سلامت نیوز:گزارش‌های طرح تفصیلی تهران نشان می‌دهد طی‌سال‌های 86 تا91 مجموع زمین‌های ذخیره پایتخت در تمامی پهنه‌های(سكونت، فعالیت، مختلط و حفاظت) 633 قطعه با وسعت 5028هكتار بوده اما در سال‌های اخیر براساس آنچه رییس كمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران می‌گوید، بسیاری از این اراضی بزرگ مقیاس تهران در فرآیند پروژه‌های شهری با پیمانكاران تهاتر شده است، در عین حال شهرداری هیچ آمار دقیقی از این پروژه‌ها به شورا نمی‌دهد.

به گزارش سلامت نیوز،روزنامه تعادل در ادامه می نویسد: براساس مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی در چارچوب اهداف و چشم‌انداز كلی طرح جامع شهر تهران در سال 86، در سال 87 مقرر شد كه در هر یك از پهنه‌های چهارگانه كلیه اراضی و املاك بزرگ مساحت یك هكتار و بیشتر(به جز فضاهای سبز موجود) كه در عملكرد خاص هر یك از پهنه‌ها تعیین تكلیف نمی‌شوند به ذخیره‌سازی نوسازی شهری اختصاص یابد تا با هدف بازسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر به عنوان سرریز و تعادل‌بخشی جمعیت متراكم و كمبود سرانه خدماتی این بافت‌ها پس از تصویب در كمیسیون ماده 5 شهر تهران مورد استفاده و بهره‌برداری قرار گیرند.

به همین منظور كلیه اراضی و املاك بزرگ با مساحت یك هكتار و بیشتر ازجمله اراضی خالی بزرگ و فضاهای باز باقی مانده شهر یا املاك و اراضی با عملكردهای نامتجانس شهری از قبیل انبارهای كالا و كارخانجات قدیمی برای رفع كمبودهای اساسی شهر و در اولویت اول برای سرریز و تعادل‌بخشی جمعیت و خدمات بافت‌های فرسوده شهری و در فرآیند بازسازی، نوسازی و بهسازی آنها معین شدند تا حسب مورد پس از تهیه طرح‌های توجیهی و تصویب در كمیسیون ماده 5 مورد بهره‌برداری قرار گیرند.

طبق این پهنه بندی‌ها، پراكندگی ذخایر زمین در 5 حوزه شمال- شرق، جنوب- شرق، جنوب- غرب، شمال- غرب و حوزه مركزی به ترتیب 89 قطعه، 168قطعه، 152قطعه، 206قطعه و 18قطعه با وسعت 5028 هكتار است كه كمترین وسعت زمین حدود 191هكتار در حوزه مركزی و بیشترین وسعت زمین نیز حدود 2113هكتار در حوزه شمال- غرب بوده است.

 منطقه 22 دارای بیشترین ذخیره زمین

البته دسته‌بندی ذخایر زمین از لحاظ وقوع در 4 پهنه‌بندی(سكونت، فعالیت، مختلط، حفاظت) در تهران ملاحظات جالب‌تری هم دارد به طوری كه از همان سال‌ها منطقه 8 در میان مناطق 22گانه تهران در هیچ كدام از پهنه‌های نام برده زمین ذخیره‌یی نداشته و بعد از آن نیز منطقه 15تهران تنها نزدیك به 3هكتار زمین ذخیره شده آن هم فقط در پهنه سكونت (R) داشته است.

در این میان اما ذخایر زمین در منطقه 22 با وسعت 738هكتار در پهنه فعالیت(تجاری، اداری و...) و نزدیك به 328هكتار پهنه سبز و باز در صدر همه مناطق پایتخت بوده اما بررسی‌ها در این منطقه نشان می‌دهد، بسیاری از زمین‌های این منطقه به ‌شدت مورد هجوم برج‌سازان قرار گرفته تا جایی كه اخیرا نیز پیروز حناچی، معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی از آن به عنوان قطار از ریل خارج شده یاد كرده است.

بعد از منطقه 22 منطقه 21تهران با 495هكتار دارای بیشترین زمین ذخیره شده در پهنه فعالیت بوده درحالی كه هیچ پهنه مختلطی در این منطقه وجود نداشته است.  مهم‌تر اینكه پهنه حفاظت سبز و باز در منطقه یك تهران بعد از منطقه 22 با وسعتی حدود 240هكتار در مرتبه بعدی قرار داشته آن هم در شرایطی كه طبق بررسی‌های شورای عالی معماری و شهرسازی كشور عمده مصوبات كمیسیون ماده 5 برای تغییر كاربری در این منطقه با هدف تغییر كاربری باغ و باغ مسكونی به بلندمرتبه‌سازی اداری- تجاری و مسكونی- تجاری بوده ضمن اینكه بیشترین تقاضاها هم برای زمین‌های هزار تا ۵ هزار متر در این كمیسیون برای منطقه یك وجود داشته است.

دسته‌بندی ذخایر زمین از لحاظ وقوع در پهنه‌بندی‌ها طی‌سال‌های 86 تا91 همچنین گویای این مطلب است كه ذخایر زمین تهران در پهنه سبز و باز در 9منطقه (6، 8، 10، 11، 12، 14، 15، 16و 17) صفر بوده و هیچ ذخیره‌یی نیز در پهنه سكونت 5 منطقه تهران (3، 6، 8، 9 و11) وجود نداشته است.

 دولت؛ زمین‌دار بزرگ در تهران

اطلاعات دسته‌بندی ذخایر اراضی تهران از لحاظ نوع مالكیت به تفكیك مناطق 22گانه نشان می‌دهد كه 35.2درصد كل زمین‌های ذخیره پایتخت تحت مالكیت دولتی، 7.2درصد آن تحت مالكیت شهرداری، 11.7درصد تحت مالكیت خصوصی، 26.8درصد مختلط و 19.1درصد آن مالكیت نامشخص در بازدیدهای میدانی بوده است.

در حوزه پراكنش ذخایر در بافت فرسوده هم جز مناطق 7، 9، 10، 11، 12، 17، 20 بقیه مناطق تهران هیچ فضای ذخیره‌یی نداشته‌اند و در كل 0.3درصد با وسعت 11.2هكتار سهم ذخایر در بافت فرسوده بوده است.

آخرین آمارهای رسمی از زمین‌های ذخیره شده پایتخت در شرایطی منتشر می‌شود كه طی 9سال گذشته تراكم‌فروشی و تغییر كاربری در تهران به ‌شدت افزایش یافته و از مسوولان عالیرتبه كشوری تا نمایندگان شورای شهر تهران همگی به این موضوع معترف بوده‌اند. اما شهرداری هرگز نه تنها زیر بار تغییر كاربری‌ها یا تجاری‌سازی‌های تهران نرفته است بلكه آمار دقیقی هم از این موارد منتشر نكرده تا بدانیم از این میزان اراضی ذخیره شده چند هكتار در شهر تهران باقی مانده است.

 تلاش برای دسترسی به آمارهای جدید

محمد سالاری، رییس كمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران هم گفت‌وگویی كه با «تعادل» داشت به همین موضوع اشاره كرد.  او می‌گوید: گزارش اخیر درباره وضع موجود در سال 86 است و ما در تلاش هستیم تا آمارهای وضعیت كنونی را به دست بیاوریم. به هر حال مهم است بدانیم در مدت 9ساله اخیر چه میزان از این زمین‌ها از بین رفته است.

او با اشاره به اینكه شهرداری تهران در این زمینه آماری نمی‌دهد، می‌افزاید: البته درحال حاضر هم به یك سری اطلاعات در این زمینه رسیده‌ایم اما مستندات بیشتری لازم است، چون كار كمی مشكل است به خصوص اینكه شهرداری یك سری اطلاعات در این زمینه دارد اما به ما نمی‌دهد و ما داریم از طرق دیگر به اطلاعات دستیابی پیدا می‌كنیم.

 زمین‌های بزرگ تهران كم است

پژمان پشمچی‌زاده، معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران اما پاسخ جالبی در این باره دارد. او می‌گوید: مجوزهای ما در حوزه كار و فعالیت تنها 3درصد كل مجوزها بوده است. شما دنبال چه چیزی هستید؟

دنبال این هستید كه بدانید كه شهرداری در این سال‌ها چقدر «مال» ساخته شده است؟ میزان ساخته شده در زمینه كار وفعالیت در مقابل تمامی مجوزهای صادر شده خیلی كم است و علت آن عدم رونق اقتصادی است. اتفاقا نگاه ما این است كه بیشتر فضای كسب و كار را گسترش بدهیم.

پشمچی‌زاده درباره اراضی ذخیره شده بزرگ مقیاس پایتخت نیز می‌گوید: كلا اراضی درشت دانه در تهران خیلی كم داریم به این شرح كه 63 درصد پلاك‌های ما زیر 200متر 34درصد از پلاك‌های ما نیز زیر 100متر هستند بنابراین اراضی بزرگ به معنایی كه شما می‌گویید خیلی در تهران وجود ندارد.

با وجود این سخنان اما رییس كمیسیون معماری و شهرسازی درباره عملكرد شهرداری تهران در حوزه تراكم‌فروشی یا فروش املاك و اراضی شهرداری تهران با استناد به شورایاری‌های محلات می‌گوید: در نشست‌ شورایاری‌های محلات برخی از این افراد مطرح می‌كنند كه وقتی به دنبال املاك و اراضی بزرگ یا متوسط مقیاس یا حتی قطعه‌های كوچك می‌روند تا برای تامین سرانه‌های محل از آن استفاده كنند بعد از ماه‌ها پیگیری متوجه می‌شوند كه ملك در فلان پروژه تهاتر شده و دیگر متعلق به شهرداری تهران نیست.