به گزارش سلامت نیوز به نقل از وب ام دی، ابولا یک ویروس نادر اما کشنده است که باعث تب، بدن درد و اسهال و گاهی خونریزی در داخل و خارج بدن می شود.

همانطور که ویروس در بدن پخش می شود، به سیستم ایمنی و اندام ها آسیب می رساند. در نهایت باعث کاهش سطح سلول های لخته کننده خون می شود. این منجر به خونریزی شدید و غیرقابل کنترل می شود.

این بیماری به عنوان تب خونریزی دهنده ابولا شناخته می شد اما اکنون به عنوان ویروس ابولا شناخته می شود.

تا 90 درصد از افراد آلوده را می کشد.

میزان مرگ و میر ناشی از شیوع ابولا در گذشته بین 25 تا 90 درصد بوده است. پنج نوع ویروس ابولا وجود دارد. چهار مورد از آنها باعث ایجاد بیماری در انسان می شود.

ویروس ابولا برای اولین بار طی دو شیوع در سال 1976 در آفریقا ظاهر شد.

ابولا نام خود را از رودخانه ابولا گرفته است که در نزدیکی یکی از روستاهای جمهوری دموکراتیک کنگو است که این بیماری برای اولین بار در آنجا ظاهر شد.

چگونه به ابولا مبتلا می شوید؟

ابولا به اندازه ویروس های رایج تری مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا سرخک مسری نیست. از طریق تماس با پوست یا مایعات بدن حیوان آلوده مانند میمون، شامپانزه یا خفاش میوه به افراد سرایت می کند. سپس به همین ترتیب از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. کسانی که از یک بیمار مراقبت می کنند یا فردی را که بر اثر این بیماری مرده دفن می کنند، اغلب به آن مبتلا می شوند.

ابولا می تواند از طریق موارد زیر منتقل شود:

• خون
• عرق
• اشک
• ادرار
• مدفوع
• استفراغ
• شیر مادر
• مایع آمنیوتیک
• منی
• مایعات واژن
• مایعات بارداری
• راه های دیگر ابتلا به ابولا شامل دست زدن به سوزن ها یا سطوح آلوده است.

شما نمی توانید ابولا را از هوا، آب یا غذا دریافت کنید. فردی که مبتلا به ابولا است اما هیچ علامتی ندارد، نمی تواند بیماری را منتقل کند.

بیشتر بدانید: احتمال انتقال ویروس "ابولا" از طریق خون

چه کسی در معرض خطر است؟

در صورت تماس فیزیکی با خون یا مایعات بدن آلوده فردی که به ابولا مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای شما به ابولا بیشتر است.

اما خطر ابتلا به عفونت در شما بالاست اگر:

• مراقب فرد مبتلا به ابولا هستید
• کارمند مراقبت‌های بهداشتی، مانند پزشک، پرستار یا کارکنان بیمارستان یا کلینیک هستید که افراد مبتلا به ابولا را درمان می‌کنند.
• داوطلب یا امدادگر در حال واکنش به شیوع بیماری می باشید
• کارگر آزمایشگاه که نمونه های ابولا را کنترل می کند
• خانواده نزدیک یا دوست فرد مبتلا به ابولا هستید

علائم ابولا چیست؟

در اوایل، ابولا می تواند شبیه آنفولانزا یا سایر بیماری ها باشد. علائم 2 تا 21 روز پس از عفونت ظاهر می شوند و معمولاً عبارتند از:

• تب شدید
• سردرد
• درد مفاصل و عضلات
• گلو درد
• ضعف
• دل درد
• کمبود اشتها
• با بدتر شدن این بیماری، باعث خونریزی در داخل بدن و همچنین از چشم، گوش و بینی می شود. برخی افراد استفراغ یا سرفه خونی می کنند، اسهال خونی دارند و راش را تجربه می کنند.

ابولا چگونه تشخیص داده می شود؟

گاهی اوقات تشخیص اینکه آیا یک فرد مبتلا به ابولا است یا نه تنها از روی علائم آن دشوار است. پزشکان ممکن است برای رد سایر بیماری ها مانند وبا یا مالاریا آزمایش کنند.

آزمایش خون و بافت نیز می تواند ابولا را تشخیص دهد.

اگر مبتلا به ابولا هستید، فوراً از مردم جدا خواهید شد تا از شیوع آن جلوگیری کنید.

ابولا چگونه درمان می شود؟

هیچ درمانی برای ابولا وجود ندارد، اگرچه محققان در حال کار بر روی آن هستند. دو درمان دارویی وجود دارد که برای درمان ابولا تایید شده است. این از مخلوطی از سه آنتی بادی مونوکلونال (atoltivimab، maftivimab و odesivimab-ebgn) تشکیل شده است. Ansuvimab-zykl (Ebanga) یک آنتی بادی مونوکلونال است که به صورت تزریقی تجویز می شود. این به مسدود کردن ویروس از گیرنده سلولی کمک می کند و از ورود آن به سلول جلوگیری می کند.

پزشکان علائم ابولا را با موارد زیر مدیریت می کنند:

• مایعات و الکترولیت ها
• اکسیژن
• داروی فشار خون
• انتقال خون
• درمان سایر عفونت ها

عوارض ابولا

تحقیقات نشان می‌دهد که هنگام ابتلا به ابولا در خطر ابتلا به عوارضی مانند موارد زیر هستید:

• کما
• نارسایی چند عضوی
• شوک سپتیک
• هیپوکسی (کمبود اکسیژن در بدن شما)
• عدم تعادل الکترولیت
• انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC)، یک بیماری نادر که باعث ایجاد لخته در رگ های خونی می شود.
• هیپوولمی، وضعیتی که در آن بدن شما سطح خون یا مایعات پایینی دارد
• شوک نسوز، زمانی که بدن شما به طور مداوم فشار خون پایینی دارد

تحقیقات همچنین نشان داده است که پس از ابتلا به ابولا در معرض خطر عوارض دیگری نیز هستید، از جمله:

• تشنج
• از دست دادن حافظه
• سردرد
• مشکلات عصب جمجمه ای که ممکن است شامل درد، سرگیجه، ضعف و کاهش شنوایی باشد
• لرزش
• مننژوانسفالیت (التهاب مغز و غشاهای جمجمه و ستون فقرات)

آیا واکسنی برای ابولا وجود دارد؟

دو نوع واکسن مجاز برای جلوگیری از ابولا وجود دارد:

• rVSV-ZEBOV (Ervebo): این واکسن فقط سویه ویروس زئیر را درمان می کند. در دسامبر 2019، FDA واکسن را برای افرادی که واجد شرایط دریافت آن بودند، تایید کرد.

شما می توانید واکسن ابولا زئیر را فقط در صورتی که 18 سال یا بیشتر دارید دریافت کنید. اگر باردار هستید و در دوران شیردهی هستید، کارشناسان آن را توصیه نمی کنند. کارشناسان این واکسن را در زمان شیوع ابولا توصیه می کنند.

• Ad26.ZEBOV (Zabdeno) و MVA-BN-Filo (Mvabea): این واکسن در دو دوز تزریق می شود. آژانس دارویی اروپا در ماه مه 2020 مجوز استفاده از آن را صادر کرد. افراد 1 سال یا بالاتر می توانند این واکسن را دریافت کنند.

Zabdeno را به عنوان اولین دوز واکسن خود دریافت خواهید کرد. دوز دوم Mvabea 8 هفته بعد داده می شود. اما کارشناسان این طرح واکسن دو دوز را در طول شیوع بیماری توصیه نمی کنند. این به این دلیل است که برای محافظت فوری از شما طراحی نشده است.

برای افراد پرخطر مانند کارکنان مراکز درمانی یا داوطلبانی که در مناطقی با شیوع ابولا زندگی و کار می کنند، اگر دو دوز را تکمیل کرده باشید، می توانید واکسن تقویت کننده Zabdeno را 4 ماه پس از دوز دوم دریافت کنید.

بیشتر بدانید: واکسن جدید ابولا ایمن است

چگونه می توان از ابولا جلوگیری کرد؟

راه های مختلفی برای محافظت از خود در برابر ویروس وجود دارد. برای جلوگیری از عفونت ابولا، باید:

• از سفر به مناطقی که ویروس در آن یافت می شود یا در صورت شیوع وجود دارد خودداری کنید.
• اگر فردی مبتلا به ابولا است، از تماس با خون یا سایر مایعات بدن او خودداری کنید.
• از تماس با مایع منی مردی که از ابولا بهبود یافته است خودداری کنید تا زمانی که آزمایش نشان دهد عفونت از بین رفته است.
• از دست زدن یا دست زدن به چیزهایی که فرد مبتلا به ابولا ممکن است با آنها تماس داشته باشد، مانند ملافه، لباس، سوزن و تجهیزات پزشکی خودداری کنید.
• از رفتن به تدفین خودداری کنید، به خصوص در مواردی که این مراسم یا عمل ممکن است شامل لمس فردی باشد که بر اثر ابولا فوت کرده یا مشکوک به ابتلا به آن است.
• اگر در منطقه ای هستید که ابولا وجود دارد، از تماس با خفاش ها، میمون ها، شامپانزه ها و گوریل ها خودداری کنید، زیرا این حیوانات می توانند ابولا را به مردم سرایت کنند.
• اگر کارمند مراقبت های بهداشتی هستید، هر زمان که با افرادی که ممکن است مبتلا به ابولا هستند، از ماسک، دستکش و عینک استفاده کنید.
• اگر از مکانی بازگشته اید که شیوع ابولا داشته است، تا 21 روز مراقب علائم باشید. اگر متوجه شدید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.

برخی از حقایق پایه که درباره چگونگی تعامل ویروس ابولا با بدن انسان می‌دانیم،‌ اینها هستند:

ابولا با دستگاه ایمنی چکار می‌کند؟

بسیار چیزها درباره آسیب‌زایی ابولا هنوز نامعلوم است، از جمله نقش برخی از هفت پروتئینی که RNA ویروس را با به کار گرفتن ماشین سلول میزبان می‌سازند و نیز پاسخ ایمنی که برای شکست دادن ویروس پیش از انتشار ان در همه بدن لازم است.

اما پژوهشگران می‌توانند چگونگی تهاجم ویروس به سلول‌های متفاوت را در کشت‌های سلولی را به آزمایش بگذارند و پیشرفت بیماری ابولا را در نخستی‌های غیرانسان - مدلی تقریبا مشابه انسان‌ها- مشاهده کنند.

هنگامی که ویروس ابولا به بدن وارد می‌شود، چندین نوع از سلول‌های ایمنی را که نخستین خط دفاعی در مقابل تهاجم هستند، هدف قرار می‌دهد.

بیشتر بدانید: ویروس «ابولا» در ریه های بیمار تکثیر می شود

این ویروس‌ «سلول‌های دندریتیک» را که به طور طبیعی پیام‌های هشداردهنده درباره عفونت را در سطح خودشان به نمایش می‌گذارند تا لنفوسیت‌های T را فعال کند، از کار می‌اندازد.

لنفوسیت‌های T گروهی از سلول‌های سفید خون هستند که سایر سلول‌های عفونت‌یافته را پیش از تکثیر بیشتر ویروس درون آنها نابود می‌کنند. هنگامی که سلول‌های دندریتیک معیوب‌شده نمی‌توانند پیام درست را بفرستند، سلول‌های T به عفونت پاسخ نمی‌دهند، و آنتی‌بادی‌هایی نیز که وابسته به فعال شدن آنهاست، تولید نمی‌شوند. به این ترتیب ویروس می‌تواند به فوریت و با سرعت بسیار شروع به تکثیر کند.

ابولا، مانند بسیاری از ویروس‌ها، تا حدی با مهار کردن اینترفرون - نوعی از مولکول که سلول‌ها برای مانع شدن از تکثیر بیشتر ویروسی به کار می‌برند- می‌تواند به تکثیر خود ادامه دهد.

در یک بررسی جدید که در نتایج آن اخیرا در ژورنال Cell Host & Microbe منتشر شد، پژوهشگران دریافتند که یکی از پروتئین‌های ابولا به نام VP24 به یک پروتئین ناقل بر روی سطح سلول‌های ایمنی - که نقش مهمی در مسیر اینترفرون دارد- متصل می‌شود و آن را مهار می‌کند.

جالب اینکه خود لنفوسیت‌ها با ویروس ابولا آلوده نمی‌شوند- اما رشته‌ای از عوامل دیگر- فقدان تحریک از جانب برخی از سلول‌ها و سیگنال‌های شدید و سمی از سوی سلول‌های دیگر- مانع از عملکرد سلول‌های ایمنی اولیه در مقابله با این ویروس می‌شود.

چگونه ابولا باعث خونریزی می‌شود؟

هنگامی ویروس در مسیر جریان خون به محل‌های جدیدی می‌رسد، سلول‌های ایمنی دیگری به نام ماکروفاژها آنها را می‌بلعند. هنگامی که این سلول‌ها به ویروس آلوده شده‌اند، پروتئین‌هایی را آزاد می‌کنند که انعقاد خون، تشکیل لخته‌های کوچک در سراسر رگ‌های خونی و کاهش خونرسانی به اندام‌ها را باعث می‌شوند.

این سلول‌ها همچنین پروتئین‌های پیام‌دهنده التهاب و ماده «نیتریک اکساید» تولید می‌کنند که به پوشش عروق خونی آسیب می‌زنند و باعث نشت خون از میان آنها می‌شوند. گرچه این آسیب یکی از علائم اصلی بیماری است، اما همه بیماران ابولا دچار خونریزی خارجی- خونریزی از چشم‌ها، بینی یا سایر منافذ بدنی- نمی‌شوند.

آیا ویروس اندام‌های خاصی را هدف قرار می‌دهد؟

ابولا التهاب عمومی و تب را ایجاد می‌کند و می‌تواند به انواع بسیاری بافت‌های بدن آسیب برساند،‌ چه با برانگیختن سلول‌های ایمنی مانند ماکروفاژها برای آزاد کردن مولکول‌های التهابی و چه با ایجاد آسیب مستقیم یعنی تهاجم به سلول‌ها و خوردن آنها از درون.

اما این روندها به خصوص عواقب شدیدی برای کبد به دنبال دارد؛ ویروس ابولا سلول‌های مورد نیاز برای تولید پروتئین‌های انعقادی و سایر اجزای مهم پلاسما در این اندام را از بین می‌برد.

آسیب سلول‌ها در مجرای گوارش به اسهال می‌انجامد که بیماران را در معرض خطر کم‌آبی بدن قرار می‌دهد. و ویروس در غدد فوق‌کلیوی سلول‌هایی را از کار می‌اندازد که هورمون‌های استروئیدی مورد نیاز برای تنظیم فشار خون را می‌سازند و در نتیجه نارسایی گردش‌خونی به وجود می‌آید که می‌تواند اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها را مختل کند.

علت مرگ ناشی از ابولا چیست؟

آسیب‌ به رگ‌های خونی به کاهش فشار خون می‌انجامد و بیماران به علت شوک و نارسایی چنداندامی می‌میرند.

چرا برخی از افراد از این عفونت جان به در می‌برند؟

بیماران در صورتی که مراقبت حمایتی، شامل تامین مایعات به صورت خوراکی یا داخل‌وریدی دریافت کند تا بدن زمان لازم برای مقابله با عفونت را پیدا کند، سرنوشت بهتری دارند.

اما بررسی‌ نمونه‌های خونی بیماران در طول شیوع سویه متفاوتی از ابولا در سال ۲۰۰۰ در اوگاندا ژن‌ها و سایر شاخص‌هایی را نشان داد که به نظر می‌رسید که پیش‌بینی‌کننده بقای بیماران باشند. بیمارانی که بهبود پیدا کرده بودند، میزان بالاتری از سلول‌های T فعال‌شده در خون‌شان داشتند و همچنین دارای واریانت‌های معینی از یک ژن کدکننده پروتئین‌های سطحی مورد استفاده سلول‌های سفید خون برای ارتباط برقرار کردن، بودند.

پژوهشگران در اوائل امسال ارتباط تازه‌ای میان میزان بقای بیماران و سطح sCD40L - یک پروتئین تولیدشده بوسیله پلاکت‌ها - که می‌تواند جزئی از تلاش بدن برای ترمیم رگ‌های خونی آسیب‌دیده باشد- کشف کردند.

این پژوهشگران گفتند کشف شاخص‌هایی مانند sCD40L می‌توانند زمینه‌ساز دستیابی به درمان‌های جدیدی هدف ترمیم که سازوکارهایی را که برای بقای بیمار بیشترین اهمیت را دارند، باشد.

منبع: Science