سلامت نیوز: سكته مغزی به كاهش پیشرونده عملكرد مغز و آسیب بافت مغز در اثر اختلالات خونرسانی اطلاق میگردد.
این امر میتواند ناشی از ایسكمی مغز و یا خونریزی در مغز باشد. ایسكمی یا قطع خونرسانی به مغز، بیش از 80 درصد از سكتههای مغزی را به خود اختصاص میدهد و عمدتاً به چهار دلیل ترومبوز، آمبولی، كاهش جریان خون سیستمیك در اثر شوك و ایجاد لخته خون در وریدها رخ میدهد. سكته مغزی ناشی از خونریزی نیز عمدتاً بهدلیل فشار خون بالا رخ میدهد.
دومین عامل مرگ و میر:
سكته مغزی دومین عامل مرگ و میر پس از بیماریهای قلبی و عمدهترین عامل ناتوانی در دنیا بهشمار میرود. طی دو دهه اخیر رخداد سكته مغزی در كشورهای در حال توسعه افزایش چشمگیر داشته است، این در حالی است كه در كشورهای توسعه یافته بروز سكته مغزی طی 50 سال گذشته روند كاهشی داشته است. بهنظر میرسد مهمترین عامل كاهش مرگ و میر ناشی از سكته مغزی در این كشورها، كنترل عوامل خطر از جمله پرفشاری خون، استعمال سیگار و بهبود شیوههای زندگی بوده است.
الگوهای غذایی: الگوهای غذایی ناسالم از جمله الگوهای غذایی غربی كه با مصرف بالای گوشت قرمز، گوشتهای فرآوری شده نظیر سوسیس، كالباس، همبرگر، غلات تصفیه شده نظیر نانهای تهیه شده با آرد سفید، شیرینیجات، انواع دسر و قندهای ساده، شناخته میشوند، خطر بروز سكتههای مغزی را تا 58 درصد افزایش میدهند. در حالیكه الگوهای غذایی سالم رژیم غذایی مدیترانهای كه دریافت بالای ماهی، میوه و سبزیجات، غلات كامل و حبوبات را شامل میشوند، نقش محافظتی در پیشگیری از بروز سكته مغزی و بیماریهای عروق مغز دارند و بعضاً تا 22 درصد در كاهش بروز سكته مغزی مؤثر بودهاند. بهطور كلی رژیمهای غذایی كه سدیم كمتر و پتاسیم بالاتر دارند (نظیر میوهها و سبزیجات)، به سبب تأثیر در كاهش فشار خون، اهمیت خاصی در كاهش خطر سكته نیز خواهند داشت.
عوامل خطر: عوامل خطر زمینه ساز بروز سكته مغزی به سه دسته غیر قابل تغییر، قابل اصلاح و بالقوه قابل اصلاح، طبقهبندی میشوند. سن، جنس، وزن پایین هنگام تولد، نژاد و فاكتورهای ژنتیكی از جمله عوامل خطر غیر قابل تعدیل هستند. فشار خون بالا و سخت شدن جدار سرخرگها از مهمترین عوامل خطر قابل تعدیل سكته مغزی هستند. دیابت، غلظت بالای كلسترول، قرار داشتن در معرض دود سیگار، چاقی و فعالیت بدنی كم و همچنین رژیم غذایی ناسالم، از دیگر عوامل خطر قابل تعدیل بهشمار میروند. عوامل بالقوه قابل اصلاح نیز شامل سندرم متابولیك، مصرف الكل و داروهایی نظیر كوكائین و آمفتامینها، داروهای ضد بارداری خوراكی، سردردهای میگرنی، افزایش غلظت پلاسمایی هموسیستئین، افزایش لیپوپروتئین A، التهاب و عفونت هستند.
ماهی و سكته مغزی:نتایج مطالعات بلندمدت، مصرف بیش از 3 سروینگ ماهی در هفته را صرف نظر از نوع آن، در كاهش 30 درصدی بروز سكته مغزی مؤثر دانستهاند. اهمیت مصرف ماهی علاوه بر تركیب پروتئین آن، بهدلیل محتوای بالای اسیدهای چرب بلند زنجیر امگا-3، است. توجه به شیوه پخت و مصرف ماهی نیز اهمیت فوقالعادهای دارد؛ چنانچه ماهی بهصورت تن و یا آبپز شده مصرف شود، به كاهش خطر بروز كمك میكند در حالیكه مصرف ماهی سرخ شده و یا ساندویچ ماهی با افزایش خطر بروز سكته مغزی در ارتباط میباشد.
چربیها و سكته مغزی: نوع چربیها و اسیدهای چرب مصرفی نیز یكی از عوامل تأثیرگذار در بروز سكته مغزی است. مصرف بالای اسیدهای چرب اشباع با افزایش خطر همراه است، در حالیكه اسیدهای چرب غیراشباع، از جمله روغن زیتون و منابع اسیدهای چرب امگا-3 مانند روغن ماهی، روغن كلزا و گردو نقش محافظتی دارند. اسید چرب امگا-3 آلفا لینولنیك، بهدلیل كاهش فشار خون، كاهش تجمع پلاكتها و خطر ایجاد لخته خون و بهبود فعالیت گلبولهای قرمز، در كاهش سكتههای مغزی مفید است.
آجیل و سكته مغزی:ارتباط مستقیم بین آجیل و خطر سكته قلبی هنوز بهدرستی روشن نیست، اما از آنجا كه آجیل منبع غنی اسیدهای چرب غیراشباع، منیزیم، كلسیم، فیبر و ویتامین E بهشمار میرود، مصرف بالای آجیل با كاهش فشار خون و كاهش تجمع چربی در بدن همراه بوده و در نتیجه میتواند نقش محافظتی در بروز سكته داشته باشد. نكته قابل توجه آن است كه جهت بهرهمندی از فواید آجیل، باید آنرا بهصورت خام و بدون نمك استفاده كرد.
آنتیاكسیدانها و سكته مغزی: از آنجا كه امروزه استرس اكسیداتیو، عامل اصلی فرآیند پیری و گسترش بیماریهای مزمن از جمله بیماریهای عروق مغزی شناخته شده است، بهنظر میرسد رژیم غذایی غنی از آنتیاكسیدانها اهمیت فوقالعادهای در كاهش بروز سكته مغزی ایسكمیك داشته باشد. مصرف بالای میوه و سبزیجات بهعنوان اصلیترین منابع آنتیاكسیدانهایی نظیر تركیبات پلی فنولیك، ویتامینهای A ,E ,C و كاروتنوئیدها با خطر بروز سكتههای مغزی در بزرگسالان و افراد كهنسال ارتباط معكوس دارد. علاوه بر این، آنتیاكسیدانها در بهبود وضعیت بیمارانی كه از سكته مغزی رنج میبرند نیز مفید گزارش شدهاند.
نتیجهگیری:مجموع مطالعات، پیروی از الگوهای سالم غذایی با تاكید بر مصرف بالاتر سبزیجات، میوهها، غلات كامل، حبوبات و ماهی (جهت تامین مقادیر كافی فیبر، ویتامینها، مواد معدنی، اسیدهای چرب غیراشباع و تركیبات آنتیاكسیدانی) را در كاهش عوامل خطر زمینه ساز سكته مغزی مؤثر میدانند. باید توجه داشت در صورت بروز سكتههای مغزی اعم از ایسكمیك و هموراژیك، در كنار درمانهای پزشكی، تنظیم برنامه غذایی متناسب با شرایط بیمار جهت مهار گسترش بیماری، تعدیل شرایط فعلی و تسریع بازتوانی بیمار ضروری است.
منبع: دنیای تغذیه
نظر شما