دكتر تیرنگ نیستانی، دبیر كمیته آموزش و پژوهش انجمن تغذیه ایران در گفت وگو با ایسنا، گفت: این طرح در سال 86 و با هدف بررسی وضعیت شیوع كمبود ویتامین D در فصل زمستان كه كمبود این نوع ویتامین شایع‌تر است، انجام شد.

وی ادامه داد: به این ترتیب با هماهنگی وزارت آموزش و پرورش، كودكان پایه چهارم و پنجم دبستان 6 مدرسه از 19 منطقه تهران و با رضایت والدین آنها، مورد بررسی قرار گرفته و سطوح ویتامین D، كلسیم، منیزیم، فسفر و آزمون‌های اختصاصی دیگر در مورد آنها انجام شد.

دكتر نیستانی با بیان این كه این طرح به طور كامل به اتمام نرسیده و مراحل پایانی را طی می‌كند، گفت: بر اساس مطالعات انجام شده به نظر می‌رسد؛ شیوع كمبود این ویتامین‌ها در دختران و پسران از 50 - 40 درصد هم بالاتر است.

وی با اشاره به طرح توزیع شیر در مدارس به صورت یك روز در میان گفت: بر اساس این مطالعه، در آزمایش‌های انجام شده بر روی شیرهای توزیعی در مدارس مورد مطالعه مشخص شد كه میزان پروتئین موجود در آنها نیم درصد است، این در حالی است كه پروتئین شیر در حالت طبیعی 3 درصد است. همچنین مشخص شد كه كلسیم موجود در شیرهای توزیعی مدارس 100 میلی گرم است، در حالی كه میزان كلسیم موجود در شیر در حالت طبیعی باید 130 تا 140 میلی گرم در هر 100 میلی‌لیتر باشد.

دبیر كمیته آموزش و پژوهش انجمن تغذیه ایران ادامه داد: بنابراین طرح توزیع شیر در مدارس شاید از نظر فرهنگسازی و اصلاح الگوی تغذیه مفید باشد، اما شیرهای توزیعی در مدارس به ویژه با تواتر توزیعشان ارزش تغذیه‌ای لازم را ندارند.

وی افزود: بر این اساس به كودكان پایه چهارم و پنجم در شش مدرسه انتخاب شده (3 مدرسه پسرانه و 3 مدرسه دخترانه) و با فرمول ارایه شده در این طرح، هر روز یك پاكت شیر توزیع می‌شد كه در هر پاكت، 200CC شیر حاوی 500 میلی گرم كلسیم و 100 واحد ویتامین D بود. شربت‌های آب پرتقال نیز به همین ترتیب با 500 میلی گرم كلسیم و 100 واحد ویتامین D غنی‌ شدند. به این ترتیب در گروهی از دانش‌آموزان شیر غنی شده، در گروهی شیر ساده، گروهی آب پرتقال غنی شده و در گروه دیگر آب پرتقال معمولی همراه با قرص كلسیم و ویتامین D توزیع شد.

دكتر نیستانی افزود: پس از گذشت دو ماه از توزیع این مواد، نمونه‌گیری از كودكان آغاز شد. این طرح در ابتدا با حدود 600 كودك آغاز شد و حدود 540 كودك مطالعه را به پایان رساندند. در نهایت مشخص شد كه مصرف قرص كلسیم و ویتامین D، از آنجا كه دوز بالاتری داشته، در كاهش شیوع كمبود موثرتر بوده است. آب پرتقال و شیرغنی شده نیز در مقایسه با انواع معمولی آنها موثر بوده و توانستند میزان ویتامین D را افزایش دهند اما این افزایش كافی نبود.

دبیر كمیته آموزش و پژوهش انجمن تغذیه ایران با تاكید بر لزوم انجام مداخلات صحیح و اصولی در تغذیه كودكان گفت: در صورتی كه بر روی تغذیه كودكان مداخله‌ای انجام می‌شود، ابتدا باید از كیفیت ماده غذایی مطمئن بود. همچنین كنترل كیفیت مواد غذایی ارایه شده، ضروری است. از طرف دیگر اگر قرار است این مداخلات موثر واقع شود، باید به صورت مستمر صورت گیرد و انجام آن به صورت یك روز در میان كفایت نمی‌كند.

دكتر نیستانی بحث غنی‌سازی مواد غذایی را بسیار مهم و تخصصی عنوان كرد و گفت: ارتقا سلامتی و پیشگیری از بروز بیماری‌ها همواره مد نظر بوده و بر آن تاكید می‌شود. مواد غذایی نیز در ارتقا سلامتی نقش مهمی دارند. با وجود آن كه پیشگیری از بیماری‌ها هزینه‌بر است اما می‌تواند به صورت چشمگیری هزینه‌های درمان را كاهش دهد.

مجری طرح «مطالعه شیوع كمبود ویتامین D در كودكان 9 تا 11 ساله تهرانی و مقایسه اثر شیر و آب میوه غنی شده با كلسیم، ویتامین D و مكمل كلسیم و ویتامین D» در پایان گفت: مطالعه اثربخشی غنی‌سازی بویژه با ویتامین ‌D و كلسیم نیازمند تحقیقاتی حداقل یك ساله است كه در طرح مذكور به دلیل محدودیت‌هایی از جمله محدودیت‌های مالی، امكان آن وجود نداشت.