به گزارش سلامت نیوز به نقل از مدلاین پلاس، اختلالات جنسی در مردان را به سه دستة بزرگ تقسیم می کنند: اختلال در نعوظ، اختلال در انزال و اختلال در میل جنسی. در نتیجه می توان اثرات داروها را در ایجاد هر یک از اختلالات فوق بررسی نمود.

بسیاری از داروها و موادمخدر می توانند بر برانگیختگی و عملکرد جنسی مردان تأثیر بگذارند. آنچه باعث مشکلات نعوظ در یک مرد می شود ممکن است بر مرد دیگری تأثیر نگذارد.

بیشتر بدانید: لیست داروهایی که تمایلات جنسی‌ را از بین میبرد

اگر فکر می کنید که یک دارو بر عملکرد جنسی شما تأثیر منفی می گذارد، با پزشک خود صحبت کنید. هرگز مصرف هیچ دارویی را بدون صحبت با متخصص خود قطع نکنید. اگر هنگام قطع یا تغییر آنها مراقب نباشید برخی از داروها ممکن است منجر به واکنش های تهدید کننده زندگی شوند.

در زیر فهرستی از برخی داروها و داروهایی که ممکن است باعث اختلال نعوظ (ED) در مردان شوند، آورده شده است. ممکن است داروهای دیگری غیر از داروهای موجود در این لیست وجود داشته باشد که می تواند باعث مشکلات نعوظ شود.

داروهای ضد افسردگی و سایر داروهای روانپزشکی

• آمی تریپتیلین (Elavil)
• آموکساپین (آسندین)
• بوسپیرون (Buspar)
• کلردیازپوکساید (لیبریوم)
• کلرپرومازین (تورازین)
• کلومیپرامین (آنافرانیل)
• کلورازپات (Tranxene)
• دزیپرامین (نورپرامین)
• دیازپام (والیوم)
• دوکسپین (Sinequan)
• فلوکستین (پروزاک)
• فلوفنازین (پرولیکسین)
• ایمی پرامین (توفرانیل)
• ایزوکاربوکسازید (مارپلان)
• لورازپام (آتیوان)
• مپروبامات (Equanil)
• مزوریدازین (سرنتیل)
• نورتریپتیلین (Pamelor)
• اگزازپام (سراکس)
• فنلزین (ناردیل)
• فنی توئین (دیلانتین)
• سرترالین (Zoloft)
• تیوریدازین (ملاریل)
• تیوتیکسن (Navane)
• ترانیل سیپرومین (پارنات)
• تری فلوپرازین (Stelazine)

آنتی هیستامین ها

• سایمتیدین (تاگامت)
• دیمن هیدرینات (درامامین)
• دیفن هیدرامین (بنادریل)
• هیدروکسی زین (ویستاریل)
• مکلیزین (آنتیورت)
• نیزاتیدین (اکسید)
• پرومتازین (فنرگان)
• رانیتیدین (زانتاک)

داروهای فشار خون بالا و دیورتیک ها

• آتنولول (تنورمین)
• بتانیدین
• بومتانید (Bumex)
• کاپتوپریل (کاپوتن)
• کلروتیازید (دیوریل)
• کلرتالیدون (هیگروتن)
• کلونیدین (کاتاپرس)
• انالاپریل (Vasotec)
• فوروزماید (لاسیکس)
• گوانابنز (Wytensin)
• گوانتیدین (Ismelin)
• Guanfacine (Tenex)
• هالوپریدول (Haldol)
• هیدرالازین (آپرسولین)
• هیدروکلروتیازید (اسیدریکس)
• لابتالول (نورموداین)
• متیل دوپا (آلدومت)
• متوپرولول (لوپرسور)
• نیفدیپین
• فنوکسی بنزامین (دی بنزیلین)
• فنتولامین (رجیتین)
• پرازوسین (مینی پرس)
• پروپرانولول (ایندرال)
• رزرپین (سرپاسیل)
• اسپیرونولاکتون (آلداکتون)
• تریامترن (Maxzide)
• وراپامیل (کالان)

داروهای بیماری پارکینسون

• بنزتروپین (کوژنتین)
• Biperiden (Akineton)
• بروموکریپتین (پارلودل)
• لوودوپا (Sinemet)
• پروسیکلیدین (کمادرین)
• تری هگزی فنیدیل (آرتان)

شیمی درمانی و داروهای هورمونی

• آنتی آندروژن ها (Casodex، Flutamide، Nilutamide)
• بوسولفان (میلران)
• سیکلوفسفامید (سیتوکسان)
• کتوکونازول
• آگونیست های LHRH (لوپرون، زولادکس)
• آنتاگونیست LHRH (Firmagon)

سایر داروها

• اسید آمینوکاپروئیک (Amicar)
• آتروپین
• کلوفیبرات (Atromid-S)
• سیکلوبنزاپرین (Flexeril)
• سیپروترون
• دیگوکسین (لانوکسین)
• دیسوپیرامید (Norpace)
• دوتاستراید (آوودارت)
• استروژن
• فیناستراید (Propecia، Proscar)
• فورازولیدون (فوروکسون)
• مسدود کننده های H2 (Tagamet، Zantac، Pepcid)
• ایندومتاسین (ایندوسین)
• عوامل کاهش دهنده چربی
• شیرین بیان
• متوکلوپرامید (Reglan)
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs، ایبوپروفن و غیره)
• اورفنادرین (نورفلکس)
• پروکلروپرازین (کامپازین)
• سودوافدرین (Sudafed)
• سوماتریپتان (Imitrex)

مسکن ها

• کدئین
• فنتانیل (نوآوری)
• هیدرومورفون (Dilaudid)
• مپریدین (Demerol)
• متادون
• مورفین
• اکسی کدون (Oxycontin، Percodan)

مواد مخدر

• الکل
• آمفتامین ها
• باربیتورات ها
• کوکائین
• ماری جوانا
• هروئین
• نیکوتین

در بخش زیر توضیحات بیشتری نسبت به داروهایی که بر میل جنسی آقایان اثر می گذارند، آورده شده است:

داروهای ضد فشار خون

تقریباً 50 درصد مردان در دهه 60 زندگی از داروهای ضد فشار خون استفاده می نمایند. متیل‌دوپا امروزه کمتر استفاده می شود. این دارو در 30-20 درصد مردانیکه از آن استفاده می کنند، سبب ایجاد اختلال در نعوظ می شود.

از داروهائیکه بطور وسیع در درمان فشار خون استفاده می شود، مدرّها یا داروهای زیاد کنندة ادرار هستند. سردستة این داروها، هیدروکلروتیازید می باشد، که علاوه از اینکه میل جنسی را کاهش می دهد، می تواند سبب اختلال در نعوظ نیز گردد.

از دیگر داروهائیکه خیلی در درمان فشارخون استفاده می شوند، پروپرانولول و آتنولول هستند. آتنولول در 10 درصد مردان سبب ایجاد اختلال نعوظ می شود، علاوه از آن، سبب کاهش میزان هورمون مردانه یا همان تستوسترون در خون می گردد. پروپرانولول در 15-10 درصد مردان سبب اختلالات جنسی بیشتر به شکل اختلال در نعوظ می شود.


داروی ضدفشار خون دیگر که زیاد استفاده می شود، پرازوسین است. در کشور ما این دارو بیشتر برای درمان مشکلات ادراری در بزرگی خوش خیم پروستات تجویز می شود. حدود 30 درصد بیمارانیکه پرازوسین را همراه با یک داروی مدرّ استفاده می نمایند، مبتلا به اختلالات جنسی خواهند شد. داروی دیگر که بطور خیلی وسیع برای درمان مشکلات ادراری در بزرگی پروستات استفاده می شود، تامسولوسین است.

این دارو در کوتاه مدت در 10 درصد مردان و در دراز مدت در 30 درصد مردان سبب اختلال در انزال می گردد، که بصورت انزال پسگرد می باشد، یعنی هنگام انزال منی بیرون نمی ریزد بلکه بطرف عقب رفته و وارد مثانه می شود و سپس توسط ادرار دفع می شود. وراپامیل و آملودیپین از دیگر داروهای ضد فشارخون هستند که زیاد استفاده می شوند. میزان عارضة اختلال جنسی با این دو دارو کمتر از داروهای فوق الذکر می باشد، ولی آنها در تعداد اندکی از بیماران سبب کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی می شوند.

کاپتوپریل و آنالاپریل از جمله داروهای ضد فشار خون هستند که عوارض جنسی خیلی اندکی دارند. هیچ بیمار مبتلا به فشارخون نباید بدون نظر پزشک معالج نسبت به قطع داروی مصرف شده و یا تعویض آن اقدام نماید. قطع و تعویض داروی ضد فشارخون بدون نظر پزشک خیلی خطرناک و دارای عوارض خطیر از جمله سکتة مغزی می باشد.

داروهای ضد افسردگی

این دسته از داروها مهمترین گروه داورئی هستند که سبب اختلالات جنسی در مردان و زنان می شوند. میزان اختلال جنسی با مصرف این داروها حدود 30 درصد است. نسل جدید داروهای ضد افسردگی عوارض جنسی اندکی دارند.
کلومیپرامین، ایمی پرامین و آمی‌تریپتیلین جزو ضدافسردگیهای سه حلقه‌ای هستند که هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرند.

کلومیپرامین و ایمی پرامین بیشترین اثر سوء را در عملکرد جنسی دارند. حتی با کمترین دوز کلومیپرامین ممکن است اختلال جنسی ایجاد گردد، ولی اختلال جنسی ناشی از آمی تریپتیلین بستگی به دوز آن دارد. کلومیپرامین در 40 درصد مردان سبب اختلال در انزال، در 20 در صد موارد سبب کاهش میل جنسی و در 20-15 در صد موارد سبب اختلال در نعوظ می گردد.

میزان اختلالات جنسی با ایمی‌پرامین در حد متوسط و این میزان با آمی‌تریپتیلین حداقل است. ایمی‌پرامین بیشتر سبب اختلال در ارگاسم در خانمها و سبب اختلال در انزال در آقایان می شود. 55 درصد خانمهائیکه ایمی‌پرامین مصرف می کنند در رسیدن به ارگاسم مشکل پیدا می کنند. از این دسته داروها نورتریپتیلین کمتر از همه عارضة جنسی دارد. هیچ داروی ضدافسردگی نباید بدون نظر پزشک قطع یا تعویض شود.

گروه بعدی داروهای ضد افسردگی که تقریباً جایگزین گروه قبلی شده اند، داروهائی هستند که میزان سروتونین در مغز را بالا می برند. از این گروه داروهائیکه بطور وسیع در ایران مورد استفاده قرار می گیرند، عبارتند از:

• فلوکستین، سرترالین، سیتالوپرام، فلووکسامین، ونلافاکسین و پاروکستین

فلوکستین در حدود 30 درصد موارد سبب اختلال در انزال و کاهش میل جنسی می شود. سرترالین و سیتالوپرام در 25 درصد استفاده کنندگان از این داروها سبب کاهش میل جنسی، در 15 درصد سبب اختلال در رسیدن به ارگاسم و در 20 در صد سبب اختلال در انزال می شود.

پاروکستین در 20 درصد بیماران سبب اختلال در رسیدن به ارگاسم و انزال می گردد. فلووکسامین عوارض جانبی جنسی زیادی ندارد ولی بعلت تهوع شدیدی که ایجاد می کند ممکن است باعث کاهش میل جنسی شود.

از این گروه داروها، ونلافاکسین بیشترین میزان اختلالات جنسی (38 درصد) را ایجاد می کند.

داروهای مؤثر بر روان

لیتیوم داروئی است که بطور نسبتاً زیاد توسط همکاران روانپزشک مورد استفاده قرار می گیرد. این دارو علاوه از کاهش دادن میل جنسی، ممکن است در 15 درصد مردان سبب اختلال در نعوظ گردد.

کلاً داروهای ضد جنون مثل رسپیریدون، اولانزاپین و کلوزاپین در 60-40 درصد بیماران سبب افزایش پرولاکتین خون می شوند. افزایش پرولاکتین خون در مردان می تواند سبب کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ، بزرگ شدن سینه ها، کم‌کاری بیضه ها و ناباروری گردد.

عوارض جانبی جنسی کلوزاپین کمتر از همه است. بدترین دارو از نظر عوارض جنسی تیوریدازین است. آن در 60 درصد بیماران سبب اختلال جنسی می شود. فنوتیازین از میان داروهای اعصاب، بیشترین کاهش در میل جنسی را سبب می شود و در 50 درصد مردان می تواند ایجاد اختلال در انزال نماید. این دارو علاوه از عوارض فوق، می تواند اثر مهاری بر روی هورمون مردانه یا همان تستوسترون داشته باشد. کلرپرومازین می تواند ظرف 24 ساعت پس از شروع مصرف سبب اختلال در انزال شود.

بنزودیازپین ها

این گروه از داروها، آرامبخش و خواب آور هستند و شامل کلردیازپوکساید، دیازپام، اگزازپام، آلپرازولام، لورازپام و کلونازپام می باشند. کلاً این رده از داروها عوارض سوء جنسی کمتری دارند، ولی اگر همراه با لیتیوم مصرف شوند در 49 درصد بیماران سبب مشکلات جنسی می شوند.

از این گروه داروها، کلونازپام بیشتر از سایر داروهای گروه (40 درصد) سبب اختلال جنسی می شود. بیمارانیکه از داروهای اعصاب استفاده می کنند، نیاز به آن دارند، و اولویت درمانی با مشکلات روحی روانی آنها می باشد. مثلاً یک بیمار مبتلا به افسردگی ابتدا باید افسردگی وی درمان شود و مسائل زناشوئی در اولویت بعدی قرار دارند. قطع این داروها بدون اجازه پزشک می تواند برای بیمار عوارض زیانباری را به همراه داشته باشد.

داروهای مهار کننده گیرنده های هیستامینی نوع 2

این گروه از داروها در بیماری های دستگاه گوارش بکار می روند که مهمترین آنها عبارتند از:

• سایمتیدین، رانیتیدین و فاموتیدین.

از این گروه داروئی، عوارض سایمتیدین نسبتاً زیاد و بیشتر از بقیه است. کلاً سایمتیدین دارای خاصیت ضد هورمون مردانه بوده و میزان پرولاکتین خون را زیاد می کند.

این دو عارضه می توانند سبب رشد سینه ها در مردان، کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و کاهش تعداد اسپرم شوند. میزان عوارض با سایمتیدین وابسته به دوز دارو است. هر قدر میزان تجویز آن بیشتر باشد، میزان عوارض نیز بیشتر خواهد بود.

ممکن است حین درمان با سایمتیدین تعداد اسپرمها تا 40 درصد کاهش یابند، ولی پس از قطع دارو تعداد اسپرمها مجدداً طبیعی خواهد شد. بنابراین در مردانیکه مشکل باروری دارند و یا تعداد اسپرم آنها اندک است، بهتر است از سایمتیدین استفاده نشود.

دیگوکسین

امروزه با سنتز داروهای جدیدتر، مصرف این دارو نسبت به گذشته کاهش یافته است، ولی هنوز مورد استفاده قرار می گیرد. میزان بروز اختلالت جنسی با این دارو 25 درصد است. در افرادی که بطور طولانی مدت از آن استفاده می کنند، میزان تستوسترون (هورمون مردانه) خون 50 درصد کاهش و میزان استروژن (هورمون زنانه) خون دو برابر می شود.

داروهای درمانی افزایش چربی خون

مهمترین این گروه از داروها که در ایران مصرف زیاد دارند عبارتند از:

• کلوفیبرات، جمفیبروزیل، آتورواستاتین و لوواستاتین

چون این داروها بیشتر با داروهای ضد فشارخون مصرف می شوند، مشخص کردن علت واقعی اختلال جنسی ممکن است مشکل باشد. کلاً این داروها میزان هورمونهای جنسی در خون را کاهش می دهند. میزان اختلال نعوظ با کلوفیبرات و جم فیروزیل حدود 15 درصد است. استاتین ها (آتورواستاتین و لوواستاتین) ممکن است تولید هورمون تستوسترون در بدن را مهار نمایند. در مردانیکه از داروهای پائین آورنده چربی خون استفاده می کنند، میزان بروز اختلال نعوظ 12 درصد است.

داروهای ضد تشنج

از این داروها جهت درمان صرع (غش، تشنج) استفاده می شود. والپروئیک اسید سبب اختلالت هورمونی در خانمها می شود، و در مردان نسبتاً بدون عارضه است. این دارو در مقایسه با سایر داروهای ضد تشنج، عوارض جانبی جنسی کمتری دارد.

برخلاف والپروئیک اسید، کاربامازپین سبب اختلالات هورمونی متعددی می شود. با مصرف این دارو، در مردان هورمون تستوسترون کاهش و هورمون پرولاکتین افزایش می یابد. این دو عامل گاهاً سبب کاهش شدید میل جنسی و ناتوانی جنسی شدید در مردان می شوند.

فنی توئین داروی ضد تشنج دیگری است که عوارض مشابه با کاربامازپین دارد. این دارو میزان استرادیول (هورمون زنانه) خون را زیاد می کند. استرادیول اثر مهاری بر روی غدة هیپوفیز مغز دارد و می تواند منجر به کم کاری غدد جنسی (بیضه ها) در مردان شود. میزان عوارض با این دارو هم وابسته به دوز است و هم وابسته به طول مدت زمان مصرف.

هر قدر دوز آن بیشتر و مدت زمان مصرف هم بیشتر باشد، عوارض بیشتر خواهد بود. فنوباربیتال و پریمیدون بیشتر از سایر ضد تشنجها سبب اختلال در نعوظ می شوند. با ادامة مصرف این دو دارو، میزان بروز اختلال جنسی نیز بیشتر می شود. لاموتریژین یک داروی ضد تشنج جدیدی است که تقریباً عاری از عوارض سوء بر عملکرد جنسی می باشد.

داروهای هورمونی

یکی از داروهائیکه از این گروه بصورت وسیع مورد استفاده قرار می گیرد، فیناستراید است که برای درمان مشکلات ادراری ناشی از بزرگی پروستات در مردان بکار می رود. در 15 درصد مردان، مصرف این دارو سبب اختلال جنسی به شکل کاهش حجم منی، کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی می شود.

تستوسترون بیشترین هورمون مردانه در بدن است و امروزه از انواع صناعی آن بصورت غیرقانونی ورزشکاران استفاده می کنند. مصرف نابجای تستوسترون و مشتقات آن می تواند عوارض بسیار زیان باری در بدن ایجاد نماید.

گاهاً افرادی جهت بدن سازی مقادیر زیادی از این هورمونها استفاده می کنند. این هورمونها عوارض سوء بسیار شدیدی بر روی عملکرد جنسی و باروری دارند. مصرف مقادیر متوسط از این هورمونها به مدت طولانی تقریباً سبب از بین رفتن بیضه ها می شود.

اگر عوارض زیانبار این هورمونها در مراحل ابتدائی باشند، می توان با درمانهای مناسب آنها را برطرف کرد، ولی وقتی عوارض تمام عیار شدند، متأسفانه دیگر نمی توان کاری کرد. در حقیقت امروزه استفاده از هورمون تستوسترون به عنوان داروی ضد بارداری در مردان (مشابه قرصهای ضد حاملگی در زنان) تحت بررسی است. استفاده از این هورمون ها سبب افزایش جوش صورت و افزایش موهای زائد بدن نیز می شود.

البته لیست داروهائیکه دارای عوارض سوء در عملکرد جنسی در مردان و زنان هستند، بسیار طولانی است. در سطور فوق عوارض جنسی داروهائیکه بیشتر برای عموم مردم شناخته شده است، ذکر گردیدند.

هدف از بازگوئی مطالب فوق آگاهی خوانندگان گرامی از این مطلب است، که بسیاری از مشکلات جنسی، ناشی از عوارض داروهائی است که فرد مصرف می کند. این اثرات سوء بر عملکرد جنسی در مواردیکه فرد از داروهای متعدد از گروههای داروئی متفاوت استفاده می کند، بسیار بیشتر است، چون عوارض داروها تجمعی هستند.

در بسیاری از مواردیکه اختلالات جنسی ناشی از مصرف دارو می باشند، می توان با اقدامات مناسب مشکل بیمار را برطرف کرد. در پایان به یاد داشته باشید اگر داروئی توسط پزشک تجویز شده است، باید توسط پزشک قطع یا تعویض شود.