سلامت نیوز : شماره تلفن 8999 را كه می‌گیرید، صدایی آرام از شما منطقه محل زندگی را می‌پرسد تا شما را به مشاور منطقه برای راهنمایی و انتخاب پزشك خانوادگی در طرحی به نام «پزشك‌خانواده» راهنمایی كند! طرحی كه روز شنبه و با حضور خانم وزیر در پایتخت كلید خورد. البته كافی است تا با این شماره تماس بگیرد تا متوجه شوید كه تنها اپراتور « اسلامشهر»طرح پزشك خانواده را لبیك گفته است و در پایتخت كسی سوال‌های شما را پاسخگو نیست! طرحی كه به نظر می‌رسد بی‌انگیزگی پزشكان عمومی و نبود زیرساخت‌ها مهمترین مانع آن در حال حاضر باشد! مسئله‌ای كه اپراتور اسلامشهر هم آن را به «تهران‌امروز » یادآوری می‌كند! مانعی كه این طرح را از برنامه توسعه سوم به پنجم رساند! هرچند وزارت بهداشت بدون توجه به دلنگرانی‌ها طرح را در تمام استان‌ها كلید زد! اما بسیاری از جمله «سید رمضان شجاعی» نماینده مردم ساری و میاندورد در مجلس اعتقاد دارد كه طرح پزشك خانواده در ایستگاه بی‌پولی گیرخواهد افتاد. او اعتقاد دارد كه زیرساخت‌ها برای اجرای طرح پزشك خانواده آماده نیست! همچنین ركن اصلی طرح پزشك خانواده را «پزشكان‌عمومی» تشكیل می دهند. اما به نظرمی رسد آنها بیش از هرگروهی از شروع این طرح واهمه دارند. به گفته حمید‌رضا جعفری، پزشك عمومی جوان می‌گوید:« درابتدا فكر می كردیم این طرح جایگزین خدمت اجباری شده و مزایای آن طوری طراحی می شود که پزشک مختار و مایل به انتخاب آن باشد.»

به گزارش سلامت نیوز به نقل از تهران امروز ؛ در اصل قرارداد پزشک خانواده آمده است: «ساعت کار در دو شیفت صبح و بعدازظهر بوده که با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و سایر شرایط تنظیم می‌گردد که در هر صورت کمتر از هشت ساعت روزانه نخواهد بود! پزشک موظف است بر اساس برنامه تنظیمی در محل خدمت بیتوته نموده و در ساعات غیراداری و در ایام تعطیل حضور فعال داشته باشد! و نیز بر طبق برنامه سیاری تعیین‌شده به جمعیت تحت‌ پوشش ارائه خدمت نماید.» حالا بسیاری از پزشكان عمومی از جمله او می‌پرسند:«در کشور خودمان کدام شغل را سراغ دارید که فردی را که سال‌های زیادی هم به تحصیل اشتغال داشته است، اولاً مجبور به کاری کنند؟ ثانیاً اساساً ملزم به ارائه خدمات در تمام ساعات و در 30 روز ماه باشد؟ در حالی ‌که در قرارداد اساساً موردی به نام مرخصی حتی مطرح هم نشده و شرایطی مشابه تبعید برای پزشکان فراهم آورده است!»

آیا پزشكان خانواده رو‌در‌روی بیمار اختصاصی خود قرار می گیرند!

طرح پزشك خانواده به گفته بسیاری از كارشناسان اگر با تامین بودجه لازم و زیرساخت‌ها آغاز می شد، می توانست گره بسیاری از مشكلات نظام‌پزشكی را باز كند! اتفاقی كه در سایر كشورها افتاده است. اما علاوه بر آماده نبودن زیرساخت‌ها و همچنین كمبوداعتبارها مسئله دیگری هم وجود دارد كه به نظر می رسد از دید تصمیم گیران دور مانده است.مسئله‌ای كه یكی از نگرانی های اصلی پزشكان عمومی است و آن عدم فرهنگ‌سازی در رابطه خانواده با پزشك خانوادگی‌ خود است.

تهدید كادرپزشكی در ایران از سوی همراهان بیمار در كشور به نتایج تلخی منجر شده است. هنوز كسی كور شدن پرستار یاسوجی توسط همراه بیمار را از یاد نبرده‌است! جعفری می‌گوید:«حضور فعال در ساعات غیر کاری و ویزیت بیماران اورژانس، با توجه به مسائل فرهنگی و اصولا عدم امکان تفهیم کلمه اورژانس و عدم فرهنگ‌سازی اولیه برای این طرح، معضل بسیار مهمی است که موجب سلب آسایش پزشک شده است.» به گفته او پزشكان تا ساعت‌ها پس از باید پاسخگوی شکایات غریب و مضحک مراجعان باشند. در صورت انتقاد از مراجعه بی‌مورد، بعضا مورد توهین هم قرار می‌گیرید و از شما طلبکار هم می‌شوند که حتی بعضا درگیری‌های لفظی بالا می‌گیرد و به لطف طراحان این برنامه که در آن اساسا امنیت پزشک مورد توجه قرار نداشته، کسی هم نیست که از شما دفاع کند. در حالی ‌که در طرح خدمت اجباری مسئله بیتوته به این حد وجود نداشت یا لااقل چنین مشکلاتی پیش نمی‌آمد.

حق ویزیت!

اپراتور اسلامشهر می‌گوید:« براساس برنامه‌ریزی ، پزشك خانواده هیچ ویزیتی از بیمار نمی‌گیرد و حقوق خود را ماهانه از سوی تامین اجتماعی دریافت می‌كند.» حقوقی كه به گفته این اپراتور تا 12 میلیون تومان هم می‌رسد. اما به‌گفته قائم مقام وزیر بهداشت مبلغی كه به پزشكان خانواده پرداخت می‌شود بالای 5 میلیون تومان است. او می‌گوید: «این پزشكان حداکثر 3 میلیون تومان بابت حقوق كاركنان خود و سایر هزینه‌ها پرداخت می‌كنند و چیزی در حدود 2 میلیون و 200 هزار تومان برای آنها باقی می‌ماند. اما اگر می‌خواهند درآمد بیشتری داشته باشند، می‌توانند به مناطق محروم و حاشیه‌ای بروند تا درآمدشان به 9 میلیون تومان هم برسد.» به گفته اپراتور اسلامشهر درحال حاضر بسیاری از پزشكان حتی در مناطق محروم پولی بیشتر از آنچه كه این طرح تصویب كرده است می‌گیرند وحاضر به شركت در این طرح نیستند. به گفته او تردد پزشكان در شمال شهر تهران هم یكی از مشكلات این طرح است. مرضیه وحید دستجردی هم میزان حقوق پزشكان خانواده را بین 4تا7 میلیون اعلام كرده است!

«جعفری» پزشك عمومی‌هم می‌گوید:«ویزیت تعیین شده 170 تا 200 تومان، در حالی‌ که حتی پفک و چیپس هم در کشور ما با قیمت بالاتری فروخته می‌شود، نه تنها موجب از بین بردن وجهه پزشک، بلکه باعث افزایش سطح توقع برخی افراد شده که از ابتدا هم درک درستی از ارائه خدمات بهداشتی و درمانی نداشته‌اند‌.» او اعتقاد دارد كه این مسئله باعث افزایش قابل توجه و چند برابر شدن مراجعات بی‌دلیل و بی‌موقع هم می‌شود! » به گفته او بنا بود حقوق پزشکان برای خدمت در مناطق محروم به گونه‌ای تنظیم و پرداخت شود که ایجاد انگیزه نماید در حالی‌ که اولا حقوق تعیین‌شده، که اساسا در مناطق مختلف به نظر عادلانه هم تقسیم و تعیین نشده است، با حجم فعالیت مورد انتظار تناسب ندارد و ثانیا برای همین مقدار هم شرط و شروط گذاشته شده و پرداخت بخشی معادل 30درصد آن منوط به نظر افرادی است که قبلا زیر نظر پزشک فعالیت می‌کردند و اکنون ناظر و بازرس فعالیت وی هستند و به علاوه رضایت مخاطبین و مراجعین هم شرط است! در حالی ‌که در گذشته رقم‌های بسیار چشمگیرتری به پزشکان هندی، بنگلادشی یا ... داده می‌شد تا بخش ناچیزی از این خدمات را ارائه نمایند و نظارتی هم نبود. ضمنا 10 درصد حق‌الزحمه شما هم به گرو نزد دانشگاه مربوطه باقی می‌ماند!

مسئله‌ای كه در میان حرف های اپراتور اسلامشهر هست. به گفته او سه‌ماه اول برنامه به صورت آزمایشی است و بعد از آن هم با بررسی و پرس‌وجو از خانواده‌ها ادامه كار پزشك در این طرح مسیر می‌شود! مسئله‌ای كه به گفته نمایندگان مجلس اگر در شرایط ایده‌آل انجام می‌گرفت، می‌توانست بخش از هزینه‌ای كه روی دوش مردم سنگینی می‌كند را جبران كند! اما به‌گفته منتقدان، اجرای طرح پزشك خانواده به‌صورت دقیق كارشناسی نشده است و به صورت پایلوت در سه استان و روستاهای آنها اجرایی شد و بعد تصمیم بر این گرفته شد كه به كل كشور تعمیم داده شود. به‌عقیده رسول خضری، عضو كمیسیون بهداشت ودرمان مجلس شورای اسلامی این برنامه باید شش‌ماه دیگر بررسی شود و از سال 92 در كشور اجرایی شود. جعفری خود دراین طرح در روستاهای پایلوت شركت داشته است!

او می‌گوید:«طبق شرح وظایف، پزشک خانواده جز ویزیت و درمان بیماران سرپایی، موظف به تشکیل پرونده سلامت برای کل جمعیت تحت‌ پوشش، مراقبت کودک، مراقبت مادران پیش، حین و بعد از بارداری و زایمان، مراقبت سالمندان و ... و نیز پر کردن هزاران فرم مطابق هزار و یک دستورالعمل، نظارت بر کلیه مسائل بهداشتی حتی بهداشت محیط، بهداشت کار، مواد غذایی، مدارس و .... و ارائه صدها گزارش به صدها مسئول مختلف و ... است. به علاوه وظیفه آموزش و نظارت بر مردم را نیز برعهده دارد. مسئله سیاری که به معنی سوار شدن بر اتومبیل مرکز و طی مسیر در جاده‌های بسیار خوب و ایمن و ارائه خدمات به دورافتاده‌ترین روستاهای کشور که حتی جمعیت قابل‌‌توجهی ندارند (زیر هزار نفر) هم بحث جالبی است.»

به گفته او بنا بود مسئله ارجاع و تعریف آن مشکل سطح‌بندی خدمات را حل نماید، اما عملا نه‌تنها کمکی به ساماندهی مراجعات بی‌مورد به متخصصین در شهرها نکرده، بلکه صرفا وجهه پزشک خانواده را در سطح یک کارمند مُهرزَن برای ارجاع به یک دکتر درست‌و‌حسابی! (به قول خود روستاییان) تنزل داده و اگر هم مقاومتی از سوی پزشک صورت گیرد، با توهین و ... روبه‌رو می‌شود. این در حالی است كه به گفته اپراتور اسلامشهر تنها براساس تشخیص پزشك عمومی،خانواده ها به پزشك متخصص ارجاع داده می‌شوند:«پزشكان متخصص هم براساس قراردادی كه با تامین اجتماعی دارند، مبلغ ویزیتی كمتر آنچه از بیماران خارج از سیستم پزشك خانواده می‌گیرند،از بیماران این طرح دریافت می‌كنند!»

عدم افزایش حقوق پزشكان خانواده!

جعفری از عدم افزایش حقوق پزشکان از آغاز این طرح تا کنون خبر می‌دهد و آن را شاهد دیگری برای غیركارشناسی بودن این طرح و دلسرد شدن پزشكان شاغل در این طرح می‌داند! او می‌پرسد، آیا عادلانه نیست اگر مجموعه شرایط تحمیلی حداقل تعدیل گردیده و تا حدی ارتقا یابد؟ این گروه از جوانان باید با چه انگیزه‌ای نسبت به آینده، این دوره را تحمل نمایند؟ اساسا برای استقلال و زندگی آزادانه و معقول این گروه، در ذهن مسئولان محترم طرحی وجود داشته است؟جهت مثبت‌نمایی و اجرای شعار خدمت به مناطق محروم، آیا فقط پزشکان هستند که باید از حقوق حقه خود بگذرند؟ در حالی ‌که در کلیه مشاغل سخت و مناطق بدون امکانات اگر هم از تخصصی استفاده شده، بخشی از ماه برای کار و بخشی دیگر برای مرخصی و استراحت تعریف گردیده است! شجاعی كیاسری نماینده مجلس هم با توجه به اینكه در طرح پزشک خانواده برای خانواده‌های که دارای پزشک هستند، میزان خدمات‌دهی بیمه‌ها به این خانواده‌ها مشخص نشده، می‌پرسد:« اگر در طرح پزشک خانواده اتفاقی بیفتد آیا بیمه‌ها برای خانواده‌های دارای پزشک حقی قائل می‌شوند؟»