سلامت نیوز: خبرهای افتتاح الگوی کمربند سبز این روزها که مناسبت‌های محیط‌زیستی مختلف در تقویم وجود دارد، بیش از پیش شنیده می‌شود، اما این الگو چه اندازه از نظر محیط‌زیست تأیید شده است؟ براساس قانون، کمربند سبز تا سال1401 باید در 300شهر کشور ایجاد شود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ، درحالی‌که ایران از نظر اقلیمی در کمربند نیمه خشک دنیا قرار دارد و برای جلوگیری از گسترش این پدیده، مهم‌ترین اقدام، گسترش درختکاری در نقاطی است که آب کافی در آنها وجود داشته باشد. از این منظر، ایجاد کمربند سبز در کانون‌های زندگی به‌ویژه در حاشیه شهرها می‌تواند اهمیت دوچندان داشته باشد. طی 2دهه اخیر بسیاری از شهرهای کشور به‌سوی این الگو رو آورده‌اند.  

اهمیت محیط‌زیستی کمربند سبز

کمربند سبز از منظر محیط‌زیستی یکی از مهم‌ترین راهکارهای مهار گردوغبار است. معمولاً برای اجرای طرح کمربند سبز از گونه‌های سازگار، ماندگار و مناسب با شرایط اقلیمی شهرهای مورد نظر استفاده می‌شود که این طرح می‌تواند فضای سبز مناطق حاشیه‌ای شهر باشد، اما نکته کلیدی در ایجاد این کمربند، تامین منابع آبی کافی است. در این کمربندها انواع مجموعه‌های فضای سبز تفریحی، ورزشی و گردشگری ایجاد می‌شود.

از سوی دیگر، افزایش و توسعه پوشش گیاهی درختان، موجب کاهش میزان آلودگی ناشی از گردوخاک می‌شود. از دیگر اصول توجیهی کمربند سبز شهرها، کاهش آلودگی هواست که اجرای کمربند سبز در اطراف آنها نقش مهمی در زیبایی و کاهش میزان آلودگی هوا دارد.کمربند سبز اگرچه در دهه70 یک رویکرد سلیقه‌ای برای برخی شهرهای بزرگ کشور بود، اما در فروردین سال 96، مجلس به ایجاد آن رأی داد.

نمایندگان مجلس طی مصوبه‌ای ذیل قانون هوای پاک تأکید کردند که برای 300شهر کشور که بیش از 50هزار نفر جمعیت دارند، برنامه‌ریزی به‌منظور توسعه سرانه فضای سبز شهری و طرح کمربند سبز به اجرا درآید. در این مصوبه آمده:‌ وزارتخانه‌های جهادکشاورزی(سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری) و راه و شهرسازی، از محل اعتبارات مندرج در ردیف‌های بودجه‌ای و شهرداری‌ها و دهیاری‌ها از محل منابع مالی در اختیار، اعم از عوارض و وجوه عمومی، مکلفند طی برنامه‌ای 5‌ساله(تا 1401) که به تأیید سازمان جنگل‌ها می‌رسد، حریم سبز بزرگراه‌ها و کمربند سبز شهرها و روستاهای تحت‌تأثیر رخداد‌های گردوغبار را با روش آبیاری مدرن و اولویت استفاده از پساب‌های شهری و روستایی ایجاد کنند.

همچنین وزارت نیرو مکلف است منابع آب مورد نیاز را از آب مازاد حاصل از تغییر روش آبیاری سنتی به روش آبیاری نوین درمناطق موضوع این ماده تأمین کند و تخصیص دهد و درصورت کسری منابع، تخصیص لازم را از محل پساب تولیدی یا منابع دیگر تأمین کند. حتی مجلس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور را نیز مکلف کرد‌ تا حداقل 20درصد از منابع در اختیار خود را به توسعه کمربند سبز اختصاص دهد.

وضعیت شهرهای کشور

بررسی های همشهری مشخص می‌کند که در تهران، توسعه کمربند سبز به 43هزار و800هکتار رسیده و تا پایان اجرای این طرح، تنها 6هزار و200هکتار باقی‌مانده است تا به افق 50هزار هکتاری کمربند سبز برسد. در اصفهان پس از کش و قوس‌های فراوان درباره فقدان منابع آبی موجود برای ساخت کمربند سبز، شهرداری سراغ کاشت گونه‌های مقاوم در کم آبی رفت.

تاکنون 50هکتار از کمربند 170هکتاری این شهر ایجاد شده است. همچنین مطالعات پوشش گیاهی و تامین آب انجام شده و پیوست محیط‌زیستی آن تأیید شده است. در شهر مشهد نیز هم‌اکنون 5هزار و ۶۸۰ هکتار فضای سبز وجود دارد که 1200هکتار آن در 4سال اخیر ایجاد شد. همچنین قرار است ۴۰۰ هزار اصله درخت در این کمربند تا 5ماه آینده کاشته شود. در تبریز اما طرح ایجاد کمربند سبز، آنگونه که باید، پیش نرفت و این طرح مهم در این شهر با هدف جلوگیری از گسترش شهر پیگیری می‌شود. ولی هنوز مراحل اولیه آن هم تکمیل نشده است.

الگوی شهرها بزرگ

در شهرهای بزرگ جهان، کمربند سبز نه یک الگوی همه‌گیر که الگویی کارشناسی شده برای برخی شهرهاست که بیم گسترش افسارگسیخته آنها می‌رود. شهر فرانکفورت آلمان یکی از نمونه‌های موفق به کارگیری کمربند سبز است. مفهوم کمربند سبز را کشور انگلستان برای نخستین بار در دهه1930پایه‌گذاری کرد. در سال1997 تعداد شهرهای دارای کمربند سبز در این کشور به 14شهر رسید. الگوی این کمربند، هم‌اکنون در شهرهای سئول، بانکوک، کپنهاگ، بارسلونا، برلین، وین، بوداپست، تورنتو، اوتاوا و بولدر اجرایی شده و در شهرهای دارای منابع آبی گسترده، همچنان درحال پیشروی است.