سلامت نیوز: آلودگی هوا در کشور مساله جدیدی نیست و حداقل در تهران حدود 46سال است که درگیر آن هستیم، حتی نشریات سال‌های ۱۳۵۴ و ۱۳۵۵ بارها به این مشکل پرداخته‌اند اما چگونه با گذشت این همه سال همچنان در حال دست‌وپنجه نرم کردن با چنین معضلی هستیم درحالی‌که بسیاری از کشورها توانستند با موفقیت از آن عبور کنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو، در سال۱۳۹۶ برای برون‌رفت از این شرایط قانون هوای پاک تصویب شد اما هربار یکی از نهادهای دولتی از زیر اجرای آن فرار کرد و تقصیر را گردن دیگری انداخت.با این وضعیت روزبه‌روز نیز بر تعداد خودروها در شهرها به‌ویژه کلانشهرها اضافه می‌شود، درحالی‌که دیگر توان اکولوژیک شهری پایتخت بیش از ۲۰سال است که تمام شده و نتیجه آن انباشت آلایندگی و آلودگی هواست.
ماجرای حذف ماده 8
برخی کارشناسان معتقدند شاید قانون هوای پاک ایده‌آل نباشد اما قانون خوبی است، اگر مفاد قانونی آن اجرایی می‌شد کمک بزرگی به برون‌رفت از این معضل می‌کرد اما نه‌تنها این اتفاق افتاد بلکه حتی در این مدت شاهد حذف بندهای مهمی از آن هستیم؛ بندهایی که متهمان اصلی آلودگی هوا یعنی خودرو را نشانه رفته بود؛ نمونه بارز آن حذف ماده۸ قانون هوای پاک ازسوی دیوان عدالت اداری است که به تعیین سن فرسودگی خودروها اشاره دارد.
علت این ابطال، شکایت فردی بود که براساس این آیین‌نامه باید خودروی تویوتا لندکروز ۲۰ساله خود را اسقاط می‌کرد و به‌دلیل ممانعت از این موضوع، علیه آیین‌نامه ماده۸ قانون هوای پاک به دیوان عدالت اداری شکایت کرده بود. دیوان عدالت اداری نیز پس از شکایت این فرد از شورای نگهبان دراین‌باره استعلام گرفت و در پی آن فقهای این شورا اعلام کردند که تعیین سن فرسودگی برای خودروها خلاف شرع است و آیین‌نامه ماده۸ قانون هوای پاک باید باطل شود.
دو دلیل شورای نگهبان برای ابطال این آیین‌نامه قانونی این بود که نمی‌توان با درنظرگرفتن حقوق عامه حق مالکیت افراد را سلب کرد و از سوی دیگر، راهکارهای بهتری برای تعیین سن فرسودگی خودروها وجود دارد.بعد از آن کارشناسان سازمان محیط‌زیست اصلاحیه بند مذکور را تدوین کرده و حالا اصلاحیه درحال نهایی شدن در هیات دولت است اما مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد که؛ اینکه به‌جز سن معیارهای دیگری برای فرسودگی شناخته می‌شود با اصل قانون مغایرت دارد.
بهزاد اشجعی، دبیر اسبق کمیته فنی صدور مجوزهای خودرویی سازمان محیط‌زیست، در توییتی ضمن اشاره به این موضوع گفته است: « قانون هوای پاک سن خودرو را به‌عنوان شاخص فرسودگی تعیین کرده است اما دیوان عدالت اداری حکم داد که سن ملاک درستی برای فرسودگی نیست و آیین‌نامه‌اش را باطل کرد. ما هم آیین‌نامه جدید را مطابق نظر دیوان اصلاح کردیم.
حالا مرکز پژوهش‌های مجلس از پیشنهاد جدید ایراد گرفته که مطابق قانون نیست.»تاکید درستی ازسوی مرکز پژوهش‌های مجلس انجام شده که بر آمارهای ارائه‌شده ازسوی شرکت‌های کنترل کیفیت هوا مبنی بر فرسودگی خودروها و نقش بزرگ‌شان بر آلودگی هوا صحه می‌گذارد. بنا بر اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، سهم منابع متحرک در آلایندگی تهران ۶۰درصد است، کامیون‌ها با ۱۵/۷درصد بیشترین سهم را در آلودگی هوای تهران دارند، سهم خودروهای سواری ۱۳/۹درصد، موتورسیکلت ۱۰/۱درصد، اتوبوس سرویس ۷/۴درصد، اتوبوس واحد ۵/۷درصد، مینی‌بوس چهاردرصد، تاکسی ۲/۱درصد و وانت ۱/۸درصد است که بااین‌وجود با گذشت زمان این منابع فرسوده‌تر می‌شوند و به‌طور قطع آلودگی بیشتری به همراه خواهند داشت.
درعین‌حال باید به این موضوع نیز اشاره کرده که آلودگی هوا تنها قربانی اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه فرسوده نیست، همین چند روز پیش بود که براساس فرسودگی و نقص فنی دو اتوبوس، پنج سربازمعلم و دو خبرنگار محیط‌زیست در جاده‌ها کشته شدند. فرسودگی که حتی سبب انتقاد پلیس سردار حسین اشتری، فرمانده ناجا نیز شده است و در تازه‌ترین اظهارات اعلام کرده که شاید بیش از 10سال باشد که آنچنان اتوبوس جدیدی وارد ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور نشده است.
به گفته اشتری، روزانه اتوبوس‌هایی هستند که حتی مسافر هم دارند اما به‌دلیل نکات ایمنی ماموران پلیس مانع از حرکت آنها در پایانه و پلیس‌راه می‌شوند. وی گفته است: ما عقب‌افتادگی در این‌باره داریم و امیدواریم که همه تلاش کنند و بتوانیم این تصادفات را به صفر برسانیم و کاهش دهیم.
به گفته کریمی‌سنجری، از کارشناسان صنعت خودرو؛ قریب به ۳۰۰هزار خودروی فرسوده تجاری که ۶۰درصد آنها را اتوبوس‌های شهری و برون‌شهری تشکیل می‌دهند که علاوه‌بر تاثیر به‌شدت منفی آنها بر آلودگی هوا همچون تهدیدی آشکار در خیابان‌ها و جاده‌های کشور به جابه‌جایی مسافر مبادرت دارند. یکی از کارشناسان سازمان محیط‌زیست و اعضای کارگروه ملی کاهش آلودگی هوای کلانشهرها که نخواست نامش فاش شود با بیان اینکه درصد فرسودگی حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه اتوبوس‌ها و کامیون‌ها بسیار بالاست؛ می‌گوید:برای‌مثال، در تهران مطابق با آماری که شهرداری تهران اعلام می‌کند، اتوبوس‌های درون‌شهری بالای 70درصد فرسوده هستند. در حمل‌ونقل جاده‌ای نیز درصد فرسودگی 25 تا 40درصد است که در این میان حمل‌ونقل باری درصد فرسودگی بسیار بالایی دارند. همین فرسودگی‌ها سبب شد تا اتفاقاتی چون واژگونی اتوبوس خبرنگاران، سربازان معلم و دانشجویان و غیره اتفاق بیفتد.
او ادامه می‌دهد: از سوی دیگر وضعیت معاینه فنی نیز در کشور خوب نیست و نظارت درستی صورت نگرفته و معاینه فنی‌های تقلبی بسیار زیادی صادر می‌شود. اتوبوس‌های فرسوده با روش‌های غیرقانونی اقدام به اخذ معاینه فنی کرده و در جاده‌ها تردد می‌کنند. از طرفی جاده‌ها نیز ازلحاظ ایمنی وضعیت مناسبی ندارند.این کارشناس محیط‌زیست با بیان اینکه علاوه بر خطر واژگونی فرسودگی در بحث تشدید آلودگی هوا نیز بسیار موثر است، تاکید می‌کند: در شهر تهران آمارها حکایت از تاثیر 45درصدی فرسودگی خودروها بر آلودگی هوا دارد.
این موضوع قابل‌گسترش به سایر شهرهای ایران نیز هست. درنتیجه نشان می‌دهد موضوع فرسودگی خودروها نیاز به توجه جدی دارد. او اضافه می‌کند: اما از سوی دیگر دیوان عدالت اداری سن را ملاک خوبی نمی‌داند. در اصلاح قانون جدید مطابق با ایراد دیوان عدالت اداری، معاینه فنی ملاک فرسودگی تعیین شده اما مراکز معاینه فنی نیز کار خود را به‌درستی انجام نداده و نظارتی روی آنها صورت نمی‌گیرد. در بند جدید اگر هر خودرو چندبار نتواند معاینه فنی بگیرد، فرسوده محسوب می‌شود.
تعداد دفعات معاینه فنی هر خودرو نیز باتوجه به سن آنها تعیین شده که در سال چندبار باید معاینه فنی شوند.این کارشناس ادامه می‌دهد: حالا مرکز پژوهش‌ها نیز به حذف این بند ایراد گرفته و آن را مغایر قانون می‌داند. از طرفی، شورای نگهبان بند قانونی را که خود در ابتدا تصویب کرد درست ندانست. حالا مشخص نیست که با این وضعیت تکلیف این بند قانونی مهم و درعین‌حال هزاران خودروی فرسوده در خیابان‌ها و جاده‌های کشور و تاثیری که بر آلودگی هوا دارند، چه می‌شود.
آخرین مطالعاتی که در دانشگاه هاروارد انجام شد نشان داد که در ازای هر یک واحد ذرات معلق کمتر از دوونیم میکرون حدود ۱۵درصد مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در آمریکا افزایش می‌یابد؛ بنابراین اکنون علاوه‌بر شیوع ویروس کرونا، آلودگی هوا مشکلات زیادی به بار خواهد آورد.
نظر شما