به گزارش سلامت نیوز به نقل از مدلاین پلاس، بی حسی و سوزن سوزن شدن، احساس غیر طبیعی است که می تواند در هر جایی از بدن شما رخ دهد، اما اغلب در انگشتان، دست ها، پاها یا بازوها احساس می شود.
علل ایجاد احساس گزگز و بی حسی
دلایل زیادی برای بی حسی و سوزن سوزن شدن وجود دارد، از جمله:
- نشستن یا ایستادن در یک حالت برای مدت طولانی
- آسیب رساندن به عصب (آسیب گردن ممکن است باعث شود شما در هر جایی از دست یا بازو احساس بی حسی کنید، در حالی که آسیب کمر می تواند باعث بی حسی یا سوزن سوزن شدن پشت پای شما شود)
- فشار روی اعصاب ستون فقرات، مانند فتق دیسک
- فشار روی اعصاب محیطی ناشی از رگ های خونی بزرگ شده، تومورها، بافت اسکار یا عفونت
- عفونت زونا یا هرپس زوستر
- سایر عفونت ها مانند HIV/AIDS، جذام، سیفلیس یا سل
- فقدان خون رسانی به یک ناحیه، مانند سخت شدن شریان ها، سرمازدگی یا التهاب عروق
- سطوح غیر طبیعی کلسیم، پتاسیم یا سدیم در بدن
- کمبود ویتامین های گروه B مانند B1، B6، B12 یا اسید فولیک
- استفاده از داروهای خاص
- استفاده از برخی مواد مخدر
- آسیب عصبی ناشی از سرب، الکل یا تنباکو یا داروهای شیمی درمانی
- پرتو درمانی
- نیش حیوانات
- نیش حشرات، کنه، کنه و عنکبوت
- سموم غذاهای دریایی
- شرایط مادرزادی که بر اعصاب تأثیر می گذارد
بی حسی و گزگز می تواند ناشی از سایر شرایط پزشکی باشد، از جمله:
- سندرم تونل کارپال
- دیابت
- میگرن
- اسکلروز چندگانه
- تشنج
- سکته
- حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
- تیروئید کم کار
- پدیده رینود (تنگ شدن رگ‌های خونی معمولاً در دستها و پاها)
مراقبت در منزل
پزشک باید علت بی حسی یا گزگز شما را پیدا کرده و درمان کند. درمان این بیماری ممکن است علائم را از بین ببرد یا از بدتر شدن آنها جلوگیری کند. به عنوان مثال، اگر سندرم تونل کارپال یا کمردرد دارید، پزشک ممکن است ورزش های خاصی را توصیه کند.
- دیابت دارید: پزشک راه های کنترل سطح قند خون شما را مورد بحث قرار می دهد
- سطوح پایین ویتامین ها: سطوح پایین ویتامین ها با مکمل های ویتامینی درمان می شود
- داروها: داروهایی که باعث بی حسی یا سوزن سوزن شدن می شوند ممکن است نیاز به تغییر داشته باشند. تا زمانی که با پزشک خود صحبت نکرده اید، هیچ یک از داروهای خود را تغییر ندهید یا مصرف آن را قطع نکنید
از آنجایی که بی‌حسی میتواند باعث کاهش احساس شود، ممکن است به طور تصادفی به دست یا پا آسیب وارد کنید. مراقب باشید که ناحیه را از بریدگی، برآمدگی، کبودی، سوختگی یا آسیب های دیگر محافظت کنید.
اگر بی حسی مزمن پا دارید (مانند دیابت)، مراجعه منظم به متخصص پا می تواند به پیشگیری از عوارض کمک کند.
چه زمانی با یک متخصص پزشکی تماس بگیرید
اگر:
- احساس ضعف (همراه با بی حسی یا گزگز) دارید یا نمی توانید حرکت کنید
- بی حسی یا گزگز درست پس از آسیب سر، گردن یا کمر رخ می دهد
- شما نمی توانید حرکت بازو یا پا را کنترل کنید یا کنترل مثانه یا روده را از دست داده اید
- شما گیج شده اید یا حتی برای مدت کوتاهی هوشیاری خود را از دست داده اید
- گفتار نامفهوم، تغییر در بینایی، مشکل در راه رفتن یا ضعف دارید
با پزشک تماس بگیرید اگر:
- بی‌حسی یا گزگز هیچ دلیل واضحی ندارد (مانند خواب رفتن دست یا پا)
- در ناحیه گردن، ساعد یا انگشتان دست درد دارید
- زیاد ادرار می کنید
- بی حسی یا گزگز در پاهای شما وجود دارد و هنگام راه رفتن بدتر می شود
- شما دچار سرگیجه، اسپاسم عضلانی یا سایر علائم غیرعادی هستید
پزشک شما چه کاری انجام می دهد؟د
پزشک از شما یک تاریخچه پزشکی می گیرد و معاینه فیزیکی انجام می دهد و سیستم عصبی شما را به دقت بررسی می کند.
از شما در مورد علائم خود سوال می شود. سوالات ممکن است شامل زمان شروع مشکل، محل آن، یا اگر چیزی وجود دارد که علائم را بهبود می بخشد یا بدتر می کند، باشد.
همچنین ممکن است برای تعیین خطر ابتلا به سکته مغزی، بیماری تیروئید یا دیابت و همچنین سوالاتی در مورد عادات کاری و داروهای شما سؤالاتی بپرسد.
آزمایش‌های خونی که ممکن است تجویز شوند عبارتند از:
- شمارش کامل خون (CBC)
- سطح الکترولیت (اندازه گیری مواد شیمیایی و مواد معدنی بدن) و آزمایشات عملکرد کبد
- تست های عملکرد تیروئید
- اندازه گیری سطح ویتامین، به ویژه ویتامین B12
- غربالگری فلزات سنگین یا سم شناسی
- پروتئین واکنشی C
تست های تصویربرداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آنژیوگرافی (آزمایشی که از اشعه ایکس و رنگ مخصوص برای دیدن داخل رگ های خونی استفاده می کند)
- سی تی آنژیوگرافی
- سی تی اسکن سر
- سی تی اسکن ستون فقرات
- ام آر آی سر
- ام آر آی ستون فقرات
- سونوگرافی عروق گردن برای تعیین خطر ابتلا به TIA یا سکته مغزی
- سونوگرافی عروقی
- اشعه ایکس از ناحیه آسیب دیده
سایر آزمایشاتی که ممکن است انجام شود عبارتند از:
- مطالعات الکترومیوگرافی و هدایت عصبی برای اندازه گیری نحوه واکنش عضلات شما به تحریک عصبی
- پونکسیون کمری (تپ ستون فقرات) برای رد اختلالات سیستم عصبی مرکزی
- ممکن است برای بررسی پدیده رینود نیز آزمایشاتی انجام شود
- آزمایش ژنتیک برای مشکلات عصبی که در خانواده ها وجود دارد
گیر افتادن اعصاب دست و گزگز ناشی از آن
گزگز و خواب رفتگی انگشتان دست علامت نسبتا شایعی است که می تواند به علل مختلفی ایجاد شود. شایعترین علت آن گیر افتادن اعصاب دست است. اعصاب دست در قسمتهای مختلفی گیر می افتند. شایعترین محل گیر افتادگی در مچ دست است. سه عصب مدیان، اولنا و رادیال مسئول حس و حرکت دست می باشند. عصب مدیان از وسط مچ عبور می کند تا به انگشتان برسد.
این قسمت به شکل تونل است و به آن تونل کارپ می گویند. اگر در این تونل به علتی بر روی عصب فشار وارد شود علایمی مثل گزگز و مور مور دستها، سوزش و درد ایجاد می شود و انگشتان خواب رفتگی پیدا می کنند. این حالت ابتدا در شب و ابتدای صبح بیشتر است اما بتدریج با پیشرفت بیماری در روزها نیز خواب رفتگی دیده میشود.
با پیشرفته تر شدن بیماری قدرت انگشتان کمتر شده و عضلات دست لاغر می شوند. عوامل مختلفی در ایجاد این حالت دخالت دارند. حرکات تکراری دست از علل شایع است مثلا افرادی که قالی بافی می کنند به احتمال بیشتری به این حالت مبتلا می شوند. تغییرات هورمونی در طی حاملگی و یائسگی نیز باعث سندرم تونل کارپ می شوند. بیماریهائی مثل دیابت، کم کاری تیروئید، لوپوس و رماتیسم مفصلی باعث بیشتر شدن احتمال سندرم تونل کارپ می شوند.
گاهی علایم باعث بیدار شدن فرد از خواب شده و حرکت دادن دستها باعث تخفیف علایم میگردد. درد بیمار ممکن است به ساعد بازو و شانه نیز بکشد.
تشخیص سندرم تونل کارپ
تشخیص این بیماری توسط شرح حال بیمار معاینه فیزیکی و تستهای الکترودیاگنوز ( نوار عصب و عضله) انجام می شود.
درمان
- عدم انجام حرکات تکراری: تا حد امکان باید از انجام حرکات تکراری خود داری شود. استفاده از وسایلی که حالت لرزشی به دستها می دهند علایم و بیماری را بدتر میکند.
- تصحیح وضعیت مچ در هنگام کار: تصحیح وضعیت نشستن و استفاده از وسایل با طراحی مناسب ضروری است.
- استفاده از مچ بند(اسپلینت): استفاده از مچ بند مخصوص در سه ماه اول پس از شروع علایم و همچنـین در خانمهای حامله بسیار موثر است. زاویه اسپلینت باید تنظیم شود. اغلب اسپلینتهای ساخته شده در بازار زاویه مناسبی ندارند و حتی باعث بدتر شدن علایم می شوند. مچ بند باید حتمآ در شب پوشیده شود. بهتر است در طی روز نیز از مچ بند استفاده کرد.
- مدالیتی ها: استفاده از اولتراسوند و لیزر میتواند به بهبود بیماری کمک نماید.
- استفاده از داروها: برخی داروها در درمان این حالت موثر می باشند.
- تزریق کورتیکو استروئید
جراحی
اگر بیمار به درمان های غیر جراحی پاسخ مناسبی ندهد یا اگر در نوار عصب و عضله علایم درگیری شدید عصب دیده شود یا عضلات تحلیل رفته باشد یا دستها ضعیف شده باشند جراحی توصیه می گردد. عوارض جراحی شامل ایجاد زخم بدشکل، آسیب به اعصاب پوستی و چسبندگی تاندونها است. لذا یک دوره کار درمانی پس از جراحی برای کاهش تورم و حفظ حرکات انگشتان همراه با چهار هفته استفاده از مچ بند ضروری است.
عوارض ناشایعتر پس از جراحی شامل عفونت، آسیب شریانی، سفتی مفصل و . . . است. برخی از بیماران از باقی ماندن علایم پس از جراحی شکایت دارند.
عدم تشخیص صحیح علت عمده باقی ماندن علایم پس از جراحی است .
منبع: وب سایت دکتر غلامرضا رئیسی [ متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ]
نظر شما