به گزارش سلامت نیوز به نقل از مای کلیولند کلینیک، تست پوستی سل پاسخ سیستم ایمنی بدن شما به محلول مشتق پروتئین خالص (PPD) تزریق شده به زیر پوست را اندازه گیری می کند.

آزمایش سل چیست؟

آزمایش سل بررسی می کند که آیا شما به کمپلکس مایکوباکتریوم توبرکلوزیس آلوده شده اید که باکتری عامل سل (TB) است یا خیر. دو نوع تست غربالگری عفونت سل نهفته (LTBI) وجود دارد: آزمایش پوستی و آزمایش خون.

آزمایش پوستی سل، تست مانتو یا تست پوستی توبرکولین (TST) نیز نامیده می شود اما ممکن است گاهی اوقات «QuantiFERON» (متداول ترین آزمایش تجاری مورد استفاده برای سل) را بشنوید. آزمایش‌های پوستی سل رایج‌تر است و نوع ارجح برای کودکان زیر 5 سال است. اما آزمایش‌های خون برای سل رایج‌تر شده اند، به‌ویژه برای کارکنان بیمارستان و کسانی که سیستم ایمنی بدنشان به خطر افتاده است.

آزمایش‌های پوستی و خون سل می‌تواند نشان دهد که آیا تاکنون به کمپلکس M. tuberculosis آلوده شده‌اید، اما نمی‌توانند بین عفونت نهفته (خفته) یا فعال سل تمایز قائل شوند. برای اینکه ببینید آیا عفونت فعال دارید یا خیر، به آزمایش‌های اضافی (مانند آزمایش خلط) نیاز دارید.

سل چیست؟

سل یک عفونت باکتریایی جدی است که عمدتاً ریه های شما را درگیر می کند، اما می تواند تقریباً هر اندام از جمله مغز، ستون فقرات و کلیه ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد. سل از طریق سرفه یا عطسه از فردی به فرد دیگر سرایت می کند.

همچنین گاهی اوقات از طریق پیوند با عضو اهدایی پخش می شود.

همه افراد مبتلا به سل با علائمی بیمار نمی شوند. تقریباً 25 درصد از جمعیت جهان به عفونت سل نهفته (LTBI) مبتلا هستند. هنگامی که شما سل نهفته دارید، احساس بیماری نمی کنید و نمی توانید عفونت را به دیگران منتقل کنید.

در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به سل نهفته هرگز هیچ علامتی از این بیماری را احساس نخواهند کرد، دیگران، به ویژه آنهایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا دچار آن می شوند، می توانند شکل فعال این عفونت خطرناک را تجربه کنند که سل فعال نامیده می شود.

به همین دلیل، غربالگری LTBI از طریق آزمایشات یک ابزار رایج و ضروری برای سلامت عمومی است.

چه کسانی باید از نظر سل غربالگری شوند؟

اگر علائم عفونت فعال سل را دارید یا اگر در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سل هستید، ممکن است نیاز به آزمایش سل داشته باشید. علاوه بر این، برخی از مراکز مراقبت از کودکان، بیمارستان ها و سایر مراکز برای کار در آنجا نیاز به آزمایش سل دارند.

علائم عفونت فعال سل عبارتند از:

• سرفه بدی که بیش از دو هفته طول بکشد.
• درد در قفسه سینه
• سرفه خون یا خلط (مخاط)
• خستگی یا ضعف
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• لرز و تب
• عرق شبانه

اگر موارد زیر را دارید تحت نظر پزشک باشید:

• یک پزشک هستند که با مردم تعامل دارند و از آنها مراقبت می کنند
• زندگی یا کار در مکانی با نرخ بالای عفونت سل، از جمله پناهگاه های بی خانمان ها، خانه های سالمندان و زندان ها
• در معرض فردی قرار گرفته اید که عفونت سل فعال دارد
• یک بیماری پزشکی داشته باشید یا از داروهایی استفاده کنید که سیستم ایمنی شما را ضعیف می کند
• از داروهای داخل وریدی استفاده کنید
• در منطقه ای که سل بومی است سفر کرده اید یا زندگی کرده اید

چه کسی آزمایش سل انجام می دهد؟

هر پزشک که به طور ویژه در انجام و ارزیابی نتایج آزمایش پوستی سل آموزش دیده باشد، می تواند این آزمایش را انجام دهد.

یک پزشک به نام فلبوتومیست معمولاً خون گیری از جمله آزمایش خون سل را انجام می دهد، اما هر پزشک که در زمینه خون گیری آموزش دیده باشد می تواند این کار را انجام دهد. سپس نمونه را به آزمایشگاه می فرستند که در آنجا یک تکنسین پزشکی نمونه ها را آماده می کند و آزمایش را انجام می دهد.

آزمایش سل چگونه انجام می شود؟

هر دو نوع آزمایش سل چه آزمایش پوست و چه آزمایش خون، با اندازه گیری پاسخ سیستم ایمنی بدن شما به آنتی ژن های گرفته شده از باکتری عامل سل کار می کنند: مایکوباکتریوم توبرکلوزیس.

آنتی ژن هر ماده ای است که باعث می شود سیستم ایمنی بدن شما آنتی بادی هایی را علیه آن تولید کند. این بدان معناست که سیستم ایمنی بدن شما این ماده را نمی شناسد و سعی می کند با آن مبارزه کند.

نحوه عملکرد آزمایش خون سل

در بیشتر موارد، اگر به سل آلوده شده باشید، سلول‌های خونی از نمونه خون شما هنگامی که در آزمایشگاه با آنتی‌ژن‌های مشتق شده از مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مخلوط می‌شوند، پروتئینی به نام اینترفرون گاما (IFN-γ) آزاد می‌کنند.

برای انجام آزمایش‌ها، دانشمندان آزمایشگاه نمونه خون شما را با آنتی‌ژن‌ها و کنترل‌ها مخلوط می‌کنند و واکنش را با استفاده از روشی به نام ایمونواسی اندازه‌گیری می‌کنند. آنها نتایج شما را منفی، مثبت یا نامشخص تفسیر می کنند.

برای آماده شدن برای آزمایش سل چه کاری باید انجام دهیم؟

برای آماده شدن برای آزمایش پوستی سل یا آزمایش خون نیازی به انجام کار خاصی ندارید.

فرآیند تست پوستی سل

آزمایش پوستی سل نیاز به دو یا سه ملاقات با یک پزشک دارد. در اولین ملاقات، آنها مایع را به بازوی شما تزریق می کنند. در ویزیت دوم، پزشک واکنش پوست شما را به تزریق ارزیابی می کند. اگر باز هم منفی بود، ویزیت سوم (72 ساعت) مورد نیاز است.

در اولین بازدید:

• یک پزشک پوست قسمت داخلی بازوی شما را تمیز و ضدعفونی می کند.
• آنها مقدار کمی مایع (به نام توبرکولین یا PPD) را با یک سوزن کوچک زیر پوست در قسمت پایین بازوی داخلی شما تزریق می کنند.
• پزشک ممکن است محل تزریق را با چرخاندن آن ناحیه با قلم مشخص کند. این امر باعث می شود هنگام ارزیابی واکنش، آن منطقه را راحت تر پیدا کنند.
• یک برجستگی کوچک در جایی که مایع را تزریق کرده اند تشکیل می شود. باید چند ساعت دیگر از بین برود.

سپس در عرض 48 تا 72 ساعت به پزشک خود باز می‌گردید تا آنها بتوانند در جایی که مایع را تزریق کرده‌اند، به دنبال واکنشی روی بازوی شما بگردند. تورم و قرمزی سفت در محل ممکن است نشان دهنده عفونت سل باشد. رفتن به قرار ملاقات دوم برای گرفتن نتیجه رسمی مهم است. اگر ظرف 72 ساعت برنگردید، باید دوباره آزمایش بدهید. افراد دارای نقص ایمنی و آنهایی که شرایط پوستی ضعیفی دارند ممکن است نتایج تست پوستی قابل اعتمادی نداشته باشند.

فرآیند آزمایش خون سل

می توانید انتظار داشته باشید که در طول آزمایش خون یا خون گیری موارد زیر را تجربه کنید:

• روی یک صندلی می‌نشینید و یک پزشک بازوهای شما را برای رگ‌هایی که به راحتی در دسترس هستند بررسی می‌کند. این معمولاً در قسمت داخلی بازو در سمت دیگر آرنج شما قرار دارد.
• هنگامی که آنها یک رگ را پیدا کردند، آن ناحیه را تمیز و ضد عفونی می کنند.
• سپس یک سوزن کوچک در رگ شما وارد می کنند تا نمونه خون بگیرند. این ممکن است مانند یک نیشگون گرفتن کوچک باشد.
• پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش جمع می شود.
• هنگامی که خون کافی برای آزمایش داشته باشند، سوزن را برمی دارند و یک پنبه یا گاز را روی محل نگه می دارند تا خونریزی را متوقف کند.
• آنها یک بانداژ را روی سایت قرار می دهند و کار شما تمام می شود.

کل روش معمولا کمتر از پنج دقیقه طول می کشد.

پس از اینکه یک پزشک نمونه خون شما را جمع آوری کرد، آن را برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستد. هنگامی که نتایج آزمایش برگشت، پزشک شما نتایج را با شما به اشتراک می گذارد.

خطرات آزمایش سل چیست؟

انجام آزمایش پوستی سل یا آزمایش خون خطرات بسیار کمی دارد.

برای آزمایش پوستی سل، ممکن است هنگام تزریق احساس سوزش کنید. برای آزمایش خون سل، ممکن است حساسیت جزئی یا کبودی در محل خونگیری داشته باشید، اما معمولاً به سرعت برطرف می شود.

چه زمانی باید از نتایج آزمایش سل مطلع شویم؟

48 تا 72 ساعت (دو تا سه روز) برای تکمیل آزمایش سل پوستی طول می کشد. هنگامی که دومین ملاقات خود را با پزشک انجام دادید، آنها می توانند به شما بگویند که آیا واکنش پوست شما نشان می دهد که ممکن است عفونت سل داشته باشید یا نه.

در بیشتر موارد، شما باید نتایج آزمایش خون سل را در عرض یک تا دو روز دریافت کنید، اگرچه ممکن است بیشتر طول بکشد.

چه نوع نتایجی از آزمایش سل دریافت می کنید؟

نتایج آزمایش پوستی سل یا آزمایش خون منفی یا مثبت خواهد بود. مهم است که به خاطر داشته باشید که این آزمایش‌ها فقط نشان می‌دهند که شما در معرض عفونت سل قرار گرفته‌اید، نه اگر عفونت شما فعال یا نهفته باشد. کسانی که واکسن سل (BCG) دریافت کرده اند ممکن است نتایج آزمایش پوستی مثبت کاذب را نشان دهند.

آزمایش سل مثبت

اگر آزمایش پوستی سل یا آزمایش خون شما مثبت باشد، احتمالاً به این معنی است که در معرض باکتری عامل سل قرار گرفته اید. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما احتمالاً آزمایش های بیشتری را برای کمک به تشخیص تجویز می کند. آزمایش‌هایی که عفونت‌های سل فعال را تشخیص می‌دهند شامل عکس‌برداری با اشعه ایکس قفسه سینه و آزمایش‌های آزمایشگاهی بر روی نمونه خلط است. خلط مخاط غلیظی است که از ریه های خود سرفه می کنید. با تف یا بزاق متفاوت است. شما باید برای سل، چه نهفته یا فعال، تحت درمان قرار بگیرید.

آزمایش سل منفی

اگر آزمایش پوست یا خون سل شما منفی است، احتمالاً در معرض باکتری سل قرار نگرفته‌اید. تست پوستی سل منفی به این معنی است که پوست شما به مایع واکنش نشان نداده است. اگر نتایج شما منفی بود، ممکن است نیاز به آزمایش بیشتری داشته باشید، اما علائم سل را دارید.

آزمایش سل مثبت چگونه است؟

آزمایش پوستی سل مثبت مانند یک برآمدگی سفت و قرمز به نظر می رسد. ارائه دهنده شما اندازه سفتی برآمدگی (استقامت) را اندازه گیری می کند. ارائه دهنده شما عوامل خطر خاص شما را برای تعیین نتایج آزمایش شما در نظر می گیرد. اگر برآمدگی شما به این صورت باشد، مثبت تلقی می شوید:

• بزرگتر یا مساوی 5 میلی متر و سیستم ایمنی بدن شما ضعیف است.
• برابر با 10 میلی متر و شما یک کارمند مراقبت های بهداشتی هستید.
• برابر با 15 میلی متر است و هیچ عامل خطری ندارید.

حتی اگر فکر می کنید نتیجه آزمایش خود را بر اساس ظاهر پوست خود پس از 48 تا 72 ساعت از اولین تزریق مایع به شما می دانید، مهم است که برای دومین ویزیت به پزشک خود مراجعه کنید تا ارزیابی مناسبی داشته باشید. آنها به طور ویژه برای مشاهده پوست شما برای واکنش آموزش دیده اند و باید نتیجه شما را مستند کنند.

چه زمانی باید در مورد سل با پزشک تماس بگیریم؟

اگر علائم سل مانند سرفه مداوم، درد قفسه سینه و تب دارید، یا فکر می کنید در معرض فردی مبتلا به عفونت سل فعال قرار گرفته اید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.

سل اگر به درستی درمان نشود می تواند کشنده باشد. در صورت مصرف آنتی بیوتیک طبق دستور پزشک، اکثر موارد سل قابل درمان هستند. هر دو سل فعال و نهفته باید درمان شوند، اما نوع و داروها و مدت زمانی که شما به آنها نیاز دارید متفاوت است اگر مبتلا به سل فعال یا نهفته هستید.

آزمایش و غربالگری سل برای سلامت عمومی ضروری است. از آنجایی که سل می تواند کشنده باشد و به راحتی از فردی به فرد دیگر سرایت می کند، اگر علائمی دارید، در معرض خطر بالای ابتلا به سل فعال هستید یا در معرض خطر بالای قرار گرفتن در معرض عفونت هستید، مهم است که آزمایش دهید.

هنگامی که نتایج خود را دانستید، پزشک به شما اطلاع می دهد که آیا نیاز به انجام آزمایشات بیشتری دارید. از پرسیدن سوالات خود نترسید. آنها اینجا هستند تا به شما کمک کنند.