سلامت نیوز: آمارهای وزارت ورزش و جوانان نشان می‌دهد که میزان اضافه وزن میان ایرانیان ۲برابر میانگین جهانی است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از همشهری، از سوی دیگر، بیماری‌های قلبی وعروقی مهم‌ترین دلیل مرگ ایرانی‌هاست و آنطور كه وزارت بهداشت می‌گوید 20درصد مردم ایران دیابت دارند و سن ابتلایشان به این بیماری، 10 تا 15سال پایین‌تر از سن شیوع آن در كشورهای توسعه‌یافته است. با این حساب، باید منتظر باشیم تا در سال‌های نه چندان دور جمعیتی چاق، ناتوان و به‌شدت بیمار داشته باشیم كه زندگی‌شان در چرخه معیوب بدخوردن، بی‌تحركی، چاقی و بیماری خلاصه می‌شود. با دكتر نازنین حسینی، متخصص تغذیه درباره چاقی و بیماری‌های ناشی از آن گفت‌وگو كردیم و راه چاره را از او جویا شدیم. این مطلب را بخوانید تا بیشتر از فاجعه چاقی مطلع شوید.

    حال بد چاقی

چاقی قبل از هر چیز حالتان را بد می‌كند. از خودتان ناراضی می‌شوید و اعتمادبه‌نفستان پایین می‌آید. زود خسته می‌شوید و به تنگی نفس می‌افتید، كند و دیرجنب می‌شوید و پوست‌تان دچار ترك‌های گسترده و واریس می‌شود. در یك كلام، از ظاهرتان ناراضی خواهید بود. این اما تنها بخشی از حال بدی است كه چاقی برایتان به‌وجود می‌آورد. به مرور، با چاق‌شدن دچار دردهایی مثل گرفتگی سیاتیك، تغییر فرم صورت و چربی پوست و مو خواهید شد. حال بد چاقی از این هم فراتر می‌رود و با بیماری‌های جسمی یا اضطراب و افسردگی، شما را محتاج دكتر و دوا خواهد كرد.

    متهم اصلی بیماری‌های قلبی

چاقی باعث افزایش ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود. در افراد چاق، بافت چربی دور قلب را می‌گیرد و مانند باری اضافی، كاركرد قلب را دشوار كرده و باعث می‌شود قلب سخت‌تر كار كند و زودتر فرسوده شود. از سوی دیگر، بافت چربی داخل شكم و دور قلب اجازه باز شدن به ریه‌ها و قلب را نمی‌دهد و بدن در حالت كم‌تنفسی دائمی و كم‌اكسیژنی به سر می‌برد. این وضعیت تنگی نفس، خرخر و توقف تنفس در خواب را در پی دارد و به همین دلیل است كه سكته قلبی در افراد چاق بیشتر دیده می‌شود. حملات قلبی در افراد دارای اضافه وزن 2برابر و در افراد چاق 3برابر بیشتر از افراد نرمال است و چاقی شدید منجر به نارسایی قلبی خواهد شد.

    سه‌گانه قند، چربی و فشار خون

دیابت شاید معروف‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌ای باشد كه رابطه مستقیمی با چاقی به‌خصوص چاقی شكمی دارد. دیابت در واقع بیماری خاموش و شایعی است كه با كاهش یا فقدان انسولین ایجاد می‌شود و عوارض گسترده‌ای مثل كاهش بینایی، پیری زودرس، زخم‌های درمان‌ناپذیر و... دارد. از سوی دیگر، چاقی با افزایش فشار خون و افزایش كلسترول یا همان چربی خون همراه است. در واقع این سه‌گانه‌ای است كه افراد چاق دچار آن می‌شوند و گاهی حتی با پایین آوردن وزن هم موفق به بازگشت به دوران سلامتی‌شان نخواهند شد و مجبورند تمام عمر با این بیماری‌ها زندگی كنند. اما چاقی چطور باعث این مشكلات می‌شود؟ هرچه وزن بیشتر شود، بافت چربی بدن هم بیشتر می‌شود؛ در نتیجه نیاز به اكسیژن و مواد غذایی افزایش می‌یابد. خون، مسئول رساندن این مواد به بافت‌هاست بنابراین باید پرفشارتر در رگ‌ها حركت كند تا بتواند به تمام توده بدنی انرژی و اكسیژن برساند. در نتیجه این اتفاق، سرخرگ‌ها بیشتر تحت فشار خون قرار می‌گیرند و فرد، مبتلا به پرفشاری خون می‌شود و به‌تدریج رگ‌های بدنش كیفیت خود را از دست داده و تخریب می‌شوند. چاقی باعث افزایش ضربان قلب و كاهش ظرفیت عروق برای جابه‌جایی خون هم می‌شود و همین تشدید‌كننده پرفشاری خون است. درباره ابتلا به دیابت هم باز افزایش توده چربی متهم است چون باعث افزایش مقاومت بدن بر اثر هورمون انسولین شده و عملكرد انسولین را مختل می‌كند، در نتیجه انسولین قادر به جذب كافی قند خون نیست و فرد به دیابت مبتلا می‌شود.

    مرگ تدریجی اندام‌های داخلی

اضافه وزن و چاقی باعث انواع و اقسام اختلالات هورمونی یا دشواری در عملكرد اندام‌های داخلی می‌شود. به‌طور مثال، افراد دچار اضافه وزن یا چاق میزان تری‌گلیسرید بالاتری دارند كه در رگ‌ها رسوب كرده و باعث گرفتگی آنها می‌شود. در اثر چاقی كبد چرب می‌شود و اگر فرد به موقع وزنش را كم نكند، چربی كبد به بزرگی آن منجر شده و زمینه‌ساز نارسایی كبدی یا سرطان كبد می‌شود.افراد چاق همچنین بیشتر ممكن است دچار سنگ كلیه، سنگ كیسه صفرا یا نقرس شوند و شیوع اختلالات هورمونی در زنان چاق بیشتر است. شایع‌ترین این اختلال‌ها تنبلی تخمدان (تخمدان پلی كیستیك) است. افزایش مشكلات بارداری و زایمان خطرناك برای مادر و نوزاد هم از دیگر خطرات چاقی است.

    سرطان در كمین چاق‌ها

در افراد چاق، احتمال بروز سرطان بیشتر از افرادی است كه وزن طبیعی دارند. شایع‌ترین سرطان‌های افراد چاق عبارتند از: سرطان كیسه صفرا، سرطان سینه، سرطان رحم و تخمدان و كلیه، سرطان پروستات و سرطان روده‌بزرگ. در افراد چاق مقدار بافت چربی می‌تواند هورمون‌هایی مانند انسولین یا استروژن را تولید كند و این هورمون‌ها زمینه‌ساز رشد سلول‌های سرطانی می‌شوند. بد نیست بدانید كه چاقی از همان ابتدای زندگی می‌تواند زمینه‌ساز سرطان شود و نوزادانی كه با وزن بالاتر از حد نرمال متولد می‌شوند، احتمال ابتلای بیشتری به سرطان در كودكی یا بزرگسالی دارند.

    قدم به قدم تا نابودی مفصل ها

با افزایش وزن فشار وارده بر مفاصل هم افزایش می‌یابد و كم‌كم غضروف‌های مفصلی تخریب شده یا از جا در می‌روند كه علاوه بر ایجاد درد شدید، سفتی مفصل و مشكلات حركتی، ممكن است بیمار مجبور به جراحی‌های ارتوپدی شود. آرتروز و دیسك كمر هم بیماری‌هایی هستند كه چاق‌ها دیر یا زود به آنها مبتلا خواهند شد مگر آنكه خیلی زود دست به‌كار كاهش وزن شوند. بد نیست بدانید كه فقط 5 كیلوگرم اضافه وزن، سبب افزایش فشار بر مفاصل به اندازه 15تا 30كیلوگرم و در نتیجه تشدید آرتروز زانوها می‌شود.

    3مرحله تا كاهش وزن

اگرچه چاقی، مادر بسیاری از دردهاست، اما خودش درد بی‌درمانی نیست. كافی‌است اراده كنید و وزنتان را به حد نرمال برگردانید. برای این كار، 3اقدام ضروری است.

1- چقدر چاقید؟ باید با واقعیت روبه‌رو شوید تا بتوانید آن را تغییر دهید. بهترین معیار برای اینكه بدانید چقدر چاق هستید، گرفتن BMI یا شاخص توده بدنی است. برای این كار، وزن خود را (به كیلوگرم) تقسیم بر مجذور قد خود (به متر) كنید. اگر عدد حاصل بین 5/18تا 9/24بود یعنی در محدوده طبیعی قرار دارید. اگر بین 25تا 9/29بود یعنی اضافه وزن دارید و اگر بیشتر از 30بود یعنی چاق هستید. عدد بیشتر از 35هم نشان‌دهنده چاقی زیاد و خطرناك است.

2- دور كمرتان چقدر است؟ شاید شما ظاهرا چاق نباشید اما شكم و پهلویتان چاق باشد. در این صورت هم باز در معرض دیابت، بیماری‌های قلبی و سكته هستید. پس دور كمرتان را اندازه بگیرید. اگر این عدد در زنان بیش از 5/87سانتی متر و در مردان بیش از 94سانتی متر باشد، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی بالاست و باید هر طور شده با ورزش و رژیم غذایی چربی‌های شكمی‌تان را از بین ببرید.

3- لاغر شوید: تغذیه‌تان را اصلاح كنید و ورزش را در برنامه ر‌وزانه‌تان بگنجانید. بهتر است در این راه، از یك متخصص تغذیه مجرب كمك بگیرید. بهترین ورزش برای شما روزانه یك ساعت پیاده‌روی است و به‌تدریج كه وزنتان كمتر می‌شود، سعی كنید ریتم پیاده‌روی‌تان را تندتر كنید تا بیشتر چربی بسوزانید. لازم نیست برای لاغرشدن ریاضت بكشید. مهم‌ترین كار شما باید سالم‌خوردن و به اندازه خوردن باشد. پس دور فست‌فودها را خط بكشید و لبنیات پرچرب، مواد قندی و هله‌هوله‌ها را كنار بگذارید و به جای آن از سالادها، میوه‌ها و غذاهای كم‌چرب خانگی استفاده كنید و از آن مهم‌تر، به اندازه گرسنگی‌تان بخورید نه آنطور كه هوس می‌كنید.