به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جهان صنعت، روزی نیست که خبر یک قتل خانوادگی رسانه‌ای نشود؛ قتل‌هایی که بیانگر پرخاشگری و خونریزی در خانواده و نشان از یک بحران جدی است؛ بحرانی که هرروز بر وسعت آن افزوده می‌شود.

آمارهای مربوط به قتل در ایران حاکی از روند رو به رشد جرائم در بین افراد جامعه است که بر پایه نتایج به دست آمده در کلانشهری مثل تهران هزینه‌های زندگی و فشارهای روحی و روانی بالاتر و نرخ مشارکت اقتصادی پایین‌تر و جمعیت بیشتر است که به تبع آن تعداد موارد قتل نیز افزایش می‌یابد که توجه به تحقیقات به عمل آمده تاثیر هزینه‌های زندگی از طریق شاخص قیمت مصرف‌کننده بر وقوع قتل‌های عمد را مثبت و معنی‌دار ارزیابی کرده‌اند زیرا با افزایش هزینه‌های زندگی، تمایل به زورگیری و ارتکاب قتل عمد در بین مجرمان بالقوه افزایش می‌یابد.

مشکلات اقتصادی و قتل‌های خانوادگی
در همین حال دکتر امان‌الله قرائی‌مقدم روانشناس اجتماعی یکی از اصلی‌ترین دلایل قتل‌های خانوادگی را مشکلات مالی می‌داند و می‌گوید: براساس نظریات روانشناسان اجتماعی مطرح دنیا عوامل اقتصادی، یکی از نیازهای اولیه انسان است. بنابراین بر اساس تئوری رابرت مرتون، جامعه‌شناس آمریکایی وقتی فرد برای رسیدن به هدف و امرارمعاش با مشکل روبه‌رو می‌شود، دچار افسردگی می‌شود که این افسردگی منجر به مرگ خودخواسته در او می‌شود. همچنین زمانی که فرد دچار تنزل اقتصادی و روانی شود، اعضای خانواده خود را نیز به قتل می‌رساند. چه‌بسا سال گذشته نیز پدری به دلیل مشکلات مالی روی خود و تمام اعضای خانواده‌اش بنزین ریخت. واقعه اخیر نیز بر همین اساس است. متاسفانه این روزها به دلیل گرانی و تورم، سرپرستان خانواده‌ها تحت فشار مالی قرار گرفته‌اند. وقتی توانایی تامین معیشت خانواده را نداشته باشد، از جان خود سیر می‌شود و همگی را به قتل می‌رساند.

وی افزود: براساس تئوری روانشناس‌های اجتماعی یکی از عوامل موثر در مرگ‌های خودخواسته و قتل‌های خانوادگی، مشکلات مالی است. ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۰ بحران اقتصادی فجیعی در اروپا شکل گرفت. براساس تحقیقاتی که صورت گرفت مرگ‌های خودخواسته به طرز عجیبی افزایش پیدا کرد. البته چند سال پیش هم افراد زیادی به دلیل بحران اقتصادی و پاندمی کرونا مرگ خودخواسته را انتخاب کردند. در حال حاضر نیز به دلیل گرانی و تورم، آمار قتل‌های خانوادگی زیاد شده است. به نظرم شرایط بد اقتصادی، جامعه را دچار آنومی کرده است. جامعه به گونه‌ای دچار پریشانی شده است. چه‌بسا این روزها مرگ‌های خودخواسته در ایلام، کردستان، کرمانشاه و تهران بسیار زیاد شده است.

این روانشناس اجتماعی با اشاره به اینکه مشکلات اقتصادی، مهم‌ترین عامل قتل است، اظهار کرد: بی‌شک رابطه بین مشکلات مالی با قتل‌های خانوادگی مستقیم است. زیرا فقر اقتصادی مهم‌ترین عامل در بحث جنایت است. چهار عامل درخصوص جنایت مورد بررسی قرار می‌گیرد: ۱- اقتصاد ۲- آنومی ۳- تقدیرگرایی ۴- محیط. در نتیجه برای حل چنین معضل‌هایی، ابتدای امر باید مشکلات معیشتی و اقتصادی مردم را حل کرد.

دکتر مقدم با بیان اینکه تعداد زیادی از قتل‌های خانوادگی از روی کینه، دشمنی و بالارفتن مسائل حاد خانوادگی است، تاکید کرد: این قبیل قتل‌ها را «قتل‌های انتقام‌جویانه و ناشی از نفرت» می‌گوییم که حاصل تجمیع کینه و دشمنی در طول سال‌ها و مشاجره‌های مستمری است که در خانواده و در روابط میان اعضا جریان دارد. اما در هر صورت یکی از عمده‌ترین دلایل بروز نابهنجاری در خانواده‌ها، فشارهای اقتصادی و بیکاری است. مجموعه فشارها در سطح جامعه به حدی است که تاب‌آوری افراد به حداقل رسیده و همین مساله باعث عکس‌العمل شده است. برای مثال فجایعی که هرازگاهی از سوی رسانه‌ها منتشر می‌شود یا در سطح جامعه شاهد هستیم، به دلیل کاهش تاب‌آوری افراد در جامعه است.

جنایت را به اقتصاد ربط ندهید
این در حالی است که دکتر مجید ابهری، آسیب‌شناس و رفتارشناس اجتماعی درخصوص ارتباط قتل‌های خانوادگی با فقر به «جهان‌صنعت» گفت: خشونت‌های خانگی که ناشی از دو گروه دلایل است؛ دلایل محیطی که عبارتند از بیکاری، اعتیاد، مشکلات اقتصادی، عدم‌تفاهم رفتاری و گروه دوم دلایل رفتاری است. یعنی ناتوانی دربرقراری تفاهم بین زن و شوهر همچنین فقدان مدیریت حل وفصل مشکلات زناشویی، دخالت دیگران در زندگی طرفین و ورود شخص ثالث به میان روابط زناشویی هستند. بنابراین مجموعه‌ای از این دلایل منجر به از دست دادن کنترل رفتار و جنایت می‌شود.
وی افزود: به نظرم فقر به تنهایی دلیل اصلی قتل‌های خانوادگی نیست. زیرا این روزها خانواده‌های بسیاری زیر خط فقر زندگی می‌کنند اما دست به هیچ جنایت و جرمی نمی‌زنند. بنابراین از نظر آسیب‌شناسی اجتماعی نمی‌توان گفت فقر، دلیل قتل‌های خانوادگی است.

ریشه مشکلات اجتماعی، کودک‌آزاری است
این در حالی است که سهیل رضایی، روانپزشک، یکی از علل جنایات را مشکلات قاتلین در کودکی می‌داند و می‌گوید: به نظرم ریشه تمام مشکلات اجتماعی کودک‌آزاری است. اگر فرد در کودکی دچار آسیب روانی شود، به همراه کودک عقده، کینه، نفرت و هزاران آسیب رشد می‌کند. اگر بتوانیم از کودک‌آزاری جلوگیری کنیم به احتمال زیاد نیمی از آسیب‌های اجتماعی را حل خواهیم کرد. بنابراین هر فردی که توانسته زخم‌های زندگی‌اش را مدیریت کند، انسان بهتری شده است. اما اگر توانایی درمان زخم‌هایش را نداشته باشد، انسان خطرناکی خواهد شد.
وی افزود: براساس مطالعات، خانواده در تربیت کودکان نقش بسزایی دارد. افراد باید از کودکان به گونه‌ای زندگی کنند که تاب‌آوری را یاد بگیرند. خانواده‌ها نباید هیچ امری را به کودکان تحمیل کنند. برخی افراد تا ۴۰ سال آزار را تحمل می‌کنند اما یک دفعه جنون آنی به آنها دست می‌دهد.

دکتر رضایی اظهارکرد: به نظرم فقر، دلیل اصلی قتل‌های خانوادگی نیست. برای اینکه بتوانیم به طور دقیق این نوع جنایات را به مشکلات اقتصادی و اختلالات روانی ربط دهیم باید هر قاتل را از لحاظ روانی بررسی کنیم. این در حالی است که چنین امری در ایران انجام نمی‌شود. زیرا جامعه ایرانی از نتایج تحقیقات می‌ترسد. اگر آماری هم در این مورد اعلام شود، هزاران نفر آن را تکذیب می‌کنند. با این تفاسیر در تمام دنیا با دلایل متعدد قتل‌های خانوادگی رخ می‌دهد؛ اما صورت‌مساله را با اعدام او پاک نمی‌کنند و بلکه او را سال‌ها مورد آزمایش قرار می‌دهند تا دلیل اصلی قتل‌ها را پیدا کنند. با این حال یکی از دلایل قتل‌ها، جنون آنی است. چراکه اگر تمامی افراد جامعه پولدار شوند، باز هم قتل‌های خانوادگی وجود دارد. زیرا ثروتمندان نیز دچار پوچ‌گرایی می‌شوند. بنابراین هر پرونده‌ای باید به تنهایی مورد نقد و بررسی قرار گیرد. نمی‌توان با یک ابرتئوری درخصوص قاتلین، اظهارنظر کرد. چراکه هر قاتلی نسبت به شرایط محیط زندگی و خانواده‌اش، مورد تحقیق قرار می‌گیرد.