به گزارش سلامت نیوز به نقل از اسلیپ فاندیشن ،آپنه خواب یک اختلال خواب است که به صورت وقفه غیر طبیعی در تنفس در حالی که شخص در خواب است، مشخص می شود. این اختلال، کیفیت خواب را کاهش می دهد و در صورت عدم درمان، می تواند منجر به عواقب بالقوه جدی برای سلامتی شود.

آپنه خواب یک اختلال شایع است، اما اغلب تشخیص داده نمی شود. زیرا معمولا افراد هنگام خواب از علائم شبانه خود بی اطلاع هستند. آگاهی در مورد انواع آپنه خواب و همچنین علائم، علل و درمان ها می تواند به افراد در درک این وضعیت و به حداقل رساندن اثرات بالقوه آن برای سلامتی کمک کند.

آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب نوعی اختلال تنفسی در خواب است که با الگوهای تنفس غیر طبیعی در طول خواب مشخص می شود.

در افراد مبتلا به آپنه خواب به طور مکرر در هنگام خواب، تنفس کاهش یافته یا متوقف می شود. اگرچه این وقفه ها باعث می شود فرد به طور دوره ای از خواب بیدار شود و کیفیت خواب را کاهش دهد،گاهی ممکن است فرد به طور کامل از خواب بیدار نشوند و از غیر طبیعی بودن تنفس شبانه خود غافل بمانند.

انواع مختلفی از آپنه خواب وجود دارد که بر اساس علت اختلالات تنفسی طبقه بندی می شوند.

آپنه انسدادی خواب

آپنه انسدادی خواب (OSA) زمانی رخ می دهد که راه هوایی در پشت گلو در هنگام خواب منقبض یا مسدود شود، که ممکن است باعث خروپف شود .زیرا از عبور هوا به طور عادی جلوگیری می شود. در پاسخ به انسداد راه هوایی، فرد معمولاً از خواب بیدار می‌ شود، ماهیچه‌ های گلو درگیر می‌شود و چندین نفس عمیق می‌کشد که اغلب با صدایی مانند خرخر کردن یا خفگی همراه است. آپنه انسدادی خواب شایع ترین نوع آپنه خواب است. تخمین زده می شود که 10 تا 30 درصد بزرگسالان را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار دهد اما در بسیاری از موارد تشخیص داده نمی شود.

آپنه خواب مرکزی

آپنه خواب مرکزی (CSA) شامل اختلال در ارتباط بین مغز و عضلات کنترل کننده تنفس است. در نتیجه، تنفس ممکن است کم عمق شود و مکث های موقتی داشته باشد. شیوع آپنه خواب مرکزی در مقایسه با آپنه انسدادی خواب کم تر است. تخمین زده می شود که کمتر از٪8 افراد دارای CSA هستند.

علائم آپنه خواب

علائم آپنه خواب شامل اثرات تنفس غیر طبیعی در شب و همچنین اثرات کاهش کیفیت خواب در طول روز است.

علائم آپنه انسدادی خواب

علائم مکرر آپنه انسدادی خواب عبارتند از:

• خواب‌آلودگی مفرط در طول روز
• خروپف بلند که اغلب با صداهای نفس گیر یا خفگی مشخص می شود
• سردرد در صبح که ممکن است تا چند ساعت پس از بیدار شدن از خواب ادامه داشته باشد
• خشکی دهان پس از بیدار شدن از خواب
• خواب بی قرار با دوره های بیداری در طول شب
• افزایش نیاز به بلند شدن از رختخواب برای ادرار کردن
• تحریک پذیری یا ناامیدی
• کاهش تمرکز

برخی از علائم آپنه انسدادی خواب ممکن است بلافاصله قابل توجه نباشند به عنوان مثال، تنفس غیر طبیعی و خروپف ممکن است تنها پس از مشاهده توسط اطرافیان یا همسر فرد که درکنار هم به خواب می روند مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از علائم آپنه انسدادی خواب نیز می تواند ناشی از سایر مشکلات سلامتی باشد، بنابراین این بیماری را نمی توان به تنهایی با علائم تشخیص داد.

علائم آپنه مرکزی خواب

علائمی که اغلب با آپنه مرکزی خواب همراه است عبارتند از:

• الگوهای تنفس غیر طبیعی مانند تنفسی که در طول خواب کند، تسریع و مکث می کند
• خواب‌آلودگی مفرط در طول روز
• بیداری های شبانه
• تنگی نفس ناگهانی یا درد قفسه سینه در شب
• مشکل در تمرکز
• سردردهای صبحگاهی

مانند آپنه انسدادی خواب، برای افراد مبتلا به آپنه خواب مرکزی طبیعی است که از تنفس نامنظم خود در طول خواب بی اطلاع باشند، مگر اینکه توسط همسرشان به آنها اشاره شود.

علل آپنه خواب

علت اختلالات تنفسی بین آپنه انسدادی خواب و آپنه مرکزی خواب متفاوت است.

علل آپنه انسدادی خواب

در افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب، ماهیچه های پشت گلو در طول خواب شل می شوند و فضای عبور هوا را کاهش می دهند. خروپف با باریک شدن راه هوایی رخ می دهد و هنگامی که راه هوایی مسدود می شود، فرد اکسیژن کافی دریافت نمی کند. کمبود اکسیژن باعث بیدار شدن جزئی یا کامل به منظور بازگرداندن جریان هوا می شود. این اختلالات تنفسی به طور مکرر در طول خواب اتفاق می افتد.

علل آپنه مرکزی خواب

آپنه خواب مرکزی به دلیل مشکلاتی در نحوه ارتباط مغز با عضلات مسئول تنفس ایجاد می شود. برای افراد مبتلا به CSA، بخشی از مغز به نام ساقه مغز نمی تواند به درستی سطوح دی اکسید کربن در بدن را در طول خواب تشخیص دهد. این منجر به ایجاد مکرر بخش هایی در تنفس می شود که کندتر و کم عمق تر از آنچه باید باشد، هستند.

عوامل خطر برای آپنه خواب

عوامل متعددی بر شانس ابتلای فرد به آپنه خواب تأثیر می گذارد و این عوامل برای آپنه انسدادی خواب و آپنه خواب مرکزی متفاوت است.

عوامل خطر برای آپنه انسدادی خواب

عوامل خطر اولیه برای آپنه انسدادی خواب مربوط به سن، جنس، وزن بدن و برخی ویژگی های آناتومیکی ناحیه سر و گردن است.

• سن: خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب با افزایش سن افزایش می یابد تا زمانی که فرد در دهه 60 و 70 زندگی خود قرار گیرد.
• جنسیت: مردان عموماً بیشتر در معرض آپنه انسدادی خواب هستند، به ویژه در مراحل اولیه بزرگسالی.
• آناتومی سر و گردن: آپنه انسدادی خواب بیشتر در افرادی رخ می دهد که دارای ویژگی های آناتومیکی خاص از جمله زبان بزرگتر و فک پایین کوتاه تر هستند.
• وزن بدن: مطالعات متعدد ارتباط بین شاخص توده بدنی بالاتر (BMI) و افزایش خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب را نشان داده است.
• سیگار کشیدن: برخی تحقیقات نشان داده اند که خطر آپنه انسدادی خواب در افرادی که سیگار می کشند در مقایسه با افرادی که سیگار را ترک کرده اند یا هرگز سیگار نکشیده اند، به میزان قابل توجهی بیشتر است.
• ناهنجاری های هورمونی: شرایط هورمونی مانند تیروئید کم کار یا تولید بیش از حد هورمون رشد ممکن است خطر OSA را افزایش دهد.با ایجاد تورم بافت نزدیک راه هوایی یا با کمک به افزایش شاخص توده بدنی.
• وضعیت خواب: آپنه خواب ممکن است در افرادی که به پشت می خوابند ایجاد یا بدتر شود. به این دلیل که چگونه آن وضعیت خوابیدن بر شکل و موقعیت بافت اطراف راه هوایی تأثیر می گذارد
• سابقه خانوادگی آپنه خواب: نشانه هایی وجود دارد که نشان می دهد سابقه خانوادگی OSA می تواند خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب را در فرد افزایش دهد، که ممکن است به ویژگی های آناتومیک در سر و گردن مربوط باشد که بین اعضای خانواده مشترک است.
• احتقان بینی: مشکل در تنفس از طریق بینی با احتمال بالاتر ابتلا به OSA مرتبط است.
• استفاده از الکل و برخی داروها: الکل و برخی داروهای تجویزی و مخدر با افزایش خطر آپنه انسدادی خواب مرتبط هستند.
• برخی شرایط پزشکی: افراد مبتلا به برخی مشکلات پزشکی، از جمله چندین بیماری قلبی و ریوی، ممکن است تمایل بیشتری به OSA داشته باشند.

عوامل خطر برای آپنه مرکزی خواب

آپنه خواب مرکزی اغلب در نتیجه یک مشکل پزشکی دیگر، مانند عفونت یا آسیبی که بر ساقه مغز تأثیر می گذارد، نارسایی قلبی یا کلیه، سکته مغزی یا تولید بیش از حد هورمون رشد رخ می دهد. مطالعات برخی از عوامل اضافی را شناسایی کرده اند که با افزایش خطر آپنه مرکزی خواب مرتبط هستند.

• سن: افراد بالای 65 سال در معرض خطر اختلالات تنفسی هستند که با آپنه مرکزی خواب مطابقت دارد.
• جنسیت: آپنه خواب مرکزی در مردان شایع تر است، که ممکن است به سطح برخی از هورمون های جنسی مرتبط باشد.
• استفاده از برخی داروها: استفاده مزمن از داروهای مخدر و برخی از داروهای تجویزی می تواند بر تنفس تأثیر بگذارد و با خطر بالاتر CSA مرتبط است.
• قرار گرفتن در ارتفاع بالا: گذراندن زمان در ارتفاع بالا به دلیل کاهش دسترسی به اکسیژن با CSA مرتبط است.

در موارد نادر، آپنه خواب مرکزی بدون هیچ دلیل واضح یا توضیح پزشکی زمینه ای رخ می دهد. هنگامی که این اتفاق می افتد، به عنوان آپنه خواب مرکزی اولیه یا ایدیوپاتیک شناخته می شود.

چگونه آپنه خواب تشخیص داده می شود؟

آپنه خواب باید توسط یک پزشک یا متخصص خواب تشخیص داده شود و مراحل مختلفی در روند تشخیص وجود دارد..

تاریخچه سلامت و معاینه فیزیکی

ارزیابی آپنه خواب معمولاً با بررسی علائم و سلامت کلی فرد و همچنین معاینه فیزیکی شروع می شود. این برای شناسایی علائم آپنه خواب و شناسایی عوامل خطری طراحی شده است که می توانند در این وضعیت نقش داشته باشند. اگرچه برای تأیید اینکه فردی مبتلا به OSA است، آزمایش لازم است، وجود علائم می‌تواند در تشخیص نقش داشته باشد و به تعیین شدت بیماری کمک کند.

بررسی خواب

بررسی خواب برای تشخیص آپنه خواب انسدادی یا مرکزی ضروری است. قابل اعتمادترین نوع بررسی خواب پلی سومنوگرافی نام دارد که در طول یک شب اقامت در یک آزمایشگاه تخصصی خواب انجام می شود.

در طول پلی سومنوگرافی، چندین حسگر برای ردیابی تنفس، بیداری، سطح اکسیژن، حرکت عضلات، مراحل خواب و سایر جنبه های خواب استفاده می شود. یک مطالعه خواب در کلینیک می تواند تعیین کند که آیا تنفس غیرطبیعی است و بین آپنه خواب انسدادی و آپنه مرکزی تمایز قائل شود. برای OSA، پلی سومنوگرافی ممکن است شامل یک یا دو بازدید از کلینیک خواب باشد.

مطالعه خواب در خانه برای آپنه انسدادی خواب یک گزینه برای بیماران خاص است که اعتقاد بر این است که OSA شدیدتری دارند. انجام تست آپنه خواب در خانه ممکن است راحت تر باشد، اما نتایج هنوز باید توسط یک متخصص بهداشت تفسیر شود. آزمایش خانگی برای آپنه مرکزی خواب استفاده نمی شود.

درمان آپنه خواب

هدف از درمان آپنه خواب کاهش اختلالات تنفسی و بهبود خواب است. رویکرد درمان بین آپنه انسدادی خواب و آپنه خواب مرکزی متفاوت است.

درمان آپنه انسدادی خواب

درمان فشار مثبت راه هوایی (PAP) درمانی است که تقریباً برای همه افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب ارائه می شود. PAP درمانی راه هوایی را باز نگه می دارد با هوای تحت فشار که از دستگاه از طریق شلنگ و ماسکی که روی صورت پوشیده می شود پمپ می شود.

دستگاه های PAP فقط با نسخه در دسترس هستند. فشار هوای آنها باید به دقت در فرآیندی به نام تیتراسیون که در طول مطالعه خواب رخ می دهد کالیبره شود .

جراحی برای برداشتن بافت در گلو و گسترش راه هوایی می تواند یک گزینه درمانی برای بیمارانی باشد که بافتی راه هوایی آنها را مسدود کرده است. نوع دیگری از درمان جراحی نیازمند کاشت دستگاهی برای تحریک عصب است که به کنترل تنفس کمک می کند.

یک جزء اضافی از درمان آپنه انسدادی خواب شامل تغییرات سبک زندگی برای کمک به مدیریت علائم است. این پیشنهادات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش BMI با کاهش وزن
• انجام ورزش منظم، که ممکن است علائم OSA را حتی بدون کاهش وزن کاهش دهد
• تغییر وضعیت خواب برای جلوگیری از خوابیدن به پشت
• کاهش مصرف الکل

بیشتر بدانید: نخستین درمان دارویی آپنه خواب کشف شد

درمان آپنه مرکزی خواب

درمان آپنه خواب مرکزی اغلب بر رسیدگی به مشکل پزشکی که باعث تنفس غیرطبیعی می شود متمرکز است. اگر اختلالات خواب خفیف باشد، علت اصلی را درمان کنید ممکن است تمام آنچه مورد نیاز است باشد.

با این حال، اگر علائم آپنه خواب مرکزی مداوم یا شدید باشد، ممکن است درمان اضافی برای بهبود تنفس و در عین حال تلاش برای حل مشکل اساسی توصیه شود. این ممکن است شامل استفاده از دستگاه های PAP برای ترویج تنفس پایدارتر در طول خواب باشد. سایر درمان‌های ممکن شامل اکسیژن‌درمانی تکمیلی یا استفاده از داروهایی است که می‌توانند تنفس فرد را تسریع کند.

عوارض آپنه خواب

درمان موثر به طور کلی می تواند از عوارض جدی آپنه خواب جلوگیری یا برطرف کند، اما اگر این بیماری درمان نشود، می تواند اثرات گسترده ای بر سلامت و تندرستی داشته باشد.

آپنه خواب کیفیت خواب را کاهش می دهد و اثرات خواب ضعیف با نحوه تأثیر آپنه خواب بر سطح اکسیژن در بدن ترکیب می شود.

بیشتر بدانید: آپنه خواب ریسک ابتلا به سرطان و زوال شناختی را افزایش می دهد

بر این اساس، آپنه انسدادی خواب با خطر بالاتر طیف متنوعی از مشکلات سلامتی مرتبط است، از جمله:

• تصادفات رانندگی ناشی از خواب آلودگی
• بیماری های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا، سکته مغزی، نارسایی قلبی، بیماری قلبی و ضربان قلب غیر طبیعی
• اختلالات متابولیک از جمله دیابت نوع 2
• فشار خون ریوی،( فشار خون بالا در شریان های ریه است که فشار بیش از حد بر قلب وارد می کند.)
• مشکلات فکری مانند اختلال در حافظه و تمرکز
• اختلالات خلقی از جمله تحریک پذیری و افزایش خطر افسردگی
• بیماری کبد چرب غیر الکلی، که افزایش رسوبات چربی در کبد است که می تواند به آسیب جدی کبد کمک کند.
• عوارض ناشی از بیهوشی در حین جراحی

در آپنه خواب مرکزی، عوارضی که ممکن است رخ دهد تا حد زیادی به مشکل پزشکی اساسی که باعث اختلال در تنفس می شود بستگی دارد.

آپنه خواب در کودکان

اگرچه اغلب با بزرگسالان مسن همراه است، آپنه خواب می تواند در کودکان رخ دهد. در افراد جوان، آپنه انسدادی خواب بسیار شایع تر از آپنه خواب مرکزی تخمین زده می شود که 1٪ تا 5٪ از کودکان آپنه انسدادی خواب دارند.

کودکان مبتلا به OSA ممکن است خواب آلودگی بیش از حد در طول روز را که در بزرگسالان مبتلا به آپنه خواب مشاهده می شود، تجربه نکنند. در عوض، ممکن است علائمی مانند بیش فعالی، مشکلات یادگیری یا مشکلات رفتاری در طول روز از خود نشان دهند.

مانند بزرگسالان، خروپف برای کودکان مبتلا به آپنه انسدادی خواب رایج است. با این حال، کودکان ممکن است علائم دیگری در شب داشته باشند مانند عرق کردن، شب ادراری یا راه رفتن در خواب. کودکان مبتلا به OSA شدید درمان نشده نیز ممکن است تجربه کنند مشکلاتی را در رشد و تکامل خود تجربه کنند.

برای بسیاری از کودکان، آپنه انسدادی خواب به دلیل بزرگ شدن لوزه ها و آدنوئیدها در گلو است که جراحی برای برداشتن این بافت ها می تواند گزینه ای برای درمان باشد.

زندگی با آپنه خواب

اقدامات عملی می تواند به افرادی که مبتلا به آپنه خواب هستند کمک کند تا با این وضعیت و اثرات بالقوه آن بر سلامتی کنار بیایند.

بیشتر بدانید: برای پیشگیری از آپنه خواب چکار کنیم؟

• مشکل خود را با پزشک در میان بگذارید
• از دستگاه‌های درمانی به خوبی مراقبت کنید تا نتیجه مطلوب بگیرید
• فعالیت های پر خطر مثل رانندگی هنگام خواب آلودگی را کنار بگذارید
• تغییر وضعیت خواب را در نظر بگیرید. مثلا خوابیدن به پشت می تواند علائم آپنه خواب را کاهش دهد.
• مصرف الکل را به حداقل برسانید