سلامت نیوز: به اعتقاد محققان، تشکیل ۷ تا ۸سانتیمتر خاک بین ۱۰۰تا 1000 سال زمان نیاز دارد. این در حالی است که بنا به دلایل انسانی و طبیعی، میزان فرسایش خاک در ایران به طور متوسط ۶تن در هکتار در سال است که این میزان بیش از حد قابل تحمل فرسایش بوده و این امر موجب شده که در برخی مناطق به‌طور کلی خاک از دست برود که در این شرایط میزان جذب رطوبت خاک کاهش یافته است و در زمان وقوع سیل، سیلاب به جای جذب در زمین به رواناب تبدیل شود.سال‌هاست که بحث فرسایش خاک ایران مطرح است اگرچه آماری هم برای این فرسایش اعلام شده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ، می‌گویند میانگین سالانه فرسایش خاک در ایران سه برابر متوسط جهانی است و اگر به آن توجهی نشود، تاثیرات غیر‌قابل جبرانی خواهد گذاشت. رییس کمیته محیط‌زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به اینکه در اقلیم کشور ما حدود ۷۰۰ تا ۱۰۰۰سال طول می‌کشد تا یک سانتیمتر خاک تشکیل شود، گفت: ایران در حوزه کنترل فرسایش خاک با سرعت بسیار پایینی به‌سمت بهبود حرکت می‌کند اما همچنان با میانگین جهانی فرسایش خاک اختلاف زیادی دارد بنابراین یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در برنامه هفتم توسعه به آن پرداخت، کنترل فرسایش خاک است.
سید‌محمد مجابی با اشاره به اینکه یکی از موضوعات مهمی که در کشور باید به آن پرداخته شود و در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره شده، موضوع عنصر حیاتی خاک است، اظهار کرد: خاک نقش مهمی در حفظ محیط زیست و توسعه کشور و ارتباط مستقیمی نیز با موضوعات مهمی ازجمله امنیت غذایی دارد.
وی در ادامه با بیان اینکه به‌طور متوسط در جهان بین ۴۰۰ تا ۵۰۰سال طول می‌کشد تا یک سانتیمتر خاک تشکیل شود، تصریح کرد: در اقلیم کشور ما این زمان بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰سال است همچنین وسعت ایران ۱۶۵میلیون هکتار گزارش شده که ۹۰میلیون هکتار از این وسعت فاقد خاک است. ازسویی دیگر ۷۶میلیون هکتار از وسعت کشور ما دارای خاک است که از این میزان در 18.5میلیون هکتار کشاورزی انجام می‌شود.
16.4 تن در هکتار فرسایش خاک داریممجابی با اشاره به اینکه در کشور ما اطلاعات دقیقی از میزان فرسایش خاک وجود ندارد، گفت: براساس تخمین‌ها ما در کشور سالانه 16.4 تن در هکتار فرسایش خاک داریم که این میزان بیش از سه برابر میانگین جهانی است همچنین به‌طور کلی و در مجموع حدود ۲میلیارد تن در سال فرسایش خاک در ایران رخ می‌دهد که البته این میزان طی سال‌های اخیر که با سیل‌های سنگینی مواجه بودیم، بیشتر شده است.
رییس کمیته محیط‌زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: البته در ایران اقداماتی برای کنترل فرسایش خاک انجام شده است و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور طی دو برنامه توانسته است که فرسایش خاک را به میزان یک تن در هکتار کاهش دهد اما به هرحال باتوجه به فرسایش شدید خاک، همچنان با میانگین جهانی فاصله زیادی داریم. مجابی با بیان اینکه سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور توانسته است که با اقداماتی مانند تثبیت شن‌های روان و انجام عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری تا حدودی مانع فرسایش خاک شود، تصریح کرد:
سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری در حوزه محیط‌زیست به‌طور مشخص به مسأله خاک، فرسایش و آلودگی آن پرداخته است. برای مثال در یکی از بندهای این سیاست‌ها بر پیشگیری و ممانعت از انتشار انواع آلودگی‌های غیرمجاز، جرم‌انگاری تخریب محیط‌زیست و مجازات بازدارنده و مؤثر برای آلوده‌کنندگان محیط‌زیست و الزام آن‌ها به جبران خسارت تاکید شده است.
عدم اعتبار کافی برای کاهش فرسایش خاک
به گفته مجابی سازمان جنگل‌ها تقریبا به ۵۰درصد اهداف خود در قانون برنامه ششم توسعه در زمینه تثبیت شن‌های روان و مهار کانون‌های فرسایش بادی رسیده است البته می‌توان گفت که این سازمان اعتبارات کافی برای رسیدن به این اهداف را نداشته است این یعنی با اعتبارات مناسب می‌توانستیم فرسایش خاک را در کشور به میزان قابل توجهی کاهش دهیم.
وی در ادامه تصریح کرد: به‌طور کلی می‌توان گفت که ایران در حوزه کنترل فرسایش خاک با سرعت بسیار پایینی به‌سمت بهبود حرکت می‌کند اما همچنان با میانگین جهانی فرسایش خاک اختلاف زیادی دارد. از این‌رو یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در برنامه هفتم توسعه به آن پرداخت کنترل فرسایش خاک است. ما نیاز داریم که در برنامه هفتم به این موضوع با دقت بیشتری بپردازیم و اعتبارات مورد نیاز را در اختیار دستگاه متولی قرار دهیم.
فرسایش غیرمعمول خاك
در ایران آمار نشان می‌دهد فرسایش خاک در ایران چند برابر متوسط جهانی است.
چندی قبل عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع و رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو در خصوص فرسایش خاک در کشور گفته بود: «مطابق گزارشی که انجمن علوم خاک ایران منتشر کرده و براساس گزارشی که سازمان خواربار کشاورزی جهان تأیید کرده است ما سالانه ۲میلیارد تن از خاک‌مان را از دست می‌دهیم یعنی به‌طور متوسط هر هکتار از خاک ایران ۷ تا ۱۰تن فرسایش دارد و نیمی از آن براثر فرسایش آبی و نیمی دیگر براثر فرسایش بادی است باتوجه به اینکه کل فرسایش خاک در جهان ۲۴میلیارد تن است در واقع یک دوازدهم کل فرسایش خاک در کشور ما اتفاق می‌افتد. با توجه به اینکه ایران یک درصد از خشکی‌های جهان را به خودش تعلق داده میزان فرسایش به نسبت سطح آن ۸برابر متوسط جهانی است و یکی از بالاترین رقم‌ها و روندها در جهان به شمار می‌رود که بسیار نگران‌کننده است.»
آقای محمد درویش ادامه داد: «طرح‌های آبخیزداری یکی از طرح‌هایی است که می‌توان پوشش گیاهی را برگرداند و اگر به‌درستی انجام شود و درگیر سندرم سازه‌ای نشود و به سراغ سدسازی به‌صورت افراطی نرود نقش بسیار مهمی برای کاهش فرسایش خاک دارد.» رییس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو گفت:
«مطالعه انجام‌شده روی ارزش یک کانی فلزی بوده که هر تن خاک به‌طور متوسط ۲۸دلار ارزش دارد بنابراین دست‌کم بدون توجه به مواد عالی که در خاک است مانند نیتروژن، ما در سال۵۶میلیارد دلار از سرمایه‌های خود را از دست می‌دهیم که این رقم بیشتر از کل صادرات نفت و گاز است و چند برابر ارزش مواد غذایی است که از طریق کشاورزی دام طیور و شیلات به دست می‌آید.»
براساس گزارشی که سازمان خواربار کشاورزی جهان تأیید کرده است ما سالانه ۲میلیارد تن از خاک‌مان را از دست می‌دهیم یعنی به‌طور متوسط هر هکتار از خاک ایران ۷ تا ۱۰تن فرسایش دارد و نیمی از آن براثر فرسایش آبی و نیمی دیگر براثر فرسایش بادی است
نظر شما