سلامت نیوز : هنگامی كه از مردم پرسیده می‌شود كه از چه می‌ترسند، معمولا از چیزهایی مانند مار، عنكبوت، صاعقه یا مرگ نام می‌برند. وقتی كه ترس آنقدر جدی شود كه زندگی روزمره را مختل كند، به عنوان هراس (فوبیا) شناخته می‌شود. طبق تعریف انجمن روان‌پزشكی آمریكا، هراس عبارت است از یك ترس نامعقول و افراطی از یك شی یا یك وضعیت.

در اغلب موارد، هراس مستلزم حس به خطر افتادن یا ترس از آسیب‌دیدن است. برای نمونه، كسانی كه هراس از مكان‌های باز دارند (اگورا فوبیا)، از گرفتار شدن و به دام افتادن در یك مكان یا وضعیت غیرقابل فرار می‌ترسند.
نشانه‌های هراس
نشانه‌های هراس یا هنگامی كه شخص در معرض شی یا وضعیتی كه از آن می‌ترسد، قرار می‌گیرد یا گاهی حتی هنگامی كه به آن فكر می‌كند، بروز می‌كند. نشانه‌های متداول هراس‌ها عبارتند از:
سرگیجه
نفس تنگی
تهوع
ترس از مرگ
حس غیرواقعی بودن
و واقعیت نداشتن اتفاقات
در برخی موارد، این نشانه‌ها ممكن است آنقدر تشدید شود كه به یك حمله تمام و كمال اضطراب بینجامد. در نتیجه این نشانه‌ها، برخی افراد به انزوا و گوشه‌گیری روی می‌آورند كه این خود به مشكلات جدی در زندگی روزمره می‌انجامد. در موارد دیگر، فرد ممكن است به دلیل توجه مداوم به مرگ قریب‌الوقوع یا بیماری‌های خیالی به مراقبت پزشكی نیاز پیدا كند.

انواع هراس‌ها
هراس‌ها به سه رده كلی تقسیم می‌شوند:
1-هراس اجتماعی: ترس از وضعیت‌های اجتماعی
2-هراس از مكان‌های باز: ترس از گرفتار شدن در یك مكان یا موقعیت غیرقابل فرار
3-هراس‌های خاص: ترس از یك چیز خاص (مثلا مار)
هراس‌های خاص 4 نوع عمده دارند:
1- محیط طبیعی: ترس از صاعقه، آب، طوفان و غیره
2- حیوانات: ترس از مار، عنكبوت، جوندگان و غیره
3- پزشكی: ترس از دیدن خون، آمپول، ملاقات دكتر و غیره
4- موقعیتی: ترس از پل، تنها ماندن در خانه، رانندگی و غیره

شیوع و رواج هراس‌ها
هراس‌ها بسیار شایعند. برای نمونه، در آمریكا بیش از 10 درصد كل جمعیت، حداقل از یك چیز هراس دارند و در این كشور، هراس شایع‌ترین اختلال ذهنی است. معمولا تعداد زنانی كه گرفتار هراس هستند، بسیار بیشتر از مردان است. در بسیاری از موارد، مردم می‌توانند تشخیص دهند كه ترسشان غیرمعقول است و در نتیجه، برای فایق آمدن بر هراس خود اقدام می‌كنند. طبق «راهنمای آماری اختلالات ذهنی»، تنها در حدود 10 درصد هراس‌ها تمام عمر باقی می‌مانند.

درمان هراس‌ها
چند رویكرد مختلف برای درمان هراس‌ها وجود دارد. اثربخشی هر درمان به خود فرد و نوع هراس بستگی دارد. در زیر، برخی روش‌های درمان آورده شده‌اند:
در درمان‌های مواجه‌‌ای، به منظور كمك به بیمار برای غلبه بر ترسش، او را در معرض چیزی كه از آن می‌ترسد قرار می‌دهند. یك نوع از درمان مواجه‌ای، غرقه‌سازی (flooding) است كه در آن، بیمار برای مدتی طولانی، بدون فرصت یا امكان فرار، با چیزی كه از آن می‌ترسد مواجهه داده می‌شود. هدف از این روش، كمك به فرد در روبه‌رو شدن با آنچه از آن هراس دارد و درك این واقعیت است كه آسیبی از آن به او نمی‌رسد.

روش دیگری كه غالبا برای درمان هراس به كار گرفته می‌شود، شرطی‌سازی تقابلی (counter-conditioning) نام دارد. در این روش به بیمار یاد داده‌می‌شود كه واكنش متفاوت و تازه‌ای نسبت به چیزی كه از آن می‌ترسد نشان دهد. بیمار یاد می‌گیرد كه به جای وحشت‌زدگی در صورت مواجهه با شیء مورد نظر چگونه از روش‌های آرامش درمانی استفاده كند و آن را جایگزین اضطراب و ترس كند. این رفتار جدید با واكنش وحشت‌زده قبلی ناسازگار است و در نتیجه، واكنش هراس به تدریج از بین می‌رود. شرطی‌سازی تقابلی معمولا در مورد بیمارانی به كار گرفته می‌شود كه نمی‌توانند درمان‌های مواجه‌ای را تحمل كنند.
منبع: كلینیك الكترونیكی روان‌یار