سلامت نیوز:یک‌ماه از پاییز خشک خوزستان می‌گذرد. بعد از تابستان خشک و طولانی، حالا چشم کشاورزان به آسمان است تا باران ببارد، اما شهری‌ها نگران از آب‌گرفتگی دوباره خانه‌ها، دست و دلشان می‌لرزد. هواشناسی خوزستان، آذر را آغاز بارندگی پاییزه پیش‌بینی کرده، اما با وجود این تأخیر، شهرهای خوزستان هنوز آماده باران نیستند و نگرانی از تکرار آب‌گرفتگی همچنان ادامه دارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه خراسان ،پاییز سال گذشته بارندگی شدید در 3روز، برخی شهرهای خوزستان را برای سومین سال متوالی زیر آب برد و اهواز، کوت‌عبدالله، ماهشهر، هندیجان، آبادان، خرمشهر، شادگان، رامهرمز، رامشیر و ایذه در این بارش‌ها گرفتار سیل و آب‌گرفتگی شدند. ماهشهر با 170میلی‌متر رکورددار بود و اهواز نیز حدود 90میلی‌متر بارندگی را تجربه کرد. شدت خسارت‌ها و کوتاهی مسئولان، بالاخره پای سازمان بازرسی کل کشور را به آب‌گرفتگی‌های خوزستان باز کرد؛ آنها وعده دادند با مقصران برخورد و خسارت‌ها جبران شود، اما با گذشت نزدیک به یک سال از این وقایع، اخبار خوبی از آمادگی شهرها برای فصل بارندگی به گوش نمی‌رسد.

زخم کهنه آب‌گرفتگی
آب‌گرفتگی معابر و منازل به دنبال بارندگی در یک دهه گذشته خسارت‌های زیادی به‌دنبال داشته است. به‌گفته مسعود انصاریان، مدیرکل پیشین بنیاد مسکن خوزستان، در آب‌گرفتگی آذر1398 اهواز و کارون، 1566واحد مسکونی و 7واحد تجاری خسارت دید و۵۰واحد مسکونی به کلی ویران شد.مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان هم با اشاره به خسارت آب‌گرفتگی پارسال به 9هزار واحد مسکونی در 4شهرستان می‌گوید: طبق مصوبه دولت قرار شد 5هزار واحد مسکونی در ماهشهر، اهواز، کارون، هندیجان و بندرامام ساخته شود که بیشترین آن مربوط به بندر امام و ماهشهر است.

برای هرکدام از واحدهای احداثی 185میلیون تومان تسهیلات و کمک بلاعوض درنظر گرفته شده است. از اوایل امسال ساخت واحدها در بندر امام شروع شده؛ به‌طوری که 1200واحد از مرحله پی‌ریزی گذشته است.شهاب صدیقی می‌افزاید: درمجموع 4هزار واحد مسکونی مشمول تعمیرات شدند که کارشان تمام ‌شده است.

   تکلیف بر زمین مانده شهرداری‌ها
قرارگاه آب و فاضلاب یکی از 3قرارگاهی بود که فروردین امسال در استانداری خوزستان تشکیل شد تا برای جلوگیری از آب‌گرفتگی مجدد شهرها چاره‌اندیشی کند. این قرارگاه برای شهرداری‌ها و شرکت آبفا تکالیفی تعیین کرد. در این قرارگاه، اداره کل بحران مسئول پیگیری طرح‌های ضربتی و علاج‌بخشی دفع آب‌های سطحی، اداره کل امور شهری مسئول پیگیری لایروبی شبکه فاضلاب و آب‌های سطحی و دفتر فنی استانداری مسئول پیگیری انجام مطالعات طرح جامع دفع آب‌های سطحی در شهرداری‌ها شدند.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان به همشهری می‌گوید: تا زمان اجرای طرح‌های جامع دفع آب‌های سطحی شهرها که در حال مطالعه است، قرار شد طرح‌های ضربتی و علاج‌بخشی اجرا شود تا امسال شاهد اتفاقات سال‌های گذشته و آب‌گرفتگی شهرها نباشیم. برای این کار شهرهای اهواز، کوت‌عبدالله، بندرامام، آبادان، خرمشهر و چمران به‌عنوان شهرهای هدف و اولویت‌دار تعیین شدند.

صدیقی از روند اقداماتی که در این شهرها در حال اجراست، ابراز نارضایتی می‌کند و می‌افزاید: به جز بندر امام که پیشرفت نسبی داشته، عملکرد بقیه شهرها رضایت‌بخش نیست و باتوجه به نزدیک شدن به زمان بارندگی اقدامات باید تسریع شود.وی درباره اجرای طرح‌ها توضیح می‌دهد: در بندر امام تقریبا 70درصد کار انجام شده و بقیه کار شامل خرید پمپ است که صنایع پتروشیمی متعهد به تامین آن شده. این پمپ‌ها قرار است تا 40روز آینده نصب شود، اما این شهر در زمینه لایروبی شبکه عقب‌ماندگی و نیاز به تسریع دارد.

صدیقی با بیان اینکه در طرح ضربتی اهواز 56نقطه بحرانی تعیین شد که شهرداری اهواز و شرکت آبفا به‌صورت اشتراکی با نظارت استانداری اجرا کنند، ادامه می‌دهد: این طرح که از دی پارسال آغاز شده و تا شهریور امسال حدود 85درصد پیشرفت داشته، شامل اقداماتی همچون لایروبی و لوله‌گذاری است. در طرح علاج‌بخشی اهواز نیز 80نقطه مشخص شد که حدود 310میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

براساس ارزیابی‌های ما تعهدات شهرداری اهواز پیشرفت خوبی ندارد و علت آن هم نبود اعتبار است. وی با بیان اینکه کوت‌عبدالله به‌دلیل مشکلات شهرداری عقب‌ماندگی دارد، ادامه می‌دهد: در شهر چمران مطالعات دفع آب‌های سطحی به پایان رسیده است و مشکل مالی هم ندارد؛ بنابراین باید طرح خود را برای حفاری و لوله‌گذاری هرچه سریع‌تر آغاز کند.

در خرمشهر کار متوقف شده بود که با آمدن فرماندار جدید دوباره فعال شد و در آبادان هم حکم شهردار به‌تازگی امضا شده و قرار است کار از هفته آینده آغاز شود. صدیقی با بیان اینکه اعتبار دفع آب‌های سطحی هنوز به شهرداری‌های پرداخت نشده است، می‌افزاید: طبق تبصره13 قانون بودجه امسال قرار بود برای مقابله و جلوگیری از آب‌گرفتگی به شهرهایی که دارای مطالعات آب‌های سطحی هستند، 500میلیارد تومان اختصاص یابد و شهرداری‌ها نیز همین مقدار اختصاص دهند، اما این اعتبار هنوز پرداخت نشده است.

وی تأکید می‌کند: احتمال می‌دهیم بارندگی تا 40روز دیگر آغاز شود و امیدواریم تا زمان اتمام طرح‌ها اتفاق خاصی نیفتد. البته تمام برنامه‌ریزی‌ها برای آمادگی مواجهه با بارندگی 160میلی‌متری که پارسال اتفاق افتاده بود، انجام شده و ارزیابی‌ها نیز به همان نسبت است.

    صدها نقطه بحرانی
اهواز بیش از 400نقطه بحرانی آب‌گرفتگی دارد. قانون، دفع آب‌های سطحی را به شهرداری‌ها تکلیف کرده است، اما در اهواز و اغلب شهرهای خوزستان به‌دلیل نداشتن شبکه مجزا از شبکه فاضلاب برای عبور آب باران استفاده می‌شود. این در حالی است که شبکه فرسوده و پیر فاضلاب در روزهای عادی نیز ناکارآمد است و با وجود پیگیری، شهرداری اهواز حاضر به پاسخگویی دراین باره نشد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اهواز اما توضیح می‌دهد: اگر باران نرم و آهسته ببارد، شبکه فاضلاب از عهده عبور دادن آن برمی‌آید، ولی ظرفیت باران‌های شدید و سیل‌آسا را ندارد. امسال در اهواز و برخی شهرها همچون ماهشهر و بندرامام  اقداماتی برای تقویت ایستگاه‌های پمپاژ و توسعه، تعمیر و بهسازی خطوط شبکه در حال انجام است تا مشکلات کمتر شود.

محمدرضا کرمی‌نژاد  با اشاره به شناسایی 88نقطه بحرانی در آب‌گرفتگی سال98 در اهواز می‌گوید: 64نقطه اصلاح شده و بقیه در حال انجام است. علاوه بر اینها مجموعه استانداری، شهرداری و آبفا 56نقطه مشکل‌دار را تعیین کردند (برخی از آنها با طرح آبفا همپوشانی داشته است) که به‌صورت اشتراکی اجرا شود که 90درصد آنها نیز به اتمام رسیده است. اخیرا نیز 80نقطه دیگر تعیین شده که اصلاح آنها آغاز شده است.

به جز اینها مراجعه‌های مردمی را نیز در دستورکار داریم و مشکلات شبکه فاضلاب در 77نقطه دیگر از شهر اهواز نیز توسط آبفا در حال برطرف شدن است. جاهایی که داریم کار می‌کنیم نقاط اضطراری هستند و به جز اینها نقاط بحرانی دیگری هم وجود دارد.به‌گفته وی، این طرح‌ها قرار است 20روز تا 3ماه آینده به پایان برسد و اگر تا آن موقع باران نیاید یا باران شدید نداشته باشیم، مشکلی خاصی نخواهیم داشت.

    اعداد نجومی شبکه
خوزستان 85شهر دارد. اداره کل امور شهری استانداری، شهرداری‌ها را مکلف به انجام تعهدات خود در لایروبی تا پیش از شروع بارندگی‌های پاییزی کرده است.
مدیرکل دفتر فنی استانداری خوزستان 14شهر استان را دارای بیشترین مشکل آب‌گرفتگی در زمان بارندگی می‌داند و می‌گوید: بعد از آب‌گرفتگی‌های سال 98 و 99 سازمان بازرسی کل کشور به مسئله ورود و شهرداری‌ها را ملزم کرد در مدت 6ماه مطالعات دفع آب‌های سطحی را انجام دهند. برای اطمینان از اینکه مطالعات شهرداری‌ها توجیه فنی و اقتصادی داشته باشد، داوری آن را طی یک تفاهمنامه به دانشگاه شهید چمران اهواز واگذار کردیم و از 4ماه پیش بررسی طرح‌ها در حال انجام است.

هدایت‌الله زارع‌زاده با بیان اینکه 62شهر مطالعات خود را به استانداری ارائه دادند، می‌افزاید: از این تعداد مطالعات 3شهر به اتمام رسیده و آماده تصویب است. مطالعات 41شهر قابل تصویب به شرط اصلاحات جزئی است که تمام شهرهای مشکل‌دار جزو این دسته هستند. مطالعات 11شهر به‌دلیل نقص‌های اساسی غیرقابل بررسی هستند و عودت داده شده‌اند و مطالعات 6شهر نیز در حال بررسی است.

وی با بیان اینکه شهرداری‌ها باید مطالعات را از منابع اعتباری خودشان انجام دهند، اما برای اجرا دولت وعده داده است که کمک کند، می‌گوید: البته این اعتبار هنوز پرداخت نشده است. فقط برای شهرداری اهواز قرار است 50میلیارد تومان از محل اعتبار استانی و برای آبادان از محل اعتبار بهسازی بافت‌های فرسوده تامین شود.

به‌گفته وی، اگرچه طرح‌های ضربتی و علاج‌بخشی در حال اجراست، اما شبکه فاضلاب همان شبکه قدیمی و فرسوده است که هنوز مشکلاتی دارد و این می‌تواند موجب شود همچنان بحران داشته باشیم.زارع‌زاده ادامه می‌دهد: برای اجرای طرح دفع آب‌های سطحی شهرهای استان 10هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است که اخیرا طی مکاتباتی به ریاست‌جمهوری، وزارت نیرو و وزارت کشور اعلام شده است. طبق همین برآوردها طرح اهواز نیز 6200میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. اعداد اعتباری طرح آب‌های سطحی واقعا نجومی است و اگر اجرای هر کدام از آنها چند سال طول بکشد، با احتساب تورم بسیار بیشتر هم خواهد شد.

  بی‌سهمی از نفت
خوزستان‌، همچنان از تامین اعتبار شبکه دفع آب‌های سطحی ناتوان است. در این میان جای مسئولیت اجتماعی صنایع بزرگی چون نفت و فولاد هم خالی است. حجت‌الاسلام حسن درویشیان، رئیس سازمان بازرسی کشور سال گذشته در بازدید از منازل آب‌گرفته گفته بود که سال‌ها حق خوزستان از آلایندگی نفتی پرداخت نشده و جمع آن با جرایم حدود ۲۰۰هزار میلیارد تومان است که حتی اگر ۵۰درصد آن پرداخت می‌شد بسیاری از مشکلات امروز در خوزستان وجود نداشت. در گیرودار آب‌گرفتگی پارسال کاربران شبکه‌های اجتماعی همراه با ویدئویی از یکی از ساکنان سربندر که از 2بشکه خالی نفت برای خود قایقی ساخته بود، شعری را بازنشر کردند: «سیل آمد و صد شکر که آسوده خیالی / سهم تو شد از نفت، دو تا بشکه خالی».


بررسی‌ پروژه‌های آب‌های سطحی اهواز در هفته‌ آینده
طرح‌های اضطراری دفع آب‌های سطحی خوزستان در حالی هنوز نیمه‌تمام مانده که رئیس‌جمهوری 5شهریور در نخستین سفر استانی خود قول به سرانجام رسیدن آنها را داده بود. در این سفر مهلت یک‌ماهه‌ای برای اجرای طرح‌های فوری پیشگیری از آبگرفتگی‌های پاییز تعیین شد و وزیر نیرو و وزیر کشور مکلف شدند برای پایان پروژه‌های آب و فاضلاب اهواز روزشمار بگذارند.

سید‌کریم حسینی، نماینده اهواز، کارون، باوی و حمیدیه در مجلس درباره مصوبات سفر رئیس‌جمهوری به خوزستان می‌گوید: بعد از این سفر نشستی با معاون اجرایی رئیس‌جمهوری داشتم و قرار است به دستور رئیس‌جمهوری برای پیگیری مصوبات در خوزستان حضور یابد. وی رفع مشکلات آبرسانی، شبکه فاضلاب و دفع آب‌های سطحی را از اولویت‌های استان عنوان می‌کند و می‌افزاید: یکی از مسائل مطرح‌شده در نشست اخیر با وزیر کشور هم مشکل آبگرفتگی‌ها بود. همچنین با وزیر نیرو در اهواز جلسه‌ای برگزار و مشکلات را مطرح کردیم که برهمین اساس وعده داد طرح آبرسانی غدیر تا نیمه اول سال آینده به اتمام برسد.

حسینی خواستار تسریع در اجرای طرح‌های فاضلاب و دفع آب‌های سطحی می‌شود و اضافه می‌کند: اعتبار آب و فاضلاب و دفع آب‌های سطحی پرداخت شده است؛ اگرچه ممکن است بگویند کافی نبوده. اجرای این طرح‌ها آغاز شده، اما هنوز به اتمام نرسیده است. اصرار ما بر این است که آمادگی لازم قبل از بارش‌ها ایجاد و نقاط بحرانی اصلاح شود. قرار است هفته آینده نشست مشترکی با شهرداری اهواز و آبفا برگزار شود و وضعیت پروژه‌های آب‌های سطحی را بررسی کنیم.