به گزارش سلامت نیوز به نقل از مای کلولندکلینیک، فانتوسمی وضعیتی است که باعث می‌شود شما بوهایی را که واقعاً در محیط شما وجود ندارد را تشخیص دهید. این بوها ممکن است خوشایند یا ناخوشایند، گاه به گاه یا ثابت باشند؛ فانتوسمی می تواند یک یا هر دو سوراخ بینی را درگیر کند.

در بیشتر موارد، فانتوسمی دلیلی برای نگرانی ایجاد نمی کند و به مرور زمان از بین خواهد رفت. با این حال، در موارد نادر، می تواند نشان دهنده یک بیماری جدی تری مانند بیماری پارکینسون، سکته مغزی یا تومور مغزی باشد.

فانتوسمی چقدر شایع است؟

فانتوسمی خیلی شایع نیست. وقتی صحبت از اختلالاتی می شود که بر حس بویایی شما تأثیر می گذارد، فانتوسمی 10 تا 20 درصد موارد را تشکیل می دهد.

علائم فانتوسمی چیست؟

فانتوسمی به هر بویی که شما تشخیص می دهید که در واقع وجود ندارد، اشاره دارد. برای برخی افراد، این بوها مانند شیرینی های تازه پخته شده خوشایند هستند اما اکثر افراد بوهای نامطبوع را توصیف می کنند، مانند:

• سوزاندن لاستیک
• بوی زباله
• بوی غذای فاسد
• نان تست سوخته
• دود تنباکو
• مواد شیمیایی
• بوی فلز
• بوی کپک یا کهنگی

برخی از افراد بوهایی را که نمی توانند تشخیص دهند یا بوهایی را که قبلاً هرگز متوجه آنها نشده بودند تشخیص می دهند.

علل شایع فانتوم چه می تواند باشد؟

علل شایع فانتوسمی عبارتند از:

• سرماخوردگی
• عفونت های سینوسی
• عفونت های تنفسی فوقانی
• آلرژی
• پولیپ بینی
• میگرن
• مصرف داروهای خاص
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی مانند جیوه یا سرب
• مشکلات دندان، مانند بیماری لثه یا خشکی دهان
• سیگار کشیدن

بسیاری از افراد پس از عفونت COVID-19نیز دچار فانتوسمی می شوند.

در شرایط خاص، فانتوسمی ممکن است نشانه ای از موارد زیر باشد:

• بیماری پارکینسون
• تومور مغزی
• سکته مغزی
• ضربه به سر
• صرع
• آلزایمر
• نوروبلاستوما

فانتوسمی چگونه تشخیص داده می شود؟

اول، یک پزشک باید تعیین کند که چرا توهم بویایی دارید. تعیین علت زمینه ای به آنها کمک می کند تا یک مسیر درمانی مناسب را انتخاب کنند.

در طول این قرار ملاقات، یک پزشک بینی، گوش ها، سر و گردن شما را معاینه می کند. آنها همچنین در مورد علائم شما سؤالاتی می پرسند، از جمله اینکه چه نوع بوهایی را استشمام می کنید، چقدر طول می کشد و اینکه آیا آنها را در یک یا هر دو سوراخ بینی استشمام می کنید.

چه آزمایشاتی می تواند به تشخیص فانتوسمی کمک کند؟

پزشک ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های خاصی داشته باشد تا بفهمد چه چیزی باعث استشمام بوهای فانتوم می‌شود. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آندوسکوپی بینی: در طول این روش، یک پزشک یک آندوسکوپ را در بینی شما قرار می دهد تا مجاری بینی و سینوس های شما را بررسی کند. (آندوسکوپ یک لوله نازک و قابل انعطاف با نور و دوربین است.)
• تست های تصویربرداری: از جمله سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) یا MRI)تصویربرداری رزونانس مغناطیسی)
• الکتروانسفالوگرام: این تست ایمن و بدون درد فعالیت مغز شما را اندازه گیری می کند. این روش می تواند به پزشک شما اطلاع دهد که آیا شما هر گونه بیماری مرتبط با مغز دارید یا خیر.

فانتوسمی چگونه درمان می شود؟

درمان آن بستگی به علت زمینه ای دارد. هنگامی که فانتوسمی در نتیجه سرماخوردگی، آلرژی یا عفونت باشد، پس از بهبودی، بوی فانتوم باید متوقف شود.

درمان موارد عصبی (مرتبط با مغز) فانتوسمی چالش برانگیزتر است و بسته به علت دقیق درمان های مختلفی وجود دارد. به عنوان مثال، افرادی که صرع دارند ممکن است به دارو یا جراحی نیاز داشته باشند. فرد مبتلا به تومور مغزی به شیمی درمانی و یا پرتودرمانی نیاز دارد.

هنگامی که پزشک شما علت اصلی فانتوسمی را مشخص کرد، درمان مناسب را به شما توصیه می کند.

درمان های خانگی برای فانتوسمی

افراد مبتلا به فانتوسمی ممکن است با این درمان های خانگی تسکین پیدا کنند:

• شستشوی بینی: مجرای بینی خود را با استفاده از محلول نمکی بشویید.
• اسپری بینی: برای کاهش گرفتگی بینی از اسپری اکسی متازولین استفاده کنید. این اسپری بینی را می توانید بدون نسخه خریداری کنید.

آیا می توانم از فانتوسمی جلوگیری کنم؟

شما نمی توانید از فانتوسمی جلوگیری کنید زیرا اغلب نشانه ای از سایر بیماری ها و شرایط غیرقابل پیشگیری است. با این حال، هنگامی که متوجه شدید که چه چیزی باعث فانتوسمی شده است، می توانید اقداماتی را برای کاهش خطر انجام دهید.

برای کاهش خطر ابتلا به فانتوسمی، از محرک‌های بالقوه اجتناب کنید و تغییرات لازم در شیوه زندگی را انجام دهید:

• سیگار را ترک کنید.
• از پزشک خود در مورد تعویض داروهایی که می توانند باعث ایجاد توهم بویایی شوند، بپرسید.
• آلرژی خود را کنترل کنید.
• برای سرماخوردگی و سایر عفونت ها به دنبال مراقبت فوری باشید.
• مشکلات دندانی موجود را برطرف کنید.
• برای کاهش خطر ابتلا به عفونت، دست های خود را مرتب بشویید.

آیا فانتوسمی از بین می رود؟

فانتوسمی معمولاً موقتی است و باید طی چند هفته از بین برود. اما اگر مشکل عصبی علت آن باشد، ممکن است علائم شما باقی بماند. اگر بوی فانتوم بیش از چند هفته باقی بماند، باید به یک پزشک مراجعه کنید.

فانتوسمی چقدر طول می کشد؟

پاسخ به این سوال برای هر کسی متفاوت است. اگر فانتوسمی در نتیجه سرماخوردگی یا عفونت باشد، علائم باید پس از بهبود وضعیت شما از بین بروند اما اگر فانتوسمی نتیجه یک مشکل عصبی باشد، علائم می‌توانند بسیار طولانی‌تر (گاهی اوقات برای سال‌ها) باقی بمانند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فانتوم دارید که بیش از سه هفته طول می کشد، باید با یک پزشک تماس بگیرید. در بیشتر موارد، پس از بهبودی از بیماری زمینه ای، فانتوسمی باید از بین برود.

فانتوسمی در مقابل پاروسمی: چه تفاوتی دارد؟

فانتوسمی زمانی است که بوهایی را تشخیص می دهید که وجود ندارند، در حالی که پاروسمی به یک حس بویایی مخدوش اشاره دارد. این شرایط در بسیاری از علل مشابه مشترک است. مانند فانتوسمی، درمان پاروسمی نیز به علت اصلی آن بستگی دارد.

آیا فانتوسمی یک وضعیت سلامت روان است؟

خیر، اما فانتوسمی ممکن است نشانه برخی از اختلالات خلقی و شرایط سلامت روان، از جمله اسکیزوفرنی باشد.

خلاصه

فانتوسمی به تشخیص بوهایی اشاره دارد که واقعا وجود ندارند. این نشانه بسیاری از بیماری‌های رایج از جمله آلرژی، سرماخوردگی و عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی است. همچنین می تواند نشان دهنده یک بیماری مرتبط با مغز، از جمله صرع، سکته مغزی یا بیماری آلزایمر باشد.

اگر فانتوم دارید که بیش از چند هفته طول می کشد، یک قرار ملاقات با پزشک تنظیم کنید. آنها می توانند علت اصلی را تعیین کنند و درمان مناسب را توصیه کنند.