سلامت نیوز :جامعه ی نجیب و صبور پزشکی همواره در طول سال های تحصیل و دوران اشتغالش با مصائب و چالش های گوناگونی دست به گریبان بوده است و متاسفانه این درمانگران دردمند همواره ازآن حمایت و توجه شایسته ی مقام خویش برخوردار نبوده اند.

آقایان دکتر فرهاد تیمورزاده ،دکتر کامران احمدی و دکتر محمد مهدی گلمکانی  که هر سه از پزشکان عمومی و کاندیداهای انتخابات آتی نظام پزشکی برای عضویت در هیات مدیره تهران بزرگ هستند كه به مناسبت انتخابات نظام پزشکی گرد هم آمدند تا افکار و برنامه های خود را در جهت بهبود شرایط حاکم بر زندگی حرفهای پزشکان-خصوصا پزشکان جوان- به اشتراک بگذارند.


به گزارش سلامت نیوز در ابتدای جلسه ی گفت و گو دکترتیمورزاده بر اهمیت حقوق بیمار تاکید کرد و گفت: نکته ای که برای من اهمیت ویژه دارد حفظ و حمایت از حقوق بیمار در كنار حمایت از شاغلین حرف پزشکی است كه این هر دو لازم و ملزوم یكدیگرند ولی دولت در حال حاضر بخش زیادی از سهم خود از هزینه ی سلامت را از جیب پزشکان پرداخت میكند. كجای دنیا برای پزشكان این تعرفه ها را میگذارند كه ما گذاشته ایم. اگر پزشك و بیمار رو در روی هم قرار داده نشوند و با تقویت بیمه ها و اتخاذ سیاستهای صحیح رابطه مالی پزشك و بیمار حذف شود، خود به خود گام بزرگی در رعایت حقوق بیماران برداشته شده است.
دکتر گلمکانی در ادامه صحبتهای دکتر تیمورزاده درباره حقوق پزشکان و نقش آنها در جامعه افزود: پزشک برای رسیدن به این مرحله، بهترین دوران مولد خود را صرف درس خواندن کرده است. بنابراین این استحقاق اعضای جامعه پزشکی است که باید تکریم شده و از ظرفیت آنان استفاده شود. جامعه پزشکی ما ظرفیتهای بالقوه و بالفعل متنوع و فراوانی دارد ، ولی متاسفانه از آنها برای ارتقای سلامت جامعه استفاده نمی شود. راه استفاده از این ظرفیت ها پیچیده نیست. مثلاً می توانیم از گروهی از پزشکان بخواهیم که به صورت نوبتی هر هفته در یکی از خانه های سلامت محلات راه پیشگیری از بیماریهای رایج را آموزش دهند یا در محلات فقیرنشین شهر به صورت مقطعی به طبابت رایگان بپردازند. 

جامعه پزشکی  ما احتیاج به" شریک واقعی بودن" دارد. اگر زمانی من  به عنوان "عضو هیات رئیسه نظام پزشکی" فرصت ایجاد تغییرات در این زمینه را داشته باشم، یک اتاق مشارکت را به پزشکان تخصیص میدهم و هرماه از یک نفر با حکم مشاور دعوت به همکاری میکنم تا از نظرات خود پزشکان در جهت بهبود شرایط کمک بگیرم. 

تنها با این روش میتوان از مشکلات گوناگون اعضای جامعهی پزشکی در سطوح مختلف آگاه شد. این شکلی از عدالت است که پزشکان جایی برای صحبت کردن از مشکلات و بیان نظراتشان داشته باشند. ما وظیفه داریم صدای همه پزشکان را بشنویم نه فقط قشری خاص!

نظام پزشکی باید کاری کند که فضای مناسب برای ارائه ایده های عملی پزشکان فراهم شود. شرایطی که در آن هر عضو از خانواده گروه پزشکی بتواند نظر خودش را بگوید و احساس کند که نظام پزشکی خانه خودش است. پس سازمان نظام پزشکی نباید محدود به یک ساختمان خاص شود، بلکه باید در تمامی نقاط شهر شعبه داشته باشد. برای این کار هم نیاز به هزینه های بالا نیست به عنوان مثال مطب خیلی از همکاران میتواند به عنوان شعبه نظام پزشکی هم ایفای نقش کند و تبدیل به محلی برای پذیرش نظرات، مشکلات و پیشنهادات شود. این تصویری از شکل واقعی نظام پزشکی مد نظر من است.

دكتر گلمكانی در ادامه درباره تاثیر سیاست برنظام پزشکی افزود:هنر همه گروههای سیاسی باید این باشد که نظام پزشکی را حمایت کنند. نه اینکه آن را سیاستزده کنند و یا برای منافع خود از آن استفاده کنند. برای حمایت از پزشکان باید بسیج شد و نظام پزشکی هم متعاقباً میتواند اعتماد همه گروههای پزشکی، با هر گرایش سیاسی را جلب کند.

ما احتیاج داریم که از روشهای سیاسی هم برای کسب قدرت و جذبه برای ارتقای سلامت جامعه و بهبود شرایط شاغلین حرف پزشکی استفاده کنیم. خانه نظام پزشکی متعلق به همهی ماست. پزشک باید بتواند درخواستها و ظرفیتهایش را در نظام پزشکی  به اشتراک بگذارد و از راه غیر سیاسی کردن نظام پزشکی و توجه به نیازهای همه پزشکان می توان به این هدف رسید.

وی بر لزوم صنفی بودن انتخابات نظام پزشکی تاکید کرد و اذعان داشت که این انتخابات نه تنها باید در چهارچوب قانونی بلکه فرای قانون، اخلاقیات هم بر آن حاکم باشد.
در ادامه از دکتر گلمکانی پرسیدم چگونه نظام پزشکی می تواند حقوق بیمار و پزشک را مورد حمایت بیشتر قرار دهد؟

او گفت:«ما غالباً در رابطه پزشک و بیمار نتیجه گرا بودیم و سود و زیان را مد نظر قرار دادیم . این نگاه اشتباه است! در حقیقت این دید اخلاقی نیست گرچه قانونی است.

 وقتی رابطه پزشک و بیمار در قالب سودگرایی تعریف شود قاعدتاً تعارضاتی هم پیش میآید. اما اگر نگاه ما اخلاقی باشد منفعت پزشکان را در سود بیماران میبینیم. زمینه این مهم هم فرهنگ سازی و هم تقویت نظام صنفی است. وقتی نظام صنفی قواعد اخلاقی خودش را تعریف کند و برای آن زمینهسازی کند، حقوق هر دو طرف احیا می شود.

وقتی از پزشک به شکل صحیح حمایت بشود مسلماً بیمار هم بهتر به حقوقش میرسد، بنابراین در بحرانهایی که نیاز به پزشک وجود دارد با استقبال بیشتری از سوی پزشکان داوطلب مواجه میشویم و عدالت هم بهتر برقرار میشود. وقتی مساوات برقرار شود رقابت در بستر سالمی صورت میگیرد. در حقیقت سود ما سود مردم است چون ما از مردم جدا نیستیم. این یک بحث مهم در اخلاق پزشکی است که منافع مریض نباید با اقتصاد و تجارت گره بخورد. وقتی پزشک منافعش تأمین نمیشود متأسفانه این اتفاق می افتد.

 یک نظام صنفی باید مأمن و دادرس پزشک باشد، او را مورد حمایت قرار دهد تا پزشک هم بتواند حقوق بیمارش را بهتر تأمین کند. لازمه این منصف بودن، قدرتمند بودن و سیاسی نبودن است. تنها بدین شکل میتوان اعتماد پزشکان را جلب کرد و حمایت آنها را داشت. در این شرایط حرفهای نظام پزشکی برای آنها مورد پذیرش است و حقوق آنها هم ضایع نمیشود. شایدعلت عقب ماندگی ما عدم شفافیت هم باشد.»

از دکتر کامران احمدی درباره همین برهمکنش حقوق بیمار و پزشک ونقش نظام پزشکی بر آن می پرسم و وی در پاسخ می گوید: تعریفی که در ایران از نظام پزشکی داریم تعریف جامع و کاملی نیست در کشورهایی که پزشکی پیشرفتهای دارند بسیاری از کارهای جامعه پزشکی به عهده نظام پزشکی است.

به عنوان مثال آموزش های همگانی در جهت ارتقای سلامت یا کارهای دانشگاهی مثل تالیف منابع تخصصی هر رشته توسط انجمن مختص به آن در نظام پزشکی صورت میگیرد. اما در ایران مفهوم نظام پزشکی تنها یادآور تعرفه است، در صورتیکه شاید تعرفه مشکل 10% از جامعه پزشکی ایران باشد در حالی كه بقیه جامعه پزشکی، پزشکان جوانی هستند که در دانشگاههای علوم پزشکی مشغول به کارند، که اتفاقاً 90% خدمات جامعه پزشکی را هم آنها ارائه میدهند، ولی متأسفانه تمام بحثها بر سر تعرفه ای است که گره از کار  بخش عظیمی از جامعه پزشکی باز نمیکند.

اعتقاد شخصی من این است که ما اساساً نباید تعرفه خاصی برای کار پزشکی داشته باشیم. هر قدر بیمارستان های بخش دولتی، دانشگاههای علوم پزشکی کشور و بیمارستانهای مرتبط با آنها قویتر عمل کنند و کیفیت خدمات خود را بالاتر ببرند، بخش خصوصی در رقابت با آنها دائماً خودش را اصلاح و قیمتهایش را تعدیل میکند و نهایتاً به تعرفه واقعی که حقش است، میرسد.

هر قدر پزشک جوان و بیمارستان بخش دولتی تحت فشار باشد، تأمین خدمات درمانی بیماران بیشتر به مخاطره میافتد و بخش کثیری از بیماران به ناچار به بخش خصوصی سوق داده می شوند. به این ترتیب ابتکار عمل به دست بخش خصوصی میافتد.

متأسفانه پزشکان و بیمارستانهایی که بیشتر خدمات بهداشت و درمان را ارائه میدهند کمترین بهره مالی را میبرند. در اینجاست که تنها با فرهنگسازی صرف یا تقویت اخلاقگرایی نمیتوان پزشک جوان را برای افزایش کیفیت خدماتش متقاعد کرد. بنابراین بیشترین نیرو در نظام سلامت باید روی بیمارستان هایی که عمود خیمه درمان هستند، گذاشته شود.

دکتر گلمکانی در ادامه ی صحبتهای دکتر احمدی افزود: چتر حمایتی و تأمین اجتماعی ما نقایص بسیاری دارد، در نتیجه هزینه های درمان سرسام آور می شود.  اگر عملاً70% هزینههای درمان روی دوش مردم افتاده به علت کمبودهایی است که در تامین اجتماعی وجود دارد. در واقع سازمانهای بیمه گر به حد کافی از مردم حمایت نمیکنند. دولت باید به نظام تأمین اجتماعی کمک کند تا همه از حقوق یکسان بهرهمند باشند، سپس هر فردی با رعایت قوانین و اخلاق پزشکی در بازار سلامت فعالیت کند.

دکتر احمدی در ادامهی این بحث اشاره کرد که: سرانه بیمه در ایران به حدی نیست که ما انتظار ارائه خدمات پیشرفته با هزینه کم را داشته باشیم. برای ارائه ی خدمات بهتر، درآمد شركتهای بیمه گزار باید افزایش یابد، كه تنها با واقعیكردن قیمت بیمهها امكانپذیر است. بدین ترتیب بار بخش عمده ی هزینه های درمان از دوش مردم برداشته میشود و رضایتمندی جامعه ی پزشكی نیز حاصل میگردد.

دکتر تیمورزاده نیز در این باره گفت: از طرفی بهای پایین خدمات درمانی نیز باعث میشود وقتی که پزشک برای هر بیمار میگذارد کمتر باشد. بیماران برای یک بیماری چندین بار به چند پزشک متفاوت مراجعه  کنند و مصرف دارو بیسر و سامان بالا برود .

وی با توجه به ماحصل حرفهای آقایان دکتر احمدی و دکتر گلمکانی افزود: سازمان نظام پزشکی به عنوان یک سازمان صنفی، زمانی می تواند قدرت بگیرد و خواسته هایش را مطرح کند که پشتوانه قوی داشته باشد.

هر تلاشی که در این انتخابات بخواهد فضا را غبار آلود کند و برخی افراد برای اینکه دامنشان آلوده نشود، مجبور به کناره گیری شوند، مشارکت را به حداقل میرساند. مشارکت قوی میتواند فضایی ایجاد کند که در آن به دغدغه های بخشهای مختلف جامعه پزشکی پرداخته شود و همه اعضای آن بتوانند در این بستر ایده ها و نظراتشان را مطرح کنند.

وی علت مشارکت کم پزشکان را این چنین عنوان کرد: پزشکان تاکنون دچار این سوء تفاهم بودند که افرادی باید وارد سازمان نظام پزشکی بشوند که در سطوح سیاسی جایگاهی دارند تا امکان چانه زنی برای حقوق آنان را داشته باشند. بنابراین با حذف چهره های سیاسی یا چهرهه ای محبوب ناخودآگاه از شرکت در انتخابات سرد میشوند. ناگفته نماند که جامعه پزشکی، به خوبی قدرت تعیین صلاحیت افراد و ارزیابی شعارهای صرف و بی برنامه را دارد زیرا زودتر از سایر اعضای جامعه  اثر عملکرد این افراد را در زندگی شخصی و حرفهای خود میبیند.

 وی تأثیر سازمان نظام پزشکی بر احیای نقش صحیح پزشک در جامعه را منوط به یکپارچگی و اقتدار آن دانست و اذعان داشت: سازمان نظام پزشکی باید بتواند آنچه را که به عنوان وظایف یک پزشک در نظر گرفته میشود تنظیم کند.

وی در ادامه گفت: دغدغه های جامعه پزشکی را نباید سطحی دید و در تنظیم تعرفه محدود كرد. اما آنچه كه باید در این زمینه مطرح كرد این است كه دستمزد پزشكان باید مطابق با استاندارد های جهانی تعریف شود. به عنوان مثال تعرفه كارشناسی کارشناسان مختلف دادگستری در پرونده های ارجاعی از سوی قضات به وسیله خود آنان تعیین میشود.

کارشناس شخصاً برای خود قیمت خاص هر پرونده را تعریف میکند. بنابراین تعرفه گذاری نباید مسئله اصلی جامعه پزشکی قلمداد شود. گرچه واگذاری  اختیار تعرفه گذاری با دولت اجحاف به پزشکان است اما  اگر صنفی قدرتمند باشد خودش این امر را به عهده میگیرد نه اینکه دولت برایش تعیین تكلیف كند.

اعمال سیاستهای غلط به دور از واقعیت در تعرفه گذاری باعث رخداد اتفاقات پس پرده مثل پدیده شوم و غیراخلاقی زیرمیزی می شود و این شایسته جامعه پزشکی نیست.

مسببب اصلی این ناروایی ، آنانی هستند كه با چشم پوشی از واقعیتها و نادیده گرفتن حقوق پزشكان با تعرفههای غیر واقعی، حقوق آنان را پایمال میكنند. در این جا  نظام پزشکی باید به گونهای عمل كند که بتواند احترام جامعه پزشکی را حفظ كند. این اتفاق در صورتیکه دستخوش خطوط سیاسی بشود رخ نخواهد داد و بازهم با نظام پزشکی کمکاری مواجه خواهیم شد که نمیتواند حق جامعه پزشکی و در نتیجه حق مردم را ادا کند و وجهه ی احترام آمیز پزشک را به او برگرداند.

به اعتقاد  من ماجرای تعرفه و شرایط به وجود آمده آن وقتی حل خواهد شد كه برخی سیاستمداران، حسادت به محبوبیت پزشكان را كنار بگذارند و با قوانین و آیین نامه های ظالمانه آنان را پایمال كننده حقوق مردم جلوه ندهند. سیاستمداران باید بدانند كه پزشكان، پادوی آنان نیستند.

دکتر گلمکانی پیروی صحبتهای دکتر تیمورزاده در رابطه با حق تعرفه گذاری سازمان نظام پزشکی گفت: یکی از نقدهای بزرگ وارد بر نظام پزشکی فعلی، وارد است این است که اگر افراد بیشتری در انتخابات نظام پزشكی مشارکت میکردند خیلی راحت میتوانست حق تعرفه گیری را به دست بگیرد. بدون شک این حق هر سازمان صنفی است. هرقدر تعداد افرادی که در انتخابات نظام پزشکی مشارکت میکنند بیشتر باشد مشروعیت آن افزایش مییابد و میتواند قویتر در راستای احقاق حقوقش گام بردارد و سربازان نظام سلامت را در رفاه بیشتری قرار میدهد.

   از دکتر تیمورزاده در باره ی چگونگی رسیدگی اساسی به دغدغه های همه طیفها پرسیدم و وی در پاسخ گفت:
   نباید مسیر اصلی را گم كنیم. باید اهداف را بهدرستی بشناسیم و راههای حصولشان را پیدا کنیم. همه تلاشهای ما باید با ترازو و میزان رضایت الهی شكل بگیرد و در این راه با حفظ كرامت انسانی بیمار و پزشك برنامه ریزی كنیم. با در نظر گرفتن اتفاقات جاری در نظام سلامت، شاید اگر بهترین مسیر را پیگیری خواسته های مشروع اعضای جامعه پزشکی بدانیم، بیراه نرفته باشیم. نظام پزشکی باید با جلب مشارکت کارشناسان مختلف از درون و بیرون سازمان  و استفاده از ایده های گوناگون، عملکردش را بهبود بخشد و این نیازمند تفكر، ذهن خلاق و برنامهریز، قدرت مدیریت، شجاعت، تدبیر در عین دینداری است و در كنار این خصوصیت اگر هدف اقدامات و برنامه های ما در نهایت جلب رضای الهی باشد و خدمت به مخلوق را در جهت رضای خالق در نظر داشته باشیم، بسیاری از مشكلات حل خواهد شد. اما  برنامه های من در صورت راه یابی به هیئت مدیره و شورایعالی:
- تغییر در سیاستهای اشتغالزایی حرف پزشكی.
- تلاش در جهت رفع مشكلات معیشتی دستیاران و پزشكان عمومی و لیسانسیههای پروانهدار و داروسازان جوان.
- تلاش در جهت فرهنگسازی مصرف دارو و دریافت خدمات درمانی.
-  تلاش در جهت افزایش توانمندیهای حرفهای اعضا.
- تلاش در جهت حاكمیت اخلاق حرفهای پزشكی در مناسبات بین پزشكان و بیماران.
- برنامهریزی دورههای آموزشی، بازآموزی كاربردی online از طریق توسعه فنآوری اطلاعات.
- ساماندهی نشر مكتوب و دورههای آموزشی مورد نیاز جامعه پزشكی.
- برنامهریزی در جهت برقراری كیان خانواده در اعضای جوان و تلاش در جهت تحكیم آن از طریق برگزاری همایشهای  آموزشی روانشناسی خانواده و كارگاههای مهارت افزایی.
  وی در ادامه گفت: سطح توقع جامعه به جایی رسیده که مردم تصور می کنند که همه خدمات باید رایگان باشد و این شان مردم و پزشک را پایین می آورد چرا كه قیمتهای پایین برخی خدمات مثل دارو ضمن تحمیل هزینه به نظام سلامت، از سویی انبار مقادیر بالایی از داروهای مصرف نشده در منازل را در برداشته است، از سوی دیگر در مواقعی پزشك را بهorder  نویس بیمار تبدیل كرده است.

از دکتر احمدی میپرسم که نظام پزشکی باید چگونه از اعضایش در برابر نگاه منفی بعضی اقشار جامعه حمایت کند؟
او میگوید: هرقدر سیستم پزشکی ما رقابتی تر باشد، بار هزینه های درمان از روی دوش مردم بیشتر برداشته میشود. مثلاً آیین نامه هایی برای تاسیس مطب و درمانگاه وجود دارد به قدری سختگیرانه است که فرد را منصرف میکند پس اگر ما کشورهایی که این راه را با موفقیت سپری کرده اند به عنوان الگو قرار دهیم در مسیر تصحیح قیمت خدمات درمانی موفقتر میشویم.  لازمه ی آن هم این است که بسترهای مناسب را فراهم کنیم و شرایط را برای تاسیس مراکز درمانی تسهیل کنیم تا فضای سالم برای رقابت فراهم شود.

وی در ادامه اذعان داشت که: همیشه کیفیت بعد از کثرت ایجاد میشود. وقتی کثرت ارائه خدمات وجود داشته باشد سیستم خود به خود قیمتهایش را تصحیح کرده و درآمد کشور و دولت هم به علت شفافیت درآمدها افزایش مییابد. در صورتیکه چنین قانونی برای همه اجرا شود میتوانیم انتظار داشته باشیم قیمتها تعدیل شود.
همچنین به نظر ایشان نظام پزشکی در رسیدن به این نقطه فقط میتواند مسیر درست را نشان بدهد و اگر مسیر درست شکل بگیرد بدون آیین نامه و شعار میتوان به حقوق بیمار و پزشک رسید. و بدون صرف هزینه های گزاف برای فرهنگ سازی، نگاه جامعه خود به خود اصلاح خواهد شد.
  
در پایان گفتوگو، دکتر گلمکانی در پاسخ به این پرسش من که جای چه عملکردهایی در کارنامه ی هیات حاکمه فعلی نظام پزشكی خالی است، گفت:
همه نابسامانی ها و نارضایتی برمیگردد به :
1 –نبود ارتباط فعال نظام پزشکی با جامعه پزشکی یا در مواردی ارتباط حداقلی با آن.
2 –نبود مشارکت با ارگان های موثر در ارتقای سلامت.
3-نبود تلاش برای ارتقای سلامت جامعه از طریق ارائه لوایح و پیشنهادات
4– عدم تخصیص برنامههای رفاهی برای پزشکان.
5-عدم دفاع از کرامت و شخصیت پزشکان در رسانهها.
6-عدم برقراری برنامههای آموزشی همگانی برای مردم.
7- کاهش برنامه های آموزشی تخصصی برای پزشکان.
8-تامین نکردن رفاه پزشکان جوان و دستیاران.
وی در رابطه با  لزوم ایجاد تغییرات شرایط گردش مالی پزشکان جوان و دستیاران افزود:
یکی از نقاطی که از سوی نظام پزشکی خیلی کمرنگ حمایت شده بحث رفاه پزشکان جوان و دستیاران است. ما نیاز به مذاکرات فراوانی برای تحصیل شرایط معیشتی بهتر برای این گروه داریم.

نظام پزشکی میتواند با سازمانهای متولی برای زیرساختهای اولیه رفاهی مثل وام برای خرید مطب یا مسکن رایزنی کند، نه اینکه فقط قراردادهای خاص رفاهی برای عده ی معدودی که بدون این قراردادها هم از شرایط خوبی برخوردار هستند طراحی و عملی کند.

همچنین به نظر وی از طریق مشارکت بیشتر با جامعه پزشکی، سازمان نظام پزشکی به راحتی می تواند فرهنگ مردم را تغییر دهد و سوءظن جامعه نسبت پزشکان را خنثی کند، تا همچنان در رسانه ها از پزشک بهعنوان فردی پولدوست یا سودجو یاد نشود.