننده باشد. گاهی اوقات به دارو نیز نیاز است.
• اگر سیگار می‌کشید یا از انواع دیگر تنباکو استفاده می‌کنید، از پزشک خود بخواهید که به شما در ترک سیگار کمک کند: سیگار خطر ابتلا به عوارض مختلف دیابت از جمله رتینوپاتی دیابتی را افزایش می دهد.
• به تغییرات بینایی توجه کنید: اگر دید شما به طور ناگهانی تغییر کرد یا تار، لکه دار یا مبهم شد، فوراً با چشم پزشک تماس بگیرید.

به یاد داشته باشید، دیابت لزوماً منجر به کاهش بینایی نمی شود. ایفای نقش فعال در مدیریت دیابت می تواند تا حد زیادی به پیشگیری از عوارض کمک کند.