سلامت نیوز:در پی مطرح‌شدن پرونده وقف ۵۶۰۰ هکتار از جنگل‌های هیرکانی و سکوت ۱۷‌ساله در این خصوص از سوی اداره منابع طبیعی، این روزها بحث قاچاق چوب جنگل‌های هیرکانی بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاد و بحث قاچاق خاک این جنگل‌ها نیز ابعاد جدیدی از این موضوع را نمایان کرد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی ،قاچاق خاک از دهه ۸۰ با فرستادن آن به کشورهایی همچون امارات و قطر که بیشتر از استان‌های جنوبی صورت گرفته است، حالا با ادامه روند قاچاق خاک، جنگل‌های شمال ایران نیز درخطر آسیب قرارگرفته‌اند.در تاریخ 28 مرداد امسال،گزارشی با عنوان «خاك جنگل‌های وطن به باد می‌رود» در این صفحه منتشر کرد که در میان مردم شمال کشور بازخورد فراوانی داشت، پس از آن گزارش بود چندین فرد از مردم دغدغه‌مند منابع طبیعی با دفتر روزنامه تماس گرفتند و درباره ابعاد وسیع‌تر نابودی خاک و جنگل‌های ارزشمند هیرکانی توضیحاتی را ارائه دادند. در آن گزارش به‌نقل از یکی از قاچاقچیان خاک،آمده بود:« خاک جنگل برای مصارف مختلفی به‌ویژه در حیاط منازل و استفاده در باغ‌ها و باغچه‌ها کاربرد دارد، مشتری به‌دنبال خاک بسیار تیره اراضی جنگلی است که این خاک برای هر 10 کیلوگرم تا 40‌هزار تومان به فروش می‌رسد، اما اگر مشتری خاک جنگل بدون هیچ‌ شرایط خاصی را بخواهد، می‌تواند تا هر 10 کیلوگرم 20‌هزار تومان نیز خریداری کند. این فروشنده غیرمجاز خاک‌های جنگلی به این نکته اشاره کرده بود که بیشتر ایستگاه‌های نگهبانی بر روی چوب حساس هستند و خاک برای بسیاری از آنها اهمیتی ندارد».

نابودی هیرکانی با زخم معادن
با این حال آقای شاه ‌کرمی یکی از ساکنان روستای شاهکلا آمل در این رابطه می‌گوید: متاسفانه وجود افراد غیرمتخصص در بدنه سازمان منابع طبیعی و جنگل‌ها باعث شده که فاجعه فروش خاک در جنگل‌ها فراتر از فروش چند کیلو خاک توسط قاچاقچیان باشد. معادنی ‌که بدون مطالعه و تحقیق در جنگل‌ها و اراضی ملی ایجاد شده، باعث نابودی جنگل‌های هیرکانی شده است.

ایران دو کلیه دارد که هوا را تصفیه می‌کند، زاگرس و البرز و اگر بررسی کنید خواهیم دید معدن‌هایی که با زدوبندهای سیاسی ایجاد شده و به نام اقوام و خانواده برخی از مسئولان سند خورده شده، در روز ده‌ها کامیون‌ خاک را از دل منابع طبیعی خارج می‌کنند و باعث نابودی بافت جنگل‌های هیرکانی و اراضی ملی شده است. موضوع فراتر از گزارش شما در روزنامه «آرمان ملی» بود. معادن که در جاده آمل به سمت تهران و کارخانه‌هایی که در دل جنگل‌ها بدون کارشناسی مجوز فعالیت گرفتند، باعث شده که انفجارهای آنها و پساب‌شان، جنگل‌ها و اکوسیستم منطقه را نابود ‌کند.

کوه‌ها و اراضی بکر را با دینامیت و دستگاه‌های حفاری نابود می‌کنند و به‌خاطر صدای آنها تا چند کیلومتری زیستگاه‌ حیوانات نابود شده است و شاهد هستیم یکی از کلیه‌های مهم ایران در حال از کار افتادن است. ما در روستای شاهکلا زندگی می‌کنیم، در زمان کودکی جنگل به روستا چسبیده بود اما حالا حریم جنگل 45 کیلومتر عقب نشینی کرده است.

قبلا در رودخانه صدها ماهی وجود داشت، اما حالا یک ماهی هم در رودخانه زندگی نمی‌کند، چون وجود معادن روند طبیعت منطقه را برهم زده است، ما شرمنده فرزندان یا آیندگان‌مان هستیم. یکی دیگر از اهلی شهر ساری نیز با روزنامه تماس گرفت و از ما خواست به ویلاسازی در این مناطق نیز اشاره داشته باشیم که زمین‌های رایگان در اختیار بسیاری از مسئولان قرار می‌‌دهند و در حومه جنگل‌های مازندران و راضی ملی، کاخ‌هایی می‌سازند که کاخ‌ پهلویی دوم واقع در رامسر، در برابر این ویلاها آلونکی بیش نیست.

او می‌گوید که قبلا مردم در جنگل‌ها گم می‌شدند، اما حالا با خودرو راحت می‌توان در بین درختان با دنده چهار، حرکت کرد. قبلا در ییلاق‌ها باید بخاری هیزمی روشن می‌کردید، اما حالا آنقدر اکوسیستم منطقه برهم خورده است که شب‌ها باید کولر روشن کنید.

تاراج خاک جنگل‌ها
کم شدن سطح پوشش جنگل‌های شمال طی دو دهه گذشته به‌دلیل قاچاق، ویلا سازی، آتش‌سوزی، تخریب و تجاوز به حریم جنگل از سوی افراد محلی جهت چرای دام که منجر به تصرف جنگل‌ها و قاچاق چوب درختان همواره مطرح بوده است. در این رابطه یک کنشگر و کارشناس محیط زیست، صحبت‌های مردم استان مازندران را تایید می‌کند و به ابعاد جدیدی در رابطه با قاچاق خاک اشاره می‌‌نماید که جای تامل دارد، محمد درویش بر این باور است که ایران کشوری با منابع محدود خاک به‌حساب می‌آید که فقط 17‌میلیون هکتار از وسعت آن (11 درصد) از خاک مرغوب برای کشاورزی برخوردار است و باید قدر این میزان از خاک را بدانیم.

از این وسعت فقط خاک نوار شمالی کشور است که خاک بسیار حاصلخیزی دارد و یک‌درصد وسعت کشور‌مان را شامل می‌شود. در این شرایطی که ایران با محدودیت‌های شدید منابع ارزشمند خاکی روبه‌رو است، سوداگران و قاچاقچیان خاک به شمال کشور هجوم آورده‌اند و این خاک ارزشمند که برای تشکیل هر سانتی‌متر آن بین 600 تا 800 سال زمان نیاز است، با ارزانترین قیمت ممکن به فروش می‌رسانند و خاکی که از نظر کانی‌های فلزی در آن ارزش بالایی دارد و قیمت هر تن آن 28 دلار ارزش‌گذاری شده است، متاسفانه به پایین‌ترین قیمت ممکن از دست می‌دهیم.

درویش با اشاره به اینکه فقط خاک کشور از مرزها خارج نمی‌شود و خاک سطحی به بهانه کشاورزی، در کشت‌های گلخانه‌ای نابود می‌شود، او در ادامه می‌‌افزاید: علاوه بر این، یکی از سیاست‌های اشتباه‌ ما تاکید بر خام فروشی به بهانه توسعه بخش معدن است و تاکید بر خام فروشی داریم، یعنی جابه‌جایی بزرگی خاک و لایه‌های زیرین خاک که در فرایند تولید آن صدها‌هزار سال طول می‌کشد، را به‌راحتی و با ارزان‌ترین قیمت ممکن بدون تبدیل به تولیدات ثانویه می‌فروشیم و این میراث ارزشمند به ارزان‌ترین قیمت ممکن به فروش می‌رسد، مثل صادرات سنگ آهن یا ماده اولیه سیمان که به‌خصوص از مرزهای غربی ایران به سمت کردستان عراق بسیار رونق دارد.

علاوه بر این خاک حاصل‌خیز در مرزهای جنوبی از طریق لنج‌ها به سمت کشورهای جنوب خلیج فارس قاچاق می‌شود. تا به‌حال کسی از خود پرسیده که با کدام منابع خاک حاصلخیز، کشورهای امارات یا عربستان در حال تبدیل شدن به تولید‌کنندگان اصلی محصولات جالیزی هستند و خاک گلخانه‌های عظیم‌شان از کجا تامین می‌شود؟

آنها آب را از طریق دستگاه‌های آب شرین‌کن‌ به‌دست می‌آورند، اما خاک را برای حجم عظیمی از محصولات جالیزی از کجا به‌دست آورده‌اند؟ کاملا نمایان است که خاک ایران با پول‌های گزاف به این کشورها قاچاق می‌شود و متاسفیم با وجود اینکه در سال گذشته قانون جامع خاک به تصویب رسید و طبق این قانون هر‌گونه قاچاق و خرید و فروش خاک غیرقانونی اعلام شد و شورای نگهبان نیز این قانون را تایید کرد، باز هم وزارت جهاد کشاورزی ما نسبت به گزارش‌های مردمی و رسمی بسیار منفعل، بی‌تفاوت و کند عمل می‌کند.

این کارشناس محیط زیست به معادن پیرامون جنگل‌های هیرکانی و خطرات آن نیز اشاره و اظهار می‌کند:‌ متاسفانه فعالیت بی‌حساب و کتاب معادن در حال نابود کردن جنگل‌های هیرکانی و طبیعت منطقه است. اگر ما در این مناطق معدن الماس هم داشتیم، ارزش نداشت که به‌خاطر آن جنگل‌های هیرکانی را نابود کنیم و ما این جنگل‌ها را به بهای مواد بسیار بی‌ارزش‌تری نسبت به جنگل‌ از بین می‌بریم، مثل کارخانه سیمان نیلکو که ارزشمندترین رویشگاه‌های جنگلی‌ ایران را با خطر جدی مواجه کرده است. ما هر چقدر خاک کشور را از دست بدهیم، بستر تاب آوری جنگل‌های هیرکانی کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه استقرار و دوام درختان ارزشمند، اکوسیستم جنگل و تولید اکسیژن نیز به مخاطره می‌افتد، ‌علاوه بر این در پایین دست جنگل وضعیت کشاورزی و شالیزارهای ما به شدت به مخاطره می‌افتد.

توضیح یک مسئول
برای پیگیری این موضوع با منابع طبیعی و محیط زیست استان مازندران تماس گرفتیم، اما هیچ‌کدام از مسئولان وقت پاسخ دادن به تلفن‌هایشان را نداشتند، اما چندی پیش معاون امور جنگل گیلان، قاچاق چوب، لاش برگ و خزه را از معضلات جنگل های هیرکانی دانست گفته بود: سودجویان با شناختی که نسبت به گونه‌های جنگلی دارند به سمت خاک های مناسب تر گرایش پیدا می کنند. محمدرضا عبدالهی، با بیان اینکه جنگل های هیرکانی به واسطه ارزشمندی آنان همواره مورد طمع افراد سودجو بوده است، می‌افزاید: در گذشته شاهد استفاده افراد از خاک جنگل برای مصارف شخصی در باغچه و گلخانه بودیم، اما اکنون این برداشت ها به‌طور سیستمی و قاچاقی انجام می شود.