سلامت نیوز:با کمک جامعه محلی، آب به تعدادی از جوجه فلامینگوهای بختگان رسید. این آب از حقابه زیستی تالاب که وزارت نیرو موظف به تامین آن است، تامین نشده است، بلکه تشکل‌های زیست‌محیطی با کمک جامعه محلی و سازمان حفاظت محیط‌زیست، دست به‌کار شدند و طرحی را که سال 96نتایج مطلوبی از آن به‌دست آمد، دوباره اجرا کردند و آب را از زمین‌های کشاورزی اطراف به کلونی جوجه فلامینگو‌ها رساندند تا آنها 2ماه دیگر برای پرواز و نجات از نمک سود شدن فرصت داشته باشند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،امسال از 300میلیون مترمکعب حقابه تالاب بختگان فقط 55میلیون مترمکعب تحقق یافته است که 15میلیون مترمکعب از آن مربوط به شارژ رودخانه 200کیلومتری در بالادست تالاب است. وزارت نیرو پیش‌تر به‌دلیل خشکسالی که در 50سال اخیر بی‌سابقه است به سازمان حفاظت محیط‌زیست استان فارس اعلام کرده بود که نمی‌تواند حقابه‌ای بیش از 55میلیون مترمکعب برای تالاب بختگان  تامین کند.

سیروس زارع، از فعالان محیط‌زیست منطقه بختگان که در آبرسانی به این تالاب مشارکت داشت می‌گوید: با کرت‌بندی‌های صورت گرفته تقریبا 2هکتار از مساحت تالاب نمناک و نیم‌هکتار آن به عمق کمتر از 10سانتی‌متر آبگیری شده است. بخشی از آب از 8کیلومتری کلونی جوجه فلامینگوها، نزدیک روستای دستجرد در حاشیه بختگان تأمین شد و بخشی نیز با حفر کانال در عمق یک‌متری سطح تالاب استحصال و با موتور پمپ و کانال به کرت‌بندی‌ها منتقل شد.آب شور و شیرین به‌دست آمده صرفا باعث می‌شود جوجه‌ها نمک‌سود نشوند و بتوانند منقار و پاهای خود را در آب فروکنند.

با وجود اینکه غذارسانی دستی به حیوانات عموما نباید صورت بپذیرد، ولی با نظر کارشناسی سازمان حفاظت محیط‌زیست این کار انجام شد و شرایط به‌صورت نسبی برای حفظ جوجه‌ها فراهم شده است.والدین فلامینگو‌ها عمدتا برای تامین غذا به بخش‌هایی از تالاب طشک و کمجان پرواز می‌کنند و شب‌ها به کلونی‌ها بازمی‌گردند. طی روز، جوجه فلامینگو‌ها با 10تا 15فلامینگوی بالغ نگهداری می‌شوند. سیروس زارع در این‌باره می‌گوید: اقدام اصلی آبرسانی هم‌اکنون انجام شده و فقط منتظریم جوجه‌ها به فصل پرواز برسند. البته باید درنظر داشته باشیم که درصدی از جوجه فلامینگو‌ها با وجود آبرسانی به‌دلیل کمبود حقابه از دست خواهند رفت.

زندگی در بختگان در خطر است

 اوضاع تالاب های سه‌گانه بختگان، طشک و کمجان تا سال 85 مناسب بود اما پس از این سال سد‌های ملاصدرا و سیوند و بعدتر درودزن برای کنترل سیلاب‌‌ها و تا حدودی تامین برق و آب به بهره‌برداری رسید. سید حسن طباطبایی، رئیس اداره محیط زیست آباده و طشک   می‌گوید: جانمایی این سد‌ها به لحاظ مهندسی دقیق نبود به خصوص سد سیوند که به دلیل وجود غارهای آهگی باعث فرار آب و تغییر مسیر طبیعی آن شد. فرار آب برای عده‌ای دیگر خبر خوبی بود. کشاورزان در حاشیه این سد‌ها شروع به  کاشت محصولات آب بری چون برنج و گندم کردند در نتیجه کشاورزی در مناطق پایین دست را از بین بردند. از روزگاری که روی تالاب بختگان فقط با قایق می‌شد تردد کرد و هزاران پرنده را در آن دید سال ها می‌گذرد.

به اعتقاد این متخصص محیط زیست، تغییر شرایط بختگان  به دلیل بروز مشکل در مدیریت منابع آبی است. او می‌گوید: تالاب بختگان اگر در شهریور ماه رطوبت حداقلی داشت می‌توانست به حیات خود ادامه دهد و مانع از بروز جریان‌های ریزگرد شود. اما شرایط به گونه ای شده است که تالاب کاملا خشک شده است.او خشکسالی را عامل خشک شدن تالاب نمی‌داند و توضیح می‌دهد: میانگین بلند مدت بارش در حوضه آبریز رودخانه کر تغییر چندانی نکرده است.

شاید در سال‌هایی مثل امسال بارش زیر 200 میلیمتر باشد ولی آنچه در خشکی تالاب موثر است، مدیریت اشتباه منابع آبی است.علاوه برموارد گفته شده، بر اساس مصوبه مجلس در سال 89، به چاه های بدون مجوز حفر شده پیش از سال 85 مجوز داده شد. از سال 85 به این طرف سالانه سطح آب زیر زمینی 50 تا 70 سانتی متر کاهش داشته است و هم اکنون 7 تا 8 متر زیر بستر، خالی است.

عموما دشت‌ها به سمت دریاچه‌ها و تالاب‌ها شیب دارند.قبل از سال 85 تراز آبخوان‌ این حوضه آبریز از سطح بستر دریاچه بالاتر بود؛ یعنی دشت، دریاچه را سیراب می‌کرد. اما الان برعکس شده و آب از کف بستر دشت  8 متر  پایین تر است در نتیجه آب شور توسط چاه‌های کشاورزی در منطقه برداشت شده و باعث ار بین رفتن آب و خاک به صورت همزمان می‌شود.باران‌های سال‌های 97 و 98 دردی از دشت‌های تشنه ایران دوا نکرد. آنچنان که تالاب های سه‌گانه نیز دست شان به آب نرسید و دلیل آن پدیده کاپیلاری است.

سید حسن طباطبایی در این باره می‌گوید: جریان صعود، آب را از 2 تا 3 متری خاک به سطح برمی‌گرداند در نتیجه باران‌های سیل‌آسای دو سال 97 و 98 دشت‌های استان فارس را سیراب نکرده است. خشکسالی 4 سطح، هواشناسی، هیدرولویی، کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی دارد. به اعتقاد این متخصص هم اکنون در استان فارس به سطح چهارم خشکسالی رسیده‌ایم؛ سطحی که در آن نه تنها فلامینگو‌ها بلکه جوامع انسانی نیز زندگی و معاش‌شان به خطر می‌افتد.

سال‌هاست تالاب بختگان در فصل جوجه‌آوری فلامینگوها با چالش جدی مواجه می‌شود و تشکل‌های غیردولتی زیست‌محیطی امسال نیز با توجه به شرایط حاکم بر جریان کاهشی رودخانه کر منتظر تراژدی نمک‌سود شدن زیستمندان تالابی خصوصا فلامینگوها بودند.تالاب‌های سه‌گانه بختگان، طشک و کمجان تحت عنوان تالاب‌های نیریز و کمجان در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده‌اند.

توسعه نامتوازن کشاورزی، بی‌توجهی به الگوی کشت مناسب، کاهش راندمان آب، وجود 27هزار حلقه چاه غیرمجاز و عدم‌نظارت به توزیع آب ازجمله عواملی است که باعث شده حوضه آبریز کر آسیب ببیند؛ درحالی‌که این حوضه آبریز 20درصد وسعت استان فارس را شامل می‌شود.تالاب‌های بختگان، طشک و کمجان زیستگاه حدود 200گونه از پرندگان آبزی و زیستگاه «آرتمیا»ی بکرزاست. تأثیر این تالاب‌ها بر اقلیم منطقه و تامین رطوبت ناحیه در فصل گرم، به‌خصوص انجیرستان‌های شهرستان‌های اطراف، بسیار زیاد است و اثر مستقیم بر زندگی جوامع  محلی ساکن در حداقل 6شهرستان استان فارس دارد.